Những chuyến đi chơi ngắn - day trip

[joseph.luong]

Họ mang nhiều xăng. Chắc còn dư xăng nên làm đến mấy đợt high speed pass. Lúc này bầu trời mây nhiều nên có lúc bay nắng chiếu sáng, có lúc thì lại tối. Và ngày hôm đó thì gió rất mạnh. Mạnh nhất trong các lần em đi air show.
Sep05-01-5SE01021 by Joseph luong, on Flickr

Họ bay nhiều pass nên em quay 1 clip ngắn một đoạn pass của F-16. Các bác có thể nghe thấy tiếng gió rất mạnh. Mạnh đến nỗi đặt lens vào tripod nhưng vẫn bị gió thổi rung.



Hạ càng nhưng phút chót lại thu vào và bật afterburner lên làm một màn bay ngang thấp sát đất.
Sep05-01-5SE01050 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01059 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01073 by Joseph luong, on Flickr


Trong lúc bay nhanh có lúc em track không kịp, chụp có tấm mất đầu, có tấm mất đuôi. Nhưng vì khoảnh khắc gần nhau, và hậu cảnh chỉ là mây nên em Lr đã có thể ghép pano lại các tấm tạo nên một tấm hoàn chỉnh.
Sep05-01-5SE01085-Pano-2 by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Em chụp và post nhiều tấm vì họ không ở trong phần biểu diễn trên không mà chỉ đậu ở phần triển lãm.
Thêm 1 tấm ghép pano nữa. Lúc này mây phía sau lưng đã tản ra và ánh mặt trời chiếu vào nên lên hình xem rất đã.
Sep05-01-5SE01094-Pano by Joseph luong, on Flickr

Thêm một lần giả đáp...
Sep05-01-5SE01114 by Joseph luong, on Flickr

...và thu càng bật afterburner lên...
Sep05-01-5SE01122 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01144 by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Tấm dưới chỉ cách tấm trên có 9 frame. Vì trời mây nhiều nên khi vào đúng nơi có ánh sáng mặt trời chiếu vào thì rất đẹp và rõ nét.
Tuy tấm này không đẹp về bố cục, mất đầu mất đuôi, nhưng em vẫn giữ vì quá chi tiết khi zoom vào xem trong flickr. Và cũng muốn cho các bác thấy kích thước không crop khi chụp @ 600mm lúc chiếc F-16 này bay gần. Đây cũng là một điều em cần phải chỉnh khi chụp airshow năm nay. Đó là set tiêu cự khoảng bao nhiêu để vừa khung hình mà không bị mất đầu hay đuôi. Các chiếc phản lực này bay khá nhanh nên không thể nào chỉnh tiêu cự thích hợp trong lúc chụp. Vì chỉ tích tắc là máy bay đã bay qua rồi. Em đang canh một shot chụp 90 độ vào thân khi các chiếc này bay ngang.
Sep05-01-5SE01153 by Joseph luong, on Flickr

Và cuối cùng thì họ cũng đã đáp. Em vội hạ tốc để chụp panning. Năm nay em cũng nhắm xem có thể hạ thấp hơn hay không để có những shot panning mượt khi họ đáp hoặc cất cánh.
Sep05-01-5SE01169 by Joseph luong, on Flickr

Lần này em hạ tốc xuống đến 1/25 luôn.
Rất khó. Hầu như cả series lúc đáp của chiếc này chỉ được 1 tấm coi được. Phải nhờ thêm topaz để làm rõ nét hơn một chút. Một phần cũng vì gió rất mạnh và vì vẫn còn amateur với panning nên chưa được rõ lắm.
Sep05-01-5SE01190-S-Focus by Joseph luong, on Flickr


Sau khi xem lại các hình trong evf thì em đã quyết định tăng lên 1/50 cho chiếc F-16 kế tiếp. Kết quả khá hơn nhiều và em đã được 1 tấm ưng ý mà không cần dùng thêm topaz.
Sep05-01-5SE01214 by Joseph luong, on Flickr

2 chiếc F-16 lăn bánh ra xa phi đạo và đậu tạm ở trước hàng rào air show. Ai ở khu đó sẽ được chụp cận cảnh các chiếc này với phi công.
Sep05-01-5SE01317 by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Sau khi đội F-16 hạ cánh thì ở phi đạo chiếc F-18 Super Hornet của đội biểu diễn Rhino Demo đã sẵn sàng. Em chuyển sang quay video phần cất cánh nhưng gió quá mạnh nên video bị rung quá mạnh, không dùng được.

Sep05-01-5SE01231 by Joseph luong, on Flickr


Khi diễn tập thì không có phần MC riêng giới thiệu các tiết mục nhào lộn. Phải đến show thì đội Rhino Demo này mới có MC dẫn chuyện cho mọi người nghe. Vì vậy em biết màn kế tiếp là một high speed pass. Em vẫn còn bỡ ngỡ vì không biết họ bay nhanh cỡ nào. Và cũng không canh được khoảng cách bao xa để canh tiêu cự cho hợp lý. Nên em để xuống khoảng 200mm để canh lấy trọn hết chiếc này trong khung hình.
Mấy anh Hải quân công nhận bay đã thật. Có lẽ vì toàn bay ở biển nên tự do tăng tốc và thoải mái hơn bay trên đất liền. Lần đầu em thấy họ bay nhanh như vậy. Đây là khoảnh khắc em cố gắng lia theo. Nhưng vẫn mất phần đầu. Đổi lại em chụp được một khoảnh khắc đặc biệt. Đó là shockwave - sóng xung kích.
Khi chiếc phản lực bay ở gần tốc độ siêu thanh thì sẽ xuất hiện những sóng xung kích. Và nếu tiếp tục tăng tốc thì sẽ đạt Mach 1, tức tốc độ siêu thanh = 1235km/h, 767 miles/h. Nếu đến Mach 1 thì sẽ có tiếng nổ siêu thanh và sẽ gây thiệt hại nặng dưới mặt đất. Phi công phải kiểm soát tốc độ chỉ để đến cận siêu thanh chứ không đạt đến Mach 1.

Em cũng không ngờ họ bay nhanh đến vậy. May mắn chụp được một tấm shock wave mặc dù bị mất phần đầu. Tấm này em chụp @ 220mm.
Sep05-01-5SE01263 by Joseph luong, on Flickr


Tấm này số 66, tấm trên số 63. Chỉ cách nhau có 3 tấm mà đã bay xa. 2 tấm này em không crop để các bác thấy khoảng cách đã xa như thế nào.
Sep05-01-5SE01266 by Joseph luong, on Flickr


Đội Rhino Demo thực hiện các màn nhào lộn khác nhau với chiếc Super Hornet.
Sep05-01-5SE01274 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01283 by Joseph luong, on Flickr

Chiều thứ 6 gió rất mạnh và mây nhiều. Nên có lúc họ bay qua nơi mây che nắng thì hình cho ra ảm đạm hơn.
Sep05-01-5SE01297 by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Vì nhào lộn nhiều nên em chụp được đủ góc cạnh của chiếc Super Hornet này.
Góc nhìn phần trên, phần bụng, phần đuôi...
Sep05-01-5SE01305 by Joseph luong, on Flickr

Có những tấm chụp góc lạ nhưng quá xa. Lúc này thì em ước gì có body MP cao như a1 hay a7R để crop cho đã.
Sep05-01-5SE01314-G by Joseph luong, on Flickr


Và một màn cũng khác đặc sắc, đó là đáp hụt. Hải quân đáp máy bay khác với Không quân. Không quân thì giảm tốc và hạ từ từ cho đến khi bánh chạm đất. Còn Hải quân khi đáp trên hàng không mẫu hạm thì phải đáp ở tốc độ cao và gần như đâm máy báy xuống sàn. Sau đó nhờ móc đuôi móc vào dây hãm. Và nếu hụt thì lập tức tăng tốc lên để cất cánh ngay.
Đội Rhino trình diễn tiết mục này. MC cho mọi người nghe một đoạn thâu âm giữa các nhân viên trên tàu và máy bay chuẩn bị đáp để người nghe cảm nhận những hoạt động đang xảy ra lúc này. Sau đó chiếc máy bay đáp mạnh xuống đất, nhưng bị hụt dây và lập tức phi công tăng tốc và cất cánh ngay.
Sep05-01-5SE01323 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01333 by Joseph luong, on Flickr

Và họ bay ngang rất thấp nên em chụp được những tấm khá rõ nét và gần.
Sep05-01-5SE01369 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01376 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01379 by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Và cuối cùng màn sneak pass cũng đến. Chiếc Growler từ phía sau sân khấu tăng tốc thật nhanh và bẻ cắt ngang sân khấu với vận tốc rất nhanh. Em đã chuẩn bị để chụp rõ hơn lúc này. Khác với lần tập, em chuyển tiêu cự xuống còn 200mm, định bụng sẽ chụp được hết phần thân của máy bay khi họ bay ngang.

Và từ xa em đã thấy chiếc Growler.
Sep05-01-5SE01392 by Joseph luong, on Flickr

Phi công bẻ ngang và bay thẳng qua sân khấu. Ở màn này mọi người có thể thấy phần trên của máy bay. Và nhờ ánh sáng đẹp nên lên hình rõ và đẹp.
Sep05-01-5SE01400 by Joseph luong, on Flickr

Và đây là tấm em chụp được khi bay ngang ở vị trí em đứng. Các bác thấy anh WSO ngồi phía sau lại giơ hay tay lên làm động tác vui. Nếu không chụp được thì sẽ không thấy được vì bay rất nhanh. Lần tập dợt thì anh ta đưa dấu hiệu "shaka" 🤙 Còn lần này thì đưa hai tay bắn súng 👉
Vì chụp @200mm nên tuy được toàn thân máy bay nhưng phải crop lại cũng nhiều. Phải chi có cái body MP cao thì đỡ hơn.
Sep05-01-5SE01405-G by Joseph luong, on Flickr

Và chiếc Growler tiếp tục biểu diễn thêm các động tác nhào lộn khác nhau.
Sep05-01-5SE01442-D by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01450 by Joseph luong, on Flickr

Và cuối cùng thì tiết mục phải kết thúc. Các bác thấy trong hình 1 chiếc khác đã chờ sẵn ở taxiway chuẩn bị cho tiết mục kế tiếp. Airshow lần này họ tổ chức hay, vì các tiết mục luôn phiên tiếp diễn không bị gián đoạn như những năm trước. Các lần trước đôi lúc phải chờ năm mười phút để chuẩn bị cho tiết mục kế tiếp. Còn lần này chiếc này vừa xong là chiếc kia đã lăn bánh chờ ra phi đạo cất cánh ngay.
Sep05-01-5SE01452 by Joseph luong, on Flickr

Em hạ tốc 1/50s để chụp panning khi họ đáp.
Sep05-01-5SE01468-G by Joseph luong, on Flickr

Rhino Demo Team này của Hải quân phải nói biểu diễn rất hay và cuốn hút. Khi đáp xong, họ quay đầu lại và mở capony lên và chào khán giả. Lần đầu em thấy một đội Demo làm vậy.
Sep05-01-5SE01498 by Joseph luong, on Flickr

Phi công: LCdr. Michael “Longshot” Segalla
WSO: Lt. Mason “Scooter” Louthan
LCdr. là viết tắt cho Lieutenant Commander, tương đương với Thiếu Tá/Major trong Không quân.
Lt. là viết tắt cho Lieutenant, tương đương với Đại Úy/Captain của KQ.
Sep05-01-5SE01508 by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Sau khi đội Rhino Demo đáp và vào khu vực Hot Ramp đậu thì chiếc máy bay thời Thế chiến II bắt đầu lăn bánh ra phi đạo. Tiết mục này gồm ba chiếc máy bay.
Chiếc đầu tiên là Beech 18. Đây là một loại máy bay hạng nhẹ và được sản xuất từ cuối thập niên 30 cho đến đầu thập niên 70. Đây là một loại máy bay đa dụng, được sử dụng với nhiều mục đích từ quân sự cho đến dân dụng. Phiên bản của KQ HK thì được gọi là C-45. Chiếc này còn có thể gắn thêm hai phao dưới và có thể đáp & cất cánh trên mặt nước.
Chiếc này thuộc collection của một gia đình có truyền thống phi công ở Woodstock, Ontario. Năm nay anh mang đến chiếc Beech 18 trong bộ sưu tập của anh để tham gia airshow.
Sep05-01-5SE01523 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01535 by Joseph luong, on Flickr

Và nối đuôi theo chiếc Beech 18 là 2 chiếc dân sự của công ty Diamond Aircraft. Họ mang đến airshow 2 chiếc máy bay đến vừa góp vui cho chương trình vừa giới thiệu sản phẩm của họ.
Cùng cất cánh với Beech 18 là chiếc DA50. Đây là chiếc máy bay 1 động cơ (300hp), 5 chỗ ngồi, thích hợp cho cá nhân, du lịch, huấn luyện.
Giá chiếc này chừng USD 700-900K.
Sep05-01-5SE01562 by Joseph luong, on Flickr

Chiếc thứ 2 là DA62. Chiếc này được trang bị 2 động cơ (2x 180hp), 5-7 chỗ ngồi. Rộng hơn và tầm bay xa hơn. Giá mỗi chiếc này từ 1.1-1.4 triệu USD.
Sep05-01-5SE01557 by Joseph luong, on Flickr

3 chiếc cùng cất cánh và bay theo đội hình. Họ bay vài lần pass qua sân khấu và sau đó đáp. Lúc này cũng là lúc em tranh thủ ngồi nghỉ chút và ăn uống, thay pin.
Sep05-01-5SE01611 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01629 by Joseph luong, on Flickr

Khi họ đáp thì em giảm tốc xuống còn 1/50s. Vừa muốn lấy panning và cũng muốn chụp được vòng xoay hoàn chỉnh của cánh quạt.
Sep05-01-5SE01753 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01746 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01694 by Joseph luong, on Flickr

Khi các chiếc này đáp xong thì ở cuối phi đạo một chiếc tiêm kích tàng hình đã đứng đợi. Đây là chiếc F-22 Raptor thuộc đội biểu diễn Raptor Demo Team của Không quân HK. Nếu các bác có xem các tấm em chụp airshow này thì đã thấy chiếc này biểu diễn vài lần ở những năm trước. Năm nay London mời được họ tham dự air show và hầu như ai cũng thích xem chiếc này bay lượn trên bầu trời. Năm nay thì em lại có 200-600mm nên cũng háo hức xem sẽ chụp được những cảnh gì thay vì Sigma 100-400 mà em đã dùng từ các năm trước.
Sep05-01-5SE01782 by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Và chiếc Raptor bắt đầu cất cánh. Sau khi nâng càng, phi công cho chiếc F-22 tăng tốc và bay sát đất. Đến gần giữa phi đạo, khi đủ tốc thì lập tức bẻ chiếc F-22 vút thẳng lên trời cao.
Sep05-01-5SE01797 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01810-D by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01829 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE01846-G by Joseph luong, on Flickr

Màn cất cánh rất ấn tượng. Vì chiếc F-22 có thrust vectoring - vector đẩy giúp cho chiếc F-22 có thể chuyển hướng nhanh và dễ dàng hơn các chiếc khác. Thrust vectoring của F-22 được thiết kế chuyển hướng 24 độ lên & xuống.
Đây là clip em quay vài năm trước khi chiếc F-22 cất cánh.


Sep05-01-5SE01884-G by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

Chiều về, nắng bắt đầu bớt gắt và vàng dịu. Mây cũng tan đi bớt lúc F-22 cất cánh nên em chụp được những tấm đẹp với background trời xanh với chút mây trắng.
Phi công biểu diễn các màn nhào lộn rất hay. Và lần này thì em cũng chụp rất nhiều góc cạnh khác nhau của chiếc F-22 này.
Sep05-01-5SE01920-G by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE02011 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE02025-G by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE02067 by Joseph luong, on Flickr

Sep05-01-5SE02211-D by Joseph luong, on Flickr

Khi tiết mục kết thúc, em lại hạ tốc xuống thấp để chụp panning.
Lúc này em giảm tiêu cự xuống còn 200mm để pan hết thân máy bay. Tốc thì hạ xuống 1/50s. Và trong chục tấm thì cũng được 1 tấm. Vì gió quá mạnh nên hầu như cả series chỉ được có 1 tấm ok.
Sep05-01-5SE02316-S by Joseph luong, on Flickr

Đáp xong quay đầu về Hot Ramp thì phi công giơ tay chào khán giả. Tấm kính buồng lái được tint vàng nên rất khó thấy phi công bên trong. Chụp xong về xem lại mới biết anh giơ tay làm hiệu 🤙
Sep05-01-5SE02374 by Joseph luong, on Flickr

[joseph.luong]

F-22 Raptor vào Hot Ramp thì 9 chiếc máy bay sơn trắng đỏ lăn bánh vào phi đạo và xếp hàng cất cánh.
Đó là đội Snowbirds của Canada với những chiếc CT-114 Tutor. Gió lúc này vẫn thổi mạnh nên họ cất cánh từng chiếc một chứ không cất cánh theo 3 chiếc một lúc như bình thường. Sau đó tập họp với Boss số 1 và bắt đầu bay theo đội hình vào show.
Em chụp rất nhiều lần Snowbirds biểu diễn và đã có viết tên các đội hình bay của Snowbirds năm ngoái. Lần này em chỉ chụp vài tấm đội hình và muốn chụp thêm khoảnh khắc Solo khi 2 chiếc đâm nhau.
Sep05-01-5SE02455 by Joseph luong, on Flickr

Các chiếc CT-114 Tutor này dùng làm huấn luyện cho Không quân Canada từ thập niên 60 cho đến 2000. Sau đó KQ chuyển sang CT-155 Hawk, nhưng cũng đã không còn sử dụng từ năm 2023. Đã qua 2 đời máy bay huấn luyện nhưng Snowbirds vẫn sử dụng và nâng cấp các chiếc CT-114 Tutor này. Nghe nói họ tính giữ đến 2030 trước khi tìm máy bay khác cho đội. Nhưng nhiều người cũng nghi ngờ không biết Canada còn có muốn giữ lại đội Demo Snowbirds này hay không.

Sep05-01-5SE02540 by Joseph luong, on Flickr

Và lần này em chú trọng vào các màn Solo, khi chiếc 8 và 9 bay màn đâm đầu nhau. Thường thì các bác thấy màn này một chiếc rõ và một chiếc mờ. Đơn giản là vì khi chụp thì ai cũng phải panning theo một chiếc và bấm chụp khi 2 chiếc đâm nhau. Và quan trọng là tốc độ vẫn còn "thấp".
Em tăng tốc lên tối đa @ 1/8000s và chỉ bấm khi 2 chiếc bắt đầu đâm. Và đã ra tấm 2 chiếc đều rõ nét.
Sep05-01-5SE02647 by Joseph luong, on Flickr


Màn bay song song như tấm gương. Mirror pass. Khác với mirror pass của đội Thunderbirds & Blue Angels (2 chiếc bay thẳng ngang sân khấu), thì 2 chiếc Tutor này bay theo một vòng lượn nên có một độ khó hơn.
Sep05-01-5SE02689-G by Joseph luong, on Flickr