Metering?

[Khot]

Chào các bác ạ,

Em có một câu hỏi rất buồn cười là thế này. Các bác thử giải thích cho em xem tại sao metering lại quan trọng như thế ạ, sự khác nhau giữa các kiểu meter: Matrix, Spot và Center-weight.

Vì dụ nếu em chụp ở chế độ M thì mấy cái meter này có còn ý nghĩa không ạ? Em tưởng ở cùng một Khẩu độ F, cùng một Tốc độ S thì kết quả bức ảnh sẽ ra giống nhau đúng không ạ ?

Very noob question, nhưng mong các bác chỉ giáo ạ, em thấy lung tung quá :gathering

[TheAmateur]

Khot,
Bạn dùng các thuật ngữ của máy Nikon nên tôi xin giới thiệu với dẫn chứng của máy Nikon. Đây là giới thiệu của Ken Rockwell về matrix metering của Nikon.

Nikon's Matrix metering, introduced as "Automatic Multi-Pattern" (AMP) metering in the FA camera in 1983, was the world's first meter that actually measured exposure, instead of just light. It is one of the most important advances in photographic technology. This meter knows how to make white snow or sand look white, instead of a conventional light meter's making everything look medium 18% gray. It applies the zone system automatically to attempt to render a correct exposure under difficult and contrasty situations. When shooting in a hurry under rapidly changing conditions, which is the whole point of using a small format camera like a Nikon, there is no better way to meter your exposures.

Nikon
Theo đó, trên máy Nikon, đa số matrix metering là đo toàn phần trong khung ảnh bạn chụp (1005 cell CCD cho Nikon D70).
Spot metering là đo ánh sáng ngay tại điểm bạn đo (Spot 1% cho Nikon D70).
Center-weight metering là đo trong vùng ngay xung quanh điểm đo (vùng đo điều chỉnh được cho Nikon D70)

Canon
Trên máy Canon, thì matrix metering đo ánh sáng trung bình trong khung (36 zone cho Canon 300D)
Partial metering là đo trong vùng ngay xung quanh điểm đo (9% quanh điểm đo cho Canon 300D)
Centerweight metering là đo vùng trọng tâm ngay tại điểm đo (Canon 30D là đời non-pro đầu tiên máy Canon giới thiệu spot metering)

[Khot]

Em vẫn chưa thấy nó có gì significant cả bác ạ :(

[TheAmateur]

Em vẫn chưa thấy nó có gì significant cả bác ạ :(

Cái significant của nó là nằm trong lúc ứng dụng, có lẻ tối về mà nếu chưa ai viết thì tôi sẽ viết thêm lúc nào thì người ta khuyên nên dùng metering kiểu nào. Còn trên thực tế thì tùy người chụp cho từng mục đích mà họ chọn cách metering.

[Khot]

Cám ơn bác nhiều ạ, thực ra vì em mới chụp và thử các cách metering thì thấy kết quả chẳng khác nhau là mấy. Thế còn em nghĩ nếu chụp ở M thì các metering đấy không có ý nghĩa nữa phải không ạ? Vì S và A mình tự set mà. Em vẫn hơi băn khoăn.

[Atkinson]

Chào các bác ạ,

Em có một câu hỏi rất buồn cười là thế này. Các bác thử giải thích cho em xem tại sao metering lại quan trọng như thế ạ, sự khác nhau giữa các kiểu meter: Matrix, Spot và Center-weight.

Vì dụ nếu em chụp ở chế độ M thì mấy cái meter này có còn ý nghĩa không ạ? Em tưởng ở cùng một Khẩu độ F, cùng một Tốc độ S thì kết quả bức ảnh sẽ ra giống nhau đúng không ạ ?

Very noob question, nhưng mong các bác chỉ giáo ạ, em thấy lung tung quá :gathering

Thực ra câu hỏi của bác k0 hề buồn cười mà rất quan trọng là đằng khác. Vì metering cũng là rất quan trọng khi take a photo. Tại sao ah? Bác cứ hình dung nôm na như thổi cơm vậy. Với gạo đó, bếp đó thì phải bao nhiêu gạo, bao nhiêu nước, thổi bao nhiêu lâu... để được nồi cơm ngon lành chứ k0 phải "trên sống, dưới khê, tứ bề thành cháo" :D.

Việc đo sáng (metering) là để đưa giá trị khẩu độ, tốc độ "phù hợp" với điều kiện ánh sáng và ý đồ của người chụp.
Matrix, Center-weight và Spot là 3 cách thức đo sáng tự động khác nhau của máy ảnh. Do đó, 3 cách thức này chỉ có tác dụng khi máy ảnh thiết lập ở các chế độ đo sáng tự động toàn phần (full auto) như Auto, P hoặc bán phần (semi auto) như Av, Tv.
Bỏ qua các chế độ chụp full Auto như Auto, P vì việc đưa ra các giá trị khẩu độ/tốc độ hoàn toàn do máy quyết định.
Đối với 2 chế độ Av, Tv, tức có sự can thiệp của ý đồ người chụp khi chủ động chọn 1 thông số (khẩu độ hoặc tốc độ) thì thông số còn lại (tốc độ hoặc khẩu độ) sẽ do máy quyết định dùm.
Tất nhiên, khi chụp ở chế độ M - người chụp tự mình quyết định cả khẩu độ và tốc độ thì coi như hệ thống đo sáng k0 còn ý nghĩa nữa mà chỉ có tác dụng tham chiếu mà thôi.

Quay trở lại chế độ semi-auto, khi người chụp "nhờ" máy quyết định yếu tốc còn lại (khẩu độ/tốc độ) thì việc chọn cách thức đo sáng khác nhau thì máy sẽ có thể cho ra các giá trị khác nhau.

1. Evaluative/Matrix metering
Nguyên lý đo là chia khuôn hình thành nhiều vùng, đo giá trị ánh sáng phản xạ của từng vùng rồi dùng thuật toán để đưa ra một giá trị phơi sáng (tức khẩu độ hoặc tốc độ) hợp lý.
Ví dụ như máy Canon sẽ chia làm 35 vùng. Ngang: 7, dọc: 5

Evaluative/Matrix metering

2. Center-weight metering
Nguyên lý đo cũng là dựa trên toàn khuôn hình nhưng ưu tiên vùng trung tâm. Thuật toán sẽ "lưu ý" đến các giá trị ở vùng trung tâm của ảnh khi tính toán các giá trị phơi sáng.

Center-weight metering

3. Partial/Spot metering
Hệ thống đo sáng chỉ thu thập thông tin từ một vùng nhỏ để tính toán giá trị phơi sáng. Diện tích vùng này dao động từ 9.5% đến 1% diện tích khuôn hình tùy thuộc vào các máy khác nhau.

Partial/Spot metering

Dưới đây là các metering symbols trên 2 loại máy phổ biến nhất, cột bên trái là Canon và bên phải là Nikon.
Từ trên xuống dưới lần lượt là :
- Evaluative/Matrix metering
- Center weight metering
- Partial/Spot metering

Việc chọn cách thức đo sáng nào tùy thuộc vào điều kiện ánh sáng của khuôn hình, tính chất phản xạ ánh sáng của đối tượng và kinh nghiệm của người chụp.
Nếu đk ánh sáng và tính chất phản xạ ánh sáng của đối tượng tương đối đồng đều thì có thể cả 3 cách thức trên đều cho 1 kết quả như nhau hoặc chênh lệch k0 đáng kể.

Tuy nhiên, cả 3 cách thức trên đều k0 có cái nào có khả năng cho kết quả chính xác 100% cả vì chỉ khác nhau chủ yếu ở cách thức chọn khu vực đo sáng từ rộng (matrix) đến hẹp (spot) mà vẫn có chung 1 nguyên lý là đo lượng sáng phản xạ từ đối tượng theo chuẩn 18% gray. Trong khi tính chất phản xạ của các đối tượng rất đa dạng, từ vài % đến nhiều chục % ;).

Do đó, để chụp đúng sáng là sự kết hợp giữa khả năng đo sáng chính xác của máy ảnh theo chuẩn 18% gray cộng với kinh nghiệm bù trừ sáng của người chụp.

PS:Nếu có thời gian, sẽ trao đổi thêm với các bác về nguyên lý đo sáng của camera và cách thức bù trừ sáng.

[TeddyLoves]

đọc histogram để điều chỉnh thông số cho phù hợp

[huynhphuchau]

Thanks bác Ama và bác Atk !
Bác Atk rảnh lên lớp bài nguyên lý đo sáng dùm nhé! Em đang đợi bác đó!

[newcomer]

Bác Atk giải thích dễ hiểu quá, tiếp tục đi bác

[thepaladin]

Em dùng Matrix của Nikon nhìn ra grey như ai, hơi disappointed. Color matrix thì có vẻ khá hơn chút (nghe nói thế, chưa thử :D). Nói chung là vẫn phải hiểu cái meter built-in cao cấp nhất bây giờ vẫn chủ yếu nhìn thấy grey.
Em test N80 matrix với Pentax 1976 center-weight (loại chỉ nhìn thấy 18% grey) dí vào white wall thì N80 gần correct exposure với thằng kia hơn 1/2 khẩu, tuy vẫn underexposed.

Bác nào có D2 hoặc D70 thử cho anh em xem cái kết quả cái. Chụp màu ko nhận ra đâu, load vào computer rồi discard colors mới thấy rõ.