Hành hương Lộ Đức, Pháp - 10/2023

[joseph.luong]

Bonjour!
Chào các bác,

Đầu tháng 10 vợ chồng em vừa làm một chuyến hành hương 5 ngày đến Lộ Đức, miền nam nước Pháp.
Lộ Đức là một thành phố nhỏ gần ranh giới với Tây Ban Nha. Ngày xưa nơi đây chỉ là một ngôi làng nhỏ vô danh, bình thường như bao ngôi làng khác. Nhưng sau sự kiện năm 1858 Đức Mẹ hiện ra với cô gái trẻ Bernadette thì nơi đây đã trở thành một điểm hành hương lớn đối với người Công Giáo.

Tên tiếng Pháp là Lourdes. Người Công Giáo Việt Nam gọi theo phiên âm Hán-Việt là Lộ Đức. Nơi đây thu hút trung bình hơn 6 triệu khách hành hương mỗi năm. Ở Châu Âu, tính theo số lượng khách hành hương thì có lẽ nơi đây là nơi hành hương chỉ đứng sau Rome/Vatican.
Nhưng khác với Rome khi du khách có thể đến tham quan 4 mùa còn Lộ Đức thì chỉ có 1 mùa “hành hương”. Tuy linh địa Lộ Đức vẫn mở cửa 365 ngày, nhưng đa số các dịch vụ khác trong thành phố hầu như đều đóng cửa hoặc mở rất hạn chế. Từ khách sạn, nhà hàng cho đến các chuyến bay đều phục vụ theo mùa hành hương mà thôi. Mùa hành hương thông thường bắt đầu từ Phục Sinh (Easter) và kết thúc vào cuối tháng 10.

Em chọn đi tháng 10 vì thời tiết mát mẻ, dễ chịu. Lần này em cũng đi tự túc như lần đi Fatima, Bồ Đào Nha vì có thể sắp xếp lịch trình theo ý. Thích thì đi, mệt thì nghỉ.

Lourdes by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Lộ Đức nằm dưới dãy núi Pyrenees, cách thủ đô Paris hơn 800km đường bộ về hướng Nam. Du khách đổ về Lộ Đức có thể nói 99% là hành hương và thường thì họ sẽ đáp xe lửa tốc hành từ ga Paris đến Lộ Đức, hoặc đáp máy bay đến phi trường Lộ Đức (LDE). Và đây là điều làm em tốn nhiều thời gian khi tìm kiếm cách nào đến Lộ Đức tiện và nhanh nhất.
Xe lửa tốc hành đi nhanh nhất từ Paris cũng mất 5h. Phải bay đến Paris và ở lại một đêm nên mất 1 ngày ở Lộ Đức. Còn bay từ Paris thì em cũng phải chuyển từ phi trường CDG Paris đến ORY Paris mới có chuyến bay đến Lộ Đức. Như vậy cũng phải ở lại 1 đêm ở Paris.

Phi trường Lộ Đức (LDE) chỉ có 2 hãng bay thường xuyên là Ryan Air và Volotea. 2 hãng này kết nối với 13 thành phố Châu Âu nên muốn bay đến Lộ Đức thì em cần phải ghé đến 1 trong 13 thành phố này. Nói chung tất cả các đường bay cần phải ở lại ít nhất 1 đêm để hôm sau mới bay đi Lộ Đức được. Chưa kể các chuyến bay đến Lộ Đức cách 2,3 ngày mới có chuyến khác nên lỡ bị delay hay bị huỷ thì xem như bị kẹt thêm 1-2 ngày nữa. Cuối cùng em chỉ tìm được đúng 1 đường bay mà em không cần phải ngủ lại, mà cũng không cần phải đổi phi trường. Rất thuận tiện. Đó là bay thẳng từ Toronto đến Dublin, thủ đô Ireland, và 5h sau thì tiếp tục đến Lộ Đức.

3OC00001 by Joseph luong, on Flickr


Lần này tuy đi tổng cộng 7 ngày nhưng hai vợ chồng chỉ mang có 2 vali xách tay nhỏ nên em không mang theo thiết bị camera nhiều. Chỉ 1 chiếc a7III + Tamron 28-75mm F2.8. Đây cũng là combo em mang đi hành hương Đất Thánh năm 2020. Ban đầu em tính gắn 1 lens 20mm (vì biết các công trình kiến trúc lớn nên 20mm thích hợp hơn), nhưng suy đi nghĩ lại cuối cùng quyết định mang 28-75mm.

Từ Toronto đến Dublin chỉ có 6h 40’ nên không quá dài. Đến Dublin thì cần qua Hải quan khối EU. Em cũng dự tính trừ ra thời gian lỡ bị delay chuyến bay hoặc đợi lâu ở Hải quan nên 5h dừng trước khi bay chuyến Lộ Đức khiến em yên tâm hơn. Sau khi qua Customs, em đổi Terminal và lấy boarding pass từ Ryan Air và ngồi đợi bay đến Lộ Đức.

IMG_2802 by Joseph luong, on Flickr


Lộ Đức trong tuần em hành hương thì đột nhiên thời tiết đẹp ra. Thường thì mây và mưa và nhiệt độ trung bình buổi sáng là 15 độ C (59°F) và tối thì khoảng chừng 10°C (50°F). Vậy mà cả tuần em đi thì nhiệt độ ban ngày rất ấm, có hôm lên đến gần 30°C (86°F)! Nắng đẹp khắp cả tuần. Thật dễ chịu.

Lourdes by Joseph luong, on Flickr

[windypham]

Cho em 1 vé hàng đầu ngồi xem ảnh nhé bác

[joseph.luong]

Chào bác windypham. Cám ơn bác ghé qua.
Mời bác cùng em khám phá Lộ Đức qua ảnh 😃

_____

Hotel em ở lần này có tên là Hôtel Saint Sauveur. Tiếng Việt có nghĩa là Đấng Cứu Chuộc, tức là Chúa Giêsu. Và thật là ý nghĩa khi hôtel này nằm ngay trên đường mang tên Đức Mẹ. Không những vậy, còn là ngay ngã ba với con đường mang tên Thánh Giuse, cha nuôi của Chúa Giêsu: Rue Saint-Marie & Rue Saint-Joseph.

Ảnh em chụp ngã ba đường Đức Mẹ & đường Th. Giuse.
3OC00786 by Joseph luong, on Flickr

3OC00783 by Joseph luong, on Flickr

Đáp xuống phi trường Lộ Đức thì em bắt taxi về hotel. Từ phi trường về đến Lộ Đức chỉ tầm 20 phút. Lần đầu tiên trong đời được ngồi Tesla. Và điều ngạc nhiên nữa là lúc rời hotel để về lại phi trường thì hotel cũng book đúng bác tài này với chiếc Tesla điện.
3OC00004 by Joseph luong, on Flickr


Đón taxi về đến hotel, em check in nhận phòng và sau đó đi bộ sang khuôn viên linh địa Lộ Đức. Linh địa Lộ Đức - Sanctuary of Our Lady of Lourdes rộng 52 héc-ta. Nơi đây có đến 3 ngôi Vương Cung Thánh Đường. Nhưng điểm quan trọng nhất chính là hang đá Massabielle, nơi mà Đức Mẹ đã hiện ra với Bernadette 18 lần từ 11 tháng 2 đến 16 tháng 7 năm 1858.

Bảng chỉ hướng hang đá (Grotto) và 3 VCTĐ.
3OC00185 by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Em xin kể lại câu chuyện này. Thông tin em lấy được qua các trang internet và từ cuốn sách Những điều kỳ diệu của Lộ Đức do Lm. Ignatiô Hồ Văn Xuân chuyển dịch từ tác phẩm Merveilles de Lourdes. Cuốn sách này em mua ở nhà sách Đức Bà Hòa Bình (bên cạnh Nhà thờ Đức Bà SG) cách đây cũng khá lâu. Giờ trên kênh Youtube Tổng giáo phận Sài Gòn đã có đăng sách này theo dạng audio. Các bác nào muốn nghe thì cứ vào Playlist này.


Lộ Đức chỉ là một ngôi làng bình thường như bao ngôi làng khác. Ngày 11 tháng 2, 1858, một cô bé 14 tuổi tên Bernadette Soubirous từ một gia đình nghèo ở bên kia sông đã đến khu rừng này cùng với em là Toinette và Jeanne để nhặt củi khô về đốt sưởi ấm mùa đông. Lúc ấy cô bé ngước nhìn lên hang Massabielle và thấy một cô gái xuất hiện. Sợ hãi, không rõ là chuyện gì nên Bernadette đã lấy tràng hạt Mân Côi - Rosary và lần hạt. Cô gái lạ lùng kia cũng cùng lần 1 chuỗi với Bernadette và rồi biến mất. Bernadette kể lại cho cô em Toinette nghe và cô em Toinette về thuật lại cho bố mẹ và kết quả là bị mẹ cấm không cho đến đó nữa.

Nơi Bernadette Soubirous gặp gỡ "một cô gái trẻ" lần đầu tiên vào 11 tháng 2, 1858 đã được đánh dấu trước hang đá. Nơi đây nằm ở hàng ghế thứ 3 bên trái trước hang đá. Cũng tình cờ đang ngồi cầu nguyện em mới thấy tấm bảng này.
3OC00827 by Joseph luong, on Flickr


Ba ngày sau, CN ngày 14 tháng 2, sau thánh lễ một nhóm hiếu kỳ cố gắng thuyết phục ông Francois và Louise Soubirous cho phép Bernadette trở lại hang đá và họ sẽ đi theo cô bé. Cuối cùng hai ông bà chấp nhận.
Khi mọi người cùng đang lần chuỗi thứ nhất thì Bernadette kêu lên: “Bà đó kìa, Bà đang mỉm cười với chúng ta!”
Nhưng không ai trông thấy. Mọi người chung quanh chỉ thấy một việc duy nhất: gương mặt của Bernadette bỗng trở nên trắng tinh, đến nỗi một người trong nhóm phải thốt lên: “Cô bé sắp chết rồi!” Nhưng Bernadette vẫn quỳ bất động với một nụ cười trên môi. Sợ quá, họ vác Bernadette lên vai và đưa đến một nhà máy xay bột gần đó. Bà Soubirous nghe tin cũng vội chạy đến và ra lệnh: “Lần này là chấm dứt. Mẹ cấm con không được đặt chân đến chỗ xấu xa đó nữa.

3OC00209 by Joseph luong, on Flickr


Lần 3: Lời Hứa - ngày 18 tháng 2 năm 1858. Bà Milhet, một phụ nữ giàu có trong vùng, cùng cô bạn là Antoinette Peyret đến gặp bà Soubirous. Lý do là cô Antoinette sau khi nghe Bernadette miêu tả Bà Đẹp (là từ Bernadette dùng miêu tả cô gái hiện ra ở hang đá) đã thật xúc động vì rất giống cô bạn thân là Élisa Latapie, một cô gái trẻ đạo đức mới qua đời đột ngột. Rốt cuộc bà Soubirous đã bằng lòng cho bà Milhet cùng cô Antoinette đưa Bernadette đến Massabielle lần nữa. Lần này họ mang nến trắng đến đốt lên và đã chuẩn bị trước cho Bernadette giấy bút để xin Bà Đẹp cho biết tên.
Lần này một sự kinh ngạc. Đó là Bà Đẹp cho bé nghe giọng nói của Bà: “Không cần thiết đâu con.” Bà Đẹp nói tiếp bằng thổ ngữ của vùng Lộ Đức: “Con có muốn đến đây trong 15 ngày không?”
“Con muốn lắm!” Cô bé trả lời. Sau lần gặp mặt đó, Bernadette kể lại cho bà Milhet và cô Antoinette nghe cuộc trò chuyện với Bà mặc áo trắng bí ẩn kia. “Phải chăng bà đó là Đức Thánh Trinh Nữ Maria?” Bà Milhet đội ngột hỏi. Sau đó bà quyết định đem Bernadette về ở trọ tại nhà bà. Và quyết định sẽ bí mật cùng Bernadette đến hang Massabielle để không bị làm phiền bởi những người tò mò.

3OC00907 by Joseph luong, on Flickr

Lần 4,5,6 - ngày 19,20,21 tháng 2. Lần thứ 4 có tám người tham dự. Nhưng đến lần thứ 6 thì đã có một đám đông khoảng 100 người vây quanh Bernadette khi cô đến hang Massabielle để gặp Bà Đẹp như lời hứa. Trong đám đông có một người là bác sĩ Dozous. Ông đến vì tò mò muốn chăm chú quan sát gương mặt của Bernadette và sẵn sàng chuẩn đoán bệnh cho cô bé. Qua quan sát thì ông cho rằng Bernadette không có biểu hiện tâm thần hoang tưởng, cũng không phải bị tê liệt tạm thời não bộ. Vị bác sĩ quyết định sẽ trở lại những ngày sau đó để xem xét thật kỹ trường hợp của Bernadette để có thể đưa ra kết luận chính thức.
Chiều hôm đó Bernadette cũng đã được “mời lên làm việc” ở bót cảnh sát Lộ Đức. Cô bị ông Jacomet, chỉ huy cảnh sát thẩm vấn và cấm không cho cô đến đó. Tuy nhiên quyết định này đã bị huỷ bỏ ngay chiều hôm ấy vì dư luận ủng hộ Bernadette và xem thái độ của viên cảnh sát là trò ăn hiếp con nít.

3OC00154 by Joseph luong, on Flickr

Lần 7 & 8 - ngày 23,24 tháng 2. Lần này có anh Jean Baptiste Estrada tháp tùng người chị của mình Mde Estrada đến xem Bernadette xuất thần. Anh chen lên trước và đợi xem Bernadette. J.B. Estrada là một nhà văn và sau này anh đã viết tả khuôn mặt Bernadette lúc xuất thần rằng đó không còn Bernadette thường ngày nữa, khuôn mặt cô sáng láng như đứng trước vinh quang Thiên Đàng, như đã được nhìn thấy Chúa. Và ngày hôm đó, anh đã lãnh nhận ơn Chúa. Sáng hôm đó là một buổi bình minh của một niềm tin mới trong anh.
Ngày 24 tháng 2 đã có hơn 300 người tụ tập cầu nguyện trước hang Massabielle.

3OC01038 by Joseph luong, on Flickr

Hang Massabielle ngày nay vẫn luôn có các tín hữu đến viếng và cầu nguyện. Nơi đây còn được livestream 24/24 trên kênh Youtube Sanctuaire Notre-Dame de Lourdes. Hàng ngày, đều có lần hạt Mân Côi lúc 3h chiều. Ngoài ra còn có những giờ khác cũng có những đoàn khác đến lần hạt. Tuỳ họ thuộc quốc gia nào thì lần hạt bằng tiếng ấy. Có hôm em đến nghe họ lần hạt bằng tiếng Ý, và cũng có hôm bằng tiếng Anh.

Sau một hồi viếng và cầu nguyện, em đi bộ về khu phố hotel ăn một bữa tối và nghỉ ngơi sau một ngày bay dài. Cảm nhận ban đầu về nơi đây rất tuyệt. Thật yên bình. Và cũng thật ý nghĩa khi bắt đầu tuần hành hương, tĩnh tâm, cầu nguyện với ngày lễ Tạ Ơn - Thanksgiving.

3OC00065 by Joseph luong, on Flickr

3OC00194 by Joseph luong, on Flickr

[Văn Khoa]

Vé hạng nhất đã hết, cho em xin một vé hạng nhì. Xem ảnh và đọc bác JL kể chuyện làm em có cảm tưởng đang tháp tùng bác đi hành hương nơi đất thánh. Bà chị cả của em cũng đến đây cầu nguyện vào mấy chục năm trước.

[joseph.luong]

Vé hạng nhất đã hết, cho em xin một vé hạng nhì. Xem ảnh và đọc bác JL kể chuyện làm em có cảm tưởng đang tháp tùng bác đi hành hương nơi đất thánh. Bà chị cả của em cũng đến đây cầu nguyện vào mấy chục năm trước.

Lộ Đức nổi tiếng khắp thế giới và nhắc đến nơi đây thì hầu như người Công giáo nào cũng biết. Sau lần đi Fatima mấy năm trước thì em cũng đã có ý định đến đây. Giờ đã thực hiện được. Em rất thích nơi đây. Cảnh đẹp, bình yên rất thích hợp để cầu nguyện, tĩnh tâm. Chắc sau này nếu không có nơi đi thì em cũng sẽ đi Lộ Đức lần nữa.


Vé hạng nào cũng có một view nên không thành vấn đề. Mời bác cùng lên xe...
3OC00008 by Joseph luong, on Flickr


Tấm trên là em chụp ở điểm đón khách đầu tiên của Xe lửa mini - Le pétit train de Lourdes. Xe lửa chạy một vòng phố Lộ Đức chừng 45 phút và dừng vài điểm du lịch của thành phố như VBT sáp, VBT mini Lộ Đức.

[joseph.luong]

Pháp đi trước Canada 6 tiếng. 8h sáng Lộ Đức là 2h sáng Toronto. Cổng linh địa Lộ Đức mở từ 6h-12 đêm và em cũng chỉ quanh quẩn nơi đây nên quyết định ngủ trễ và bắt đầu ngày hành hương trễ hơn để cơ thể không quá mệt khi bị trái múi giờ. Trưa Lộ Đức, em xuống phố ăn…sáng với ly cà phê latte và sau đó bắt đầu một ngày dài tham quan và cầu nguyện.

3OC00182 by Joseph luong, on Flickr


Khuôn viên linh địa Lộ Đức có 2 cổng. Cổng chính nằm ở hướng Đông có tên Porte Saint-Michel - cổng Thiên thần Micae với chiếc cầu cũng mang tên Saint-Michel bắt ngang qua con sông Gave uốn khúc chạy dài bao quanh linh địa. Cổng thứ 2 nằm ở hướng Nam, có tên Porte de Saint-Joseph, tức cổng Thánh Giuse. Từ hotel em ở đi bộ đến cổng Thánh Giuse chỉ có 130m. Các hotel lớn nhỏ đều nằm ở gần 2 cổng này.
Đây là bản đồ linh địa Lộ Đức. Em khoanh vòng 2 cổng để các bác có thể thấy.
Khu vực hang đá được tô màu cam trên bản đồ.
Plan_Sanctuaire_2019_HD-min-1200 by Joseph luong, on Flickr

Em đứng từ con đường Th. Giuse chụp về hướng cổng Th. Giuse.
3OC00009 by Joseph luong, on Flickr

3OC00027 by Joseph luong, on Flickr

Cảnh khuôn viên linh địa khi vừa bước qua cổng Th. Giuse.
3OC00183-Pano by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Hôm qua gặp trục trặc không post được nhưng có lẽ giờ đã bình thường. Em xin tiếp tục.

------

Như em nói lúc đầu là khi em đến thì cả tuần đều nắng đẹp. Sau khi em rời khỏi thì thời tiết bắt đầu trở lại bình thường với mây và mưa suốt cho đến bây giờ. Vì vậy em cũng được một tuần nắng ấm để có thể đi bộ khắp quanh đây.

Ngày nào cũng vậy, việc đầu tiên là em đi thẳng đến hang Massabielle, tìm một chỗ trống và lần 1 chuỗi Mân Côi. Sau đó thì đi 1 vòng vào trong hang.

Lần 9 - 25 tháng 2 - Nguồn nước hằng sống. Sau khi Bernadette không còn cầu nguyện trong tư thế bất động như mọi khi nữa thì họ thấy Bernadette bước vào đến tận bên trong hang đá. Rồi người ta thấy cô bé mấp máy đôi môi, đang say sưa trò chuyện với ai đó. Rồi Bernadette lại đi về hướng sông Gave. Nhưng rồi lại quay trở lại chỗ trong cùng của hang đá như lúc đầu. Lần này, cô cuối xuống đất. Rồi lại nhìn lên hướng Bà Đẹp hiện ra. Sau đó, trước sự kinh ngạc của mọi người, Bernadette dùng tay đào một lỗ trên mặt đất. Đất ẩm ướt biến thành một lớp bùn đỏ nhạt ở giữa tay cô bé, mà cô bé lại lấy trét vào mặt và còn đưa lên miệng nữa.

Bernadette cho biết rằng Bà Đẹp bảo cô đi uống tại “suối nước” và tắm rửa ở đó. Bernadette tưởng rằng Bà Đẹp bảo cô đến sông Gave, nhưng Bà Đẹp nhắc lại và chỉ cho cô bé một chỗ trong tận cùng hang đá, nơi Bà nói cô bé đào một lỗ nhỏ.
Phải đến bốn lần Bernadette mới uống nổi thứ nước này, vì lưỡi cô bé không thể nào mà chấp nhận nước bùn được.
Bernadette sau ngày giải thích với mọi người rằng sở dĩ cô làm như vậy là vâng theo lời yêu cầu của Bà Đẹp để cầu nguyện cho kẻ có tội. Đây cũng là dấu chỉ sám hối để cứu những người tội lỗi, để làm Thiên Chúa xúc động và xót thương.

Người dân trong vùng từ trước đến nay chưa từng nghe thấy có một mạch nước tại hang Massabielle. Xế trưa, có vài người trở lại để xem có mạch suối nào ở đây không. Trong cái lỗ nhỏ mà Bernadette đã đào, người ta thọc một cây gậy xuống và nghe tiếng nước chảy róc rách. Sau một thời gian đào bới, chuyển bùn đi thì nước vọt lên ngày càng trong hơn.
Mạch suối Bà Đẹp chỉ cho Bernadette đào lên vẫn tiếp tục tuôn trào cho đến ngày nay. Người ta đã xây một tấm kiếng bao quanh và các khách hành hương vẫn có thể đi vào hang và nhìn tận mắt mạch nước ấy.

Cảnh một buổi lần hạt. Các bác thấy có đoàn người đang xếp hàng đằng sau vị linh mục ở trong hang. Họ đang đức trước tấm kiếng bao quanh nguồn nước mà Đức Mẹ đã chỉ cho Bernadette đào lên.
3OC00064 by Joseph luong, on Flickr

3OC00069 by Joseph luong, on Flickr

3OC01022 by Joseph luong, on Flickr

3OC01046 by Joseph luong, on Flickr

Tấm này cho thấy toàn cảnh trong hang lúc vắng người. Nhìn vào trong hang các bác sẽ thấy bên trái có vài cột sắt màu đen. Đó là nơi có tấm kiếng bao quanh nguồn suối nước đã chảy từ 1858.
3OC00154 by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Lần 12 - 1 tháng 3. Phép lạ đầu tiên - Khi Bernadette xuất hiện ở hang Massabielle thì cô cùng hơn 1500 người đang tụ họp nơi đó cùng lần chuỗi. Sau khi cô Bernadette hết xuất thần thì có một người phụ nữ đang mang thai dắt hai con của mình đến dòng suối mới đang chảy trong hang đá. Bà tên là Catherine Latapie.

Cách đây một năm rưỡi, bà bị rơi từ trên cây cao xuống đất và đã bị gãy tay và bể cằm. Sau khi chữa trị thì hai ngón tay đã bị tê liệt. Sáng sớm tinh mơ hôm đó, trong lòng bà có một thôi thúc mãnh liệt muốn đến hang Massabielle. Bà đã dắt hai con nhỏ cuốc bộ 7 cây số từ nhà đến Lộ Đức và đã cùng hơn 1500 người ở đây lần hạt và cầu nguyện. Đợi sau khi Bernadette xuất thần xong, thì bà kéo hai con nhỏ lại đến dòng suối đang chảy trong hang và đã nhúng bàn tay bị liệt vào đó. Và bà kêu lên ngạc nhiên. Hai ngón tay của bà đã cử động được và trở lại bình thường như xưa. Bà dâng lời tạ ơn Đức Mẹ (trong lúc này Bernadette vẫn chỉ gọi là Bà Đẹp và không hề nói người ấy là Đức Mẹ, nhưng nhiều người đã tin rằng đó là Đức Mẹ hiện ra). Bà vội vã trở về nhà mình. Ngày hôm ấy bà đã sinh hạ một bé trai. 24 năm sau cháu bé cũng đã trở thành một linh mục.

4 năm sau, ngày 18 tháng 1, 1862 trường hợp chữa lành của bà Catherine Latapie được giáo quyền công nhận là một phép lạ. Đây là phép lạ đầu tiên của Lộ Đức.

Từ lúc ấy, Lộ Đức còn được biết đến là nơi hy vọng của bệnh nhân. Nhiều người đã tìm đến đây hy vọng qua lời chuyển cầu của Mẹ Maria mà Thiên Chúa chữa lành. Rất nhiều người đã nhận được ơn lành chữa bệnh.

Với nhu cầu khách hành hương muốn hứng nước mà Đức Mẹ đã chỉ Bernadette đào lên, người ta đã bắt đầu cho dẫn nước ra các vòi bên ngoài hang đá. Ban đầu là một dãy 18 vòi nước tượng trưng cho 18 lần Đức Mẹ hiện ra. Sau này, nhu cầu khách hành hương tăng cao nên thánh địa Lộ Đức đã cho xây thêm nhiều vòi nước nữa để ai cũng có thể đến hứng nước. Ngày nay có tổng cộng 3 nơi ở gần hang Massabielle mà ai cũng có thể đến hứng nước mang về.

3OC00171 by Joseph luong, on Flickr


allez boire a la fontaine et vous y laver - như lời Bà Đẹp đã bảo Bernadette: Hãy đến suối nước và tắm.

3OC01032 by Joseph luong, on Flickr

3OC00198 by Joseph luong, on Flickr

Nơi đây có thể hứng nhiều nước hơn. Nước miễn phí nên ai muốn hứng bao nhiêu mang về thì cứ việc. Dòng suối nước này vẫn tuôn chảy từ năm 1958 đến nay. Các tiệm bên ngoài linh địa có bán đủ loại bình đựng nước, từ bình nhỏ bỏ túi vài ml cho đến bình nhựa to có dung tích lên đến 5L.
3OC00582 by Joseph luong, on Flickr