Hôm nay em đọc báo Tiếng Dân và biết cách đây hai ngày có vụ hỏa hoạn lớn tại nhà máy Rạng Đông, một nhà máy sản xuất bóng đèn CFL và phích nước thủy tinh. Tờ báo có vài bài viết và đăng lại những khuyến cáo của chính phủ về những phương pháp để tránh nhiễm độc. Tuy chính phủ không nói đến nhiễm độc gì nhưng đọc giả nghĩ ngay đến thủy ngân, một chất kim loại lỏng được dùng trong bóng đèn CFL và lớp tráng thủy tinh của phích nước. Dựa theo tầm quan trọng hiểu ngầm trong khuyến cáo của chính phủ thì đây là một tai nạn kỹ nghệ quan trọng liên quan đến thủy ngân và sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường về lâu về dài vì thủy ngân là một chất rất độc và tác động trên sức khỏe và môi trường không được thể hiện ngay mà phải chờ đến một thời gian dài sau khi bị nhiễm (latency period.)
Bây giờ em mới nói đến chủ đề chính của thớt, đó là ALOHA, một chữ chào hỏi rất thông dụng ở Hawaii. ALOHA trong thớt này không có nghĩa chào hỏi gì hết, nó là chữ vắn tắt của Areal LOcation of Hazardous Amotspheres. Để không đi vào những chi tiết về khoa học, nói tóm tắt đây là một software được viết bởi hai cơ quan Quản Trị Không Gian và Vũ Trụ và Bảo Vệ Môi Trường Hoa Kỳ (NASA và EPA). ALOHA là một cụ tối cần thiết trong việc hoạch định các hành động khẩn cấp (Emergency Reponse Planning) để đối phó với các tai nạn kỹ nghệ. Trên toàn nước Mỹ, nhà máy, xưởng kỹ nghệ nào chứa trên 25 cân Tây (11.3 kg) chất cực độc như thủy ngân hoặc trên 100 gallons (378.5 lít) chất lỏng độc hoặc dễ cháy đều phải có một Emergency Reponse Plan và phải khai báo với sở cứu hỏa địa phương để họ biết loại chất độc nào để chuẩn bị cho chữa cháy về phương diện di tản nhân viên nhà máy, dân chúng sống dưới làn gió (downwind.)
ALOHA rất dễ dùng và hay vô cùng. Software này tiên đoán mức độ (concentrations) và tầm không gian (areal footprints) bị nhiễm độc để nhà chức trách di tản dân chúng ngay sau khi một tai nạn kỹ nghệ xảy ra. Ở bên Mỹ, ALOHA được liên kết với dữ liệu kiểm tra dân số và MARPLOT (một hình thức GoogleMaps) để biết rõ các tầm ảnh hưởng (Impact Zone, Local Area of Concern) và kết quả cho biết ngay số người, số nhà bị ảnh hưởng.
Ngày xưa khi còn đi làm, trong mấy năm em chuyên phụ trách lĩnh vực emergency response cho các nhà máy nhiệt điện vì chứa chất hóa học dùng trong bộ phận lọc khí thải. Trong máy điện toán trên bàn và sách tay, lúc nào em cũng sẵn sàng ALOHA và MARPLOT để đề phòng khi hữu sự. Không gì ám ảnh em hơn là sau một động đất lớn, các bồn chứa chất hóa học đổ vỡ và bốc hơi và dân chúng sống chung quanh nhà máy hốt hoảng. Em chỉ đánh máy vài dữ kiện thời tiết vào software và sau đó sẽ biết các tầm ảnh hưởng từ nặng tới nhẹ và đám mây nguy hiểm bay về phía nào. Em làm việc với sở cứu hỏa địa phương và chỉ có họ mới có quyền ra lệnh di tản.
Em nghĩ các sở cứu hỏa ở VN hãy còn thô sơ và ALOHA và MARPLOT là hai dụng cụ tối cần thiết mà họ nên nghiên cứu và áp dụng. Mỹ đã bỏ bao nhiêu công sức để bảo vệ đời sống của dân chúng chung quanh các nhà máy, cơ sở kỹ nghệ. Các dụng cụ này đều miễn phí, VN cứ tải về mà dùng.