Tổng kết buổi Trao Đổi Kinh Nghiệm Nhiếp Ảnh Lần 3

[apham]

Thay mặt ban tổ chức, apham xin gửi lời cám ơn đến anh Hoàng Thế Nhiệm đã nhiệt tình tham gia vào buổi trao đổi kinh nghiệm về quản lý màu sắc trong nhiếp ảnh, cám ơn các thành viên đã đông đảo tham dự góp phần vào sự thành công chung của buổi ngày hôm nay.

Xin tổng kết các thông tin chính trong buổi trao đổi trên tinh thần học hỏi và rất cởi mở

Chủ đề: Quản lý màu sắc trong nhiếp ảnh
Một số ý chính:
- Tầm quan trọng của Quản lý màu sắc trong nhiếp ảnh
- Nghiên cứu về các tham số trong Color Setting và tầm ảnh hưởng của các tham số này trên ảnh
- Môi trường (màu sắc) làm việc và môi trường xuất ảnh
- Các tip khi làm việc với LAB

Chi tiết sẽ được các bác duc_sniper và các thành viên khác chia sẻ và bổ sung

Xin mời các bạn xem một vài tấm ảnh chụp trong buổi trao đổi

[apham]

Diễn giả Hoàng Thế Nhiệm

[ducdenthui]

Em xin mạo muội viết bài tóm tắt buổi trao đổi kinh nghiệm về việc quản lý màu sắc trong nhiếp ảnh kỹ thuật số do anh Hoàng Thế Nhiệm trình bày sáng nay. Nội dung của bản tóm tắt là duới góc độ cảm thụ chủ quan của em nên không thể tránh khỏi các thiếu sót, mong các thành viên khác bổ sung thêm, trong khi trình bày em xin giữ nguyên các thuật ngữ bằng tiếng Anh kèm theo diễn giải bằng tiếng Việt bên cạnh để mọi nguời tiện tham khảo khi sử dụng Photoshop ( PS)

I.Tầm quan trọng của việc quản lý màu sắc trong nhiếp ảnh :

Với mục đích có được một tấm ảnh sau khi chụp với màu sắc được tái tạo trung thực tối đa đến mức có thể so với cảnh quan thực tế lúc ta bấm máy thì việc làm thế nào để quản lý màu sắc một cách tối ưu là tiêu chí hàng đầu của nguời chụp ảnh, trong thể loại chụp phim nguời ta sẽ sử dụng kỹ thuật buồng tối, trong nhiếp ảnh số công đoạn này được giải quyết bằng các phần mềm chỉnh sửa ảnh , trong đó phần mềm photoshop có thể được xem là một công cụ phổ biến nhất với đặc điểm dễ sử dụng và có hiệu quả cao.

II. Nghiên cứu về các tham số trong Color Setting và tầm ảnh hưởng của các tham số này trên ảnh:

Trứơc khi đi vào vấn đề này em xin lưu ý điều kiện cần là monitor (màn hình) sử dụng phải được cân chỉnh đúng, điều này được thực hiện bằng cách chạy đĩa driver màn hình của nhà sản xuất kèm theo khi bán, mục đích của việc này nhằm giúp cho chúng ta xem ảnh với cùng một tiêu chuẩn như nhau bất chấp monitor được sử dụng là của nhà sản xuất nào. Nếu không có đĩa driver của monitor đang sử dụng thì chúng ta có thể tạm sử dụng công cụ Adobe Gamma của Photoshop để cân chỉnh ( cách cân chỉnh xin đọc bài của TeddyLove ở đây: http://www.vnphoto.net/forums/showth...p?t=591&page=1).

Phần cụ thể: Mở hộp thoại color setting trong PS bằng cách bấm Ctrl+Shift+K . Ta sẽ có hình như sau:



MụcWorking Spaces/môi truờng làm việc chúng ta có 4 options lần lượt từ trên xuống là RGB, CMYK, Gray và Spot.
1/ RGB: chúng ta có nhiều options để lựa chọn nhưng chúng ta chỉ cần lưu ý đến 4 options cơ bản nhất là không gian màu theo tiêu chuẩn quốc tế:
- Adobe RGB ( 1998)
- Apple RGB ( môi truờng làm việc dành cho monitor máy Mac)
- Color Match RGB
- sRGB IEC61966-2.1
- Không gian ( phổ) màu sẽ bị thu hẹp dần theo thứ tự như trên. Do nguời chụp ảnh luôn mong múôn có được Color WorkingSpace/không gian màu làm việc càng rộng càng tốt để có thể tái tạo màu sắc càng gần với màu sắc trung thực do đó trong option RGB chúng ta nên ( phải) chọn môi truờng làm việc/working space là Adobe RGB ( 1998)
-

2/CMYK: Tuỳ chọn này là dùng để in ảnh với chế độ in chế bản ( thí dụ như in offset 4 màu) vì chỉ rửa ảnh thông thuờng do đó chúng ta không cần quan tâm đến nó, tức là tuỳ chọn này để sao cũng được.
3/ Gray:
4/ Spot :
Hai tham số này nên giữ nguyên như mặc định trong PS tức là chọn Dot gain 20%.

Mục Color Management Policies / Quản lý màu sắc lần lượt có các options:
1.RGB
2.CMYK
3.Gray

Nên chọn chung một tham số là “ Preserve Embedded Profiles “ cho tất cả 3 tuỳ chọn này,lý do là khi mở một hình ảnh bất kỳ trong PS, hình ảnh đó sẽ có thể có hay không có profile ( hiểu nôm na là lý lịch của nó đi kèm ) do đó cách tốt nhất là ta giữ nguyên “Profile”của nó, có sao thì để vậy.
Phía duới ba tuỳ chọn trên, chúng ta nên checked (đánh dấu) cho tất cả 3 tuỳ chọn khác là: Profile mismatches, Ask when opening, Ask when pasting. Bằng việc đánh dấu cả ba tuỳ chọn này thì khi mở một file ảnh bất kỳ trong PS chúng sẽ có được thông tin chính xác của ảnh đó ứng với các trường hợp dưới đây:

A)-Monitor không xuất hiện một notice dialog/hộp thoại thông báo , điều này có nghĩa là môi truờng làm việc/working spaces của chúng ta là giống / đồng nhất như profile của ảnh ( Giả sử cùng Adobe 1998).

B) Monitor xuất hiện một hộp thoại thông báo có tên “ Missing profile” như hình duới đây:


Điều này có nghĩa là file chúng ta dự định mở ra không có profile đính kèm , khi đó chúng ta phải Assign working RGB/ gán môi truờng làm việc RGB cho nó , gặp truờng hợp này thì cách tốt nhất là chọn Adobe 1998 để có không gian màu làm việc rộng nhất để có nhiều sự lựa chọn về màu sắc khi xử lý ảnh.

C)-Monitor xuất hiện hộp thoại thông báo “ Embedded profile mismatch” điều này có nghĩa là profile của ảnh ( hay không gian màu của ảnh) là khác với môi truờng làm việc hiện tai trong PS ( hay còn gọi là không gian màu làm việc hiện tại, thí dụ ảnh minh hoạ đính kèm cho biết profile đính kèm ảnh là dạng sRGB IEC61966-2.1, trong khi môi truờng làm việc là Adobe RGB,


Tới đây thì PS cho chúng ta ba lựa chọn như sau:
C-1. Use embedded profile( Instead of working space)…: Chọn option này nếu muốn sử dụng profile sẵn có của ảnh, khi chọn option này khi mở ảnh ra phần tên ảnh nằm trong dấu móc đơn sẽ có ký hiệu * được thêm vào . Điều này cũng có nghĩa là khi ta mở bất kỳ một file ảnh nào với tên ảnh có chứa ký hiệu * thì profile kèm theo ảnh (hay không gian màu của ảnh) là khác hẳn so với môi truờng làm việc ( hay không gian màu ) hiện tai trong PS .
C-2. Convert document color to working space: Ta chọn option này nếu muốn chuyển profile của ảnh sang môi truờng làm việc hiện hữu trong PS.

C-3) Discard the embedded profile : Điều này có nghĩa là chúng ta sẽ bỏ qua việc quản lý màu sắc của file ảnh, khi đánh dấu vào option này các bác để ý rằng tên ảnh sẽ có ký hiệu # nằm trong dấu móc đơn. Như vậy khi ta mở một file ảnh bất kỳ mà tên của nó có kèm theo ký hiệu # nằm trong dấu móc đơn thì file ảnh này là một file ảnh rỗng, nghĩa là nó không hề có profile đính kèm, trong truờng hợp này thì khi ta làm việc trong không gian màu nào khi save lại ảnh sẽ có profile là không gian màu đó.

Mục Conversion Options:
-Tuỳ chọn Engine nên chọn là Adobe(ACE) vì nó chạy trên nền 20 bit cho một kênh màu nên không gian màu sẽ lớn dẫn tới việc màu sắc thể hiện gần trung thực nhất.

-Tuỳ chọn Intent: trong tuỳ chọn này xin nói ngay là ta nên chọn là Perceptual hay Relative Colorimetric cho tùy chọn này

+ Perceptual: PS sẽ dùng các thuật toán nội suy để đưa toàn bộ các biên màu từ không gian màu nguồn ( Source space) sang không gian màu đích( Destination space) mà không bị mất, lưu ý rằng không gian màu đích là hẹp/nhỏ hơn không gian màu nguồn

+ Relative Colorimetric: Màu trong không gian màu đích sẽ được PS lựa chọn và nén lại sao cho càng gần với màu trong không gian màu nguồn càng tốt

Lưu ý :

-Vì không gian màu đích là nhỏ hơn không gian màu nguồn, do đó nếu chọn Intent-Perceptual thì file ảnh sẽ có màu hơi sẫm hơn so với màu trong không gian nguồn

-Khi ta chọn tuỳ chọn Intent với một trong hai tuỳ chọn là Perceptual hay Relative Colorimetric thì khi ta convert to profile ( chuyển profile)để đem ảnh ra minilab in thì ảnh sẽ không bị mất không gian màu nhiều so với không gian màu mà ta nhìn thấy trên monitor ( vẫn bị mất vài chi tiết màu nhưng ở mức độ cho phép)

Hiệu quả của các tuỳ chọn khác trong Intent:
+ Saturation: Độ sáng/lightness sẽ bị giảm, sắc màu/hue sẽ bị thay đổi, ta dùng option này khi muốn in ảnh là một logo.
+ Absolute colorimatric: hiệu quả gần giống với saturation nhưng ảnh sẽ bị mất phần contrast, chỉ tăng độ brightness mà thôi, nghĩa là chi tiết phần highlight và shadow sẽ bị mất hết.

Trong phần Conversion options thì ta cần đánh dấu vào hai tuỳ chọn là Use black point Conpensation và Use dither (8-bit/channel images), khi ta đánh dấu ( checked) hai cái này thì khi convert profile của ảnh sang RGB các biên màu sẽ được làm mềm đi giúp cho ảnh rửa ra có màu sắc gần với trung thực nhất . . Điều này đựơc thực hiện khi ta checked cái Use black point Conpensation thì khi convert profile từ không gian màu nguồn sang không gian màu đích đều thuộc chuẩn RGB, còn khi ta checked cái Use dither (8-bit/channel images) là ứng với truờng hợp chuyển đổi không gian màu từ RGB ( ba màu) sang không gian màu CMYK ( 4 màu) để in offset thì màu đen sẽ đuợc tái tạo trung thực hơn, có lẽ cái này là để em và các bác có thêm hiểu biết chứ có lẽ chúng ta không/chưa cần quan tâm đến.

Mục Advanced Controls:

Lưu ý là trong PS CS2 thì mục này nằm ở More option/fewer option, còn trong các phiên bản khác là ở Advanced mode
Ta bắt buộc phải đánh dấu cho 2 tuỳ chọn trong mục này.
-Desaturation Monitor colors by: Tác dụng khi chúng ta dùng một tấm ảnh chuẩn ( tạm gọi là file ảnh A) đã xúât ra ( output) từ thiết bị cuối là máy in để so sánh với cùng file ảnh A đó đang hiện ra trên monitor mà chúng ta đang sử dụng, công việc này được gọi là Monitor calibration/ Cân chỉnh màn hình. Nguyên lý là chúng ta canh sao cho điểm sáng nhất trên màn hình sẽ có cùng cuờng độ với điểm sáng nhất của ảnh dùng để test. Nghe qua thì dễ nhưng thật ra để chính xác 100% nguời ta phải cần có thiết bị đo chuyên dụng.

Theo kinh nghiệm của anh Hoàng Thế Nhiệm thì trên các monitor mới, thời gian sử dụng còn ít thì ta sẽ chọn 18%-20%. Đối với các monitor cũ đã sử dụng lâu thì ta nên chọn từ 15% cho tới 10%.

- Blend RGB colors using Gamma: Mục này liên quan đến phổ gamma của bản thân monitor và phổ gamma của từng file ảnh , rất phức tạp do đó theo kinh nghiệm của anh Nhiệm thì chúng ta chỉ nên chọn gía trị là 1.00 như PS đã mặc định.

III. Môi truờng( không gian màu) làm việc và môi truờng xuất ảnh( Không gian màu của ảnh khi được xuất ra/ in)

Hẳn là đa số trong chúng ta đã từng bị "Khi rửa tại minilab, ảnh nhận được thường không giữ đúng màu như khi tôi chỉnh sửa tại nhà. Vậy thì có cách nào cân chỉnh cho chuẩn màu màn hình máy tính tại nhà với máy rửa tại minilab?". Vì giữa người chụp ảnh số và kỹ thuật viên minilab số "nói" không cùng "ngôn ngữ" nên việc qui trách nhiệm, đổ lỗi cho nhau về "sai lệch màu" vẫn là chuyện thường ngày.

Để đảm bảo cho việc hình ảnh sau khi in từ lab có cùng chất luợng về màu sắc như khi ta đã hoàn tất việc cân chỉnh và xử lý ảnh trong PS thì điều kiện quyết định là môi truờng làm việc và môi truờng xuất ảnh phải tuơng thích với nhau, có nghĩa ảnh phải có cùng profile với profile của máy in ảnh lại minilab. Giải pháp tối ưu là nếu chúng ta có thể xin được profile của máy in của minilab mà chúng ta đến để rủa ảnh rồi load vào trong PS trên máy ở nhà để sau khi hoàn tất việc chỉnh sửa ảnh thì chỉ việc convert profile ảnh sang profile của máy in mà minilab đó sử dụng và kèm theo lời dặn “ Vui lòng không can thiệp gì vào file ảnh của tôi” ( thực ra đây vẫn chưa phải là tuyệt đối vì độ trung thực của ảnh sau khi in so với ảnh đuợc view trên monitor là còn phụ thuộc vào loại giấy in ảnh và loại mực in ).

IV. Tips khi làm việc với lab

Ở Việt Nam, trừ phi ta có thể vào phòng kỹ thuật của lab và ngồi cạnh nhân viên kỹ thuật để theo dõi các buớc chuẩn bị xuất ảnh ra máy in thì cho dù ta có giải pháp tối ưu trên mà không có sự hiện diện của mình bên cạnh nhân viên kỹ thuật của lab thì vẫn chưa thể đảm bảo là ta sẽ có được hình như ý muốn( giả sử rằng lab cung cấp cho ta profile máy in của họ nhưng trong khi sử dụng PS nhân viên kỹ thuật của lab lại tắt cái profile đó hay anh/chị ta chọn mặc định trong PS của họ là lột bỏ profile của ảnh cần mở và tự động convert qua môi truờng làm việc trên máy của anh/chị ta mà môi truờng làm việc này là khác hẳn với profile ảnh thì khi đó các thông số màu sắc của ảnh mà chúng ta đã cực khổ cân chỉnh trên máy ở nhà sẽ bị thay đổi một cách thô bạo và hậu quả là…huhuhu.

Do đó khi đem một ảnh ra lab để rửa mà chúng ta không có điều kiện biết được profile máy in của lab thì khi gủi ảnh, ta không đính kèm profile của ảnh. Điều này nghe qua có vẻ vô lý nhưng kỳ thực lại có thể giúp chúng ta có được một tấm ảnh như ý vì khi đó bất chấp việc môi truờng làm việc trên máy của kỹ thuật viên phòng lab cũng như các options Profile mismatch, missing profiles trong mục Color Management Policies là tắt hay mở cũng không gây thay đổi gì đến các thông số màu sắc trong file ảnh của chúng ta và khi đó máy in sẽ in ra ảnh theo kiểu có sao thì in vậy.

trong trường hợp này để có được một file ảnh mà kg đính kèm profile thì sau khi cân chỉnh màu sắc ảnh xong ta chọn File/save as và đừng đánh dấu vàp ô tuỳ chọn ICC profile trong phần save options mà chỉ chọn định dạng format file là JPEG rong tuỳ chọn format mà thôi, ta có thể đặt tên file là ảnh đem in để tránh nhầm lẫn.

Em xin kết thúc bản tóm luợc ở đây,nếu có gì sai sót ( chắc là khó tránh khỏi) mong các thành viên khác bổ sung thêm.,ngoài ra cũng xin thưa là trình độ văn chương của em là cực kỳ sibachao do đó các bác ráng đọc xem có dễ hiểu hông hén :lol:

[tnl]

cảm ơn BQT đã tổ chức buổi trao đổi này
cảm ơn anh Hoàng Thế Nhiệm đã có 1 buổi truyền đạt nhiệt tình cho anh em ,
cảm ơn anh duc_sniper đã dày công tóm lược lại buổi trao đổi sáng nay cho nhưng ai ko đến dự đc .và rất có ích cho những ai như em buổi sáng tham dự nhưng chưa lĩnh hội hết đc những gì anh Hoàng Thế Nhiệm truyền đạt.
cảm ơn các anh rất nhiều

[tnl]

ah wen em có thông tin vỉa hè là anh đức níp pở nhà ta đang lục bếp tìm cơm nguội ,hình như anh ý đi hong nỗi nữa , hoa mắt vì đói kekke ( nhịn đói từ 4h-9h30 PM để tóm lược nội dụng buổi trao đổi)

[huynhphuchau]

Bài hướng dẫn quản lý màu sắc thật là hay!
:up:
Cám ơn bác Đức đã quên cả đói, đưa bài của Anh Nhiệm để anh em ở xa cùng xem. :wub:
Ăn cơm xong bác nhớ đưa bài tiếp nữa nhé! Em đang đợi đây!
Thanks!

[ducdenthui]

Huhu, không phải là iem spam , iem vừa bổ sung thêm một đoạn là làm thế nào để có file ảnh không có profile đính kèm, các bác xem lại ở đoạn cuối bài tóm lượt ạ.

[xichlo]

Cảm ơn anh Nhiệm đã chia sẽ những kinh nghiệm quý báu cho anh em, bài tổng kết của anh Đức rất chi tiết và bổ ích cho những anh em không tham gia. Cảm ơn anh Đức.

XL

[fumro]

Do đó khi đem một ảnh ra lab để rửa mà chúng ta không có điều kiện biết được profile máy in của lab thì khi gủi ảnh, ta không đính kèm profile của ảnh. Điều này nghe qua có vẻ vô lý nhưng kỳ thực lại có thể giúp chúng ta có được một tấm ảnh như ý vì khi đó bất chấp việc môi truờng làm việc trên máy của kỹ thuật viên phòng lab cũng như các options Profile mismatch, missing profiles trong mục Color Management Policies là tắt hay mở cũng không gây thay đổi gì đến các thông số màu sắc trong file ảnh của chúng ta và khi đó máy in sẽ in ra ảnh theo kiểu có sao thì in vậy.

Xin đính chính chỗ này chút xíu hen.
Ta chỉ gửi ảnh không kèm profile màu cho lab một khi đã nắm được profile của lab đó hoặc chí ít cũng là 1 bản test màu rửa ở lab đó (không phải lúc nào cũng không kèm profile là tốt đâu). Điều đó có nghĩa là ta đã xin được profile màu của lab mà mình muốn gửi ảnh đến hoặc đã in bản test màu ở lab đó và cân chỉnh màn hình làm việc gần giống với màu bản test. Khi đó, sau khi cân chỉnh file ảnh của chúng ta trên không gian màu quen thuộc (không nhất thiết phải dùng profile của lab để làm việc lúc cân chỉnh màu), convert sang profile của lab hoặc để nguyên nếu không có profile của lab (vì màu màn hình đã được cân chỉnh gần giống với màu xuất ra của lab), save lại (nhớ đừng chọn mục ICC Profiles) thành 1 file riêng để đưa tới lab, dặn nhân viên lab không can thiệp vào file và xuất ngay tới máy rửa.
Nói tóm lại, anh Nhiệm luôn nhắc đi nhắc lại: "Việc quản lý màu sắc chỉ cho ra kết quả chính xác nếu cả 2 đối tác (người làm ảnh và người xuất ảnh) đều thực hiện quy trình quản lý màu đó". Vì lý do các lab ở đây thường bỏ lỏng vấn đề quản lý màu hoặc nếu có thì việc xin được profile màu của các lab không phải ai cũng có thể làm được nên mới phát sinh cái tip được trích dẫn ở trên. Đó cũng chỉ là 1 phương pháp "chữa cháy", đảm bảo tương đối tính chính xác về màu như chúng ta mong muốn.

[thanhcong67]

Rất cám ơn BQT đã tổ chức buổi trao đổi kinh nghiệm này. Cám ơn anh Nhiệm đã chia sẻ những thông tin rất cần thiết. Cám ơn Đức đã tóm lược rất dễ hiểu để những người không tham gia được như mình có thể hiểu được.
Mình nghĩ phải chi có một cái Lab nào cũng tham gia và làm ảnh cho anh em Vnphoto của mình thì tốt quá nhỉ. Lúc đó cả hai bên sẽ hiểu nhau hơn, tránh trường hợp mình làm tróc da lưng ở nhà ra lab đụng ông KTV mới học việc là toi cái ảnh cảu mình.
Một lần nữa cám ơn các bạn nhiều.