Tiêu cự Ống Kính và hiệu ứng

[11002]

Tiêu cự Ống Kính và hiệu ứng

Vừa qua nhận thấy có nhiều bạn hỏi về các lọai ống kính máy ảnh, nên Tôi mạo muội viết bài này. Đây chỉ là những kinh nghiệm bản thân, không phải là kiến thức, nên có thể đúng – sai, có thể mới – cũ… Nếu bạn nào thấy thiếu xin vui lòng bổ sung để mọi người cùng hiểu thêm.

Xin bắt đầu bằng đôi dòng về tiêu cự ống kính (OK) dùng cho film 35mm:

1. Ống Kính Trung Bình: 42mm - 45mm - 50mm – 55mm.
Khác với mọi cách sắp xếp khác, tôi xin bắt đầu bằng ống kính trung bình, đó là lọai có tiêu cự 42mm - 45mm – 50mm – 55mm. Tại sao?
Khi chế tạo ra những chiếc máy ảnh, người chế tạo đã mô phỏng theo cái nhìn thông thường của mắt người và chế tạo ra OK có tiêu cự tương ứng. OK 50mm cho ta góc nhìn 46 độ (góc nhìn theo đường chéo film 35mm), đây chính là góc nhìn của mắt người thông thường, ảnh cho ra khi chụp OK này rất giống ảnh chúng ta nhìn thấy bằng mắt.
Đây chính là OK chuẩn của tất cả các hãng SX OK trên thế giới và hầu như là OK hòan hảo nhất, có thể có được độ mở lớn nhất.
Tiêu cự này cho hiệu ứng trung bình, do có thể chế tạo được với khẩu mở lớn nhất, nên DOF rất tốt như mắt nhìn mơ màng nhìn đúng vào chủ thể, các thứ khác đều xóa mờ.
Được dùng hầu hết trong mọi trường hợp và hay dùng chụp phong cảnh, chân dung nguyên người họặc bán thân.

2. Ống Kính Góc Rộng: 24mm - 28mm - 35mm. Cho góc nhìn rộng hơn 50 độ .
Công nghệ chế tạo ngày một tiến bộ, để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người chụp hình, các nhà sản xuất đã chế tạo ra các lọai OK có góc nhìn rộng hơn, điều này tương tự như góc nhìn của cái liếc mắt nhìn ngang (của một anh thanh niên khi chạy lên ngang hàng với một cô gái đẹp, hay cái liếc mắt bén như dao cau của một cô gái).
OK này cho hiệu ứng góc nhìn rộng hơn, hiệu ứng gần xa rõ hơn, hiệu ứng lớn khi ở gần, nhỏ khi xa, lớn khi ở cạnh biên khung hình, nhỏ khi giữa tâm ảnh, DOF rất sâu.
Thường được dùng:
- Trong ảnh phong cảnh mộ tả một cái nhìn quét của mắt người trước thiên nhiên.
- Ngày nay dùng nhiều trong cảnh sinh họat gia đình… khi mà không gian chật hẹp không cho phép lùi xa hơn để lấy rộng hơn.
- Để đặc tả nhân vật (bố cục vào rìa ảnh) hoặc chụp chân dung – lợi dụng hiệu ứng gần xa để làm méo một khuôn mặt (chú hề) hay đặc tả nắm đấm của một võ sĩ (đặt nắm tay gần OK nhất, sẽ to lớn dữ dội, so với các chi tiết khác ở xa nên nhỏ hơn). Đây là việc vận dụng hiệu ứng của OK để mô tả chủ thể rõ nhất.
- OK này được khai thác tối đa khi chụp đời thường kết hợp với hiệu ứng góc rộng.

3. Ống Kính góc hẹp: Thường được gọi là tele: 70mm - 85mm – 105mm. Cho góc nhìn hẹp hơn 35 độ .
Nhằm xóa bỏ hiệu ứng gần xa khi chụp chân dung người, đầu tiên nhà SX đã chế tạo ra các OK có tiêu cự này, Rõ ràng là khi sử dụng OK tiêu cự trung bình, khi chụp chân dung vẫn bị hiện tượng mũi to mắt nhỏ khi chụp cận mặt. Việc ra đời của các tiêu cự này giúp cho hình chân dung của mọi người trở nên đẹp hơn.

OK này cho hiệu ứng kéo gần chủ thể lại máy ảnh hơn, giảm đáng kể hiệu ứng gần xa, cho DOF mỏng hơn.
Thường được dùng:
- Tuyệt vời khi chụp chân dung cổ điển.
- Chụp ảnh phong cảnh xa.
- Chụp các chủ thể ở xa.

4. Khi công nghệ ngày càng tiến bộ các nhà SX chế tạo ra các lọai OK rất rộng và cực rộng để tạo thêm hiệu ứng cong của khuôn hình, các lọai OK này gồm có các tiêu cự (chỉ ghi đại diện): 21mm - 20mm – 18mm - 15mm – 14mm – 12mm – 10mm – 8mm – 7.5mm – 6mm.
Góc nhìn lớn hơn 63 độ. Các lọai OK này dùng để chụp tạo hiệu ứng rộng hay hiệu ứng cong là chủ yếu hơn là lấy một góc nhìn rộng.

5. Để chụp rõ hơn những vật ở xa và rất xa các OK có tiêu cự dài ra đời. Hiệu ứng chính là kéo chủ thể lại gần, cho DOF mỏng hơn. Các lại OK này có tiêu cự: 135mm – 180mm – 200mm – 300mm – 400mm - 500mm – 600mm – 1000mm – 1200mm – 2000mm. Các lọai OK này dùng rất nhiều trong:
- Chụp chân dung khuôn mặt.
- Chụp vật thể ở xa mà giới hạn không cho người cầm máy tiến gần chủ thể hơn như: thể thao, chụp lén các nhân vật, chụp động vật hoang dã…

Ngày nay, các nhà nhiếp ảnh tận dụng hiệu ứng của các loại OK để sáng tác những tác phẩm theo ý tưởng của riêng mình.
Do vậy, gần như không có khái niệm cố định: OK này chỉ dung chụp thể lọai này.

Vi dụ:
- Ảnh Phong Cảnh nhưng được chụp bằng lens có tiêu cự khoảng 800mm/FF


- Ảnh Chân Dung, nhưng chụp bằng tiêu cự khoảng 26mm/FF

[S5500]

Cám ơn bài viết bổ ích của bác Toại, trước đây em ít để ý đến vụ này giờ thấy có bác post lên mới thấy hay, có nhiều đều mình chưa biết như về OK 50mm chẳng hạn . Chắc phải để dành tiền sắm 1 cái chụop gia đình quá

[fantasy]

50mm là standard trên máy film chứ với D-SLR thì...

[bvh2228]

Trên DSLR thì sao hả bác fantasy? Em thấy chụp chân dung ngon lắm!

[hienmtd]

ý bác fantasy là 50mm trên máy film khi chuyển qua body số thì x1.5 lần nữa thành là 75mm rùi.... hiii

[bvh2228]

Ơ sao em thấy góc chụp nó vẫn đúng như 50mm của các máy khác mà, không hẹp hơn tẹo nào. Hay lens của em là for digital?

[apham]

Các bác ui, các bác tìm xem bài viết của bác Atkinson về crop factor trên máy ảnh số nhé
Normal gắn vào D-SLR ko phải là 50x1.5=75mm đâu, hic hic

[cuty]

cảm ơn bác T nhiều lắm ! bài viết cuả bác rất dể hiều ,nhờ diển đạt theo cách nhìn thực tế cuả đôi mắt người , ko hổ danh là 1 "GV" (ko biết GV có phải là nghề cuả bác ko nhỉ ? )

[fantasy]

Thực ra OK 50mm gắn trên D-SLR vẫn cho những hiệu ứng như trên máy film, về DOF, độ biến dạng hình... tính chất ảnh vẫn như nhau, kích thước đối tượng vẫn như vậy, nhưng vì sensor có crop factor 1.5x nên sẽ bị crop gọn hơn trên máy film, do đó hình ảnh nhận được sẽ chật hơn, tức là ta sẽ bị mất 1 phần ảnh ở các vùng cạnh xung quanh vì phần ảnh này sẽ tràn ra ngoài sensor do kích thước sensor nhỏ, cho ta cảm giác giống như máy film chụp bằng OK 75mm.

Em lấy ví dụ: OK 35mm gắn với SLR hay D-SLR thì vẫn cho hiệu ứng ảnh như nhau về độ nét, DOF, độ biến dạng... của 1 OK wide nhưng đối tượng thu được trên D-SLR sẽ tương đương với số đối tượng thu được trên SLR bằng 1 OK Normal.

Câu trả lời cho bác S5500 ở trên là ý em nói dùng 50mm trên D-SLR sẽ không thu được 1 nhóm người trong không gian gia đình hay đám tiệc. Như vậy ta nhận thấy rằng người dùng D-SLR 1.5x bị thiệt thòi 1 khoảng tiêu cự --> do đó các máy D-SLR full frame rất đắt tiền :lol:

@bvh2228: bác dùng 50mm trên D-SLR chụp chân dung vẫn đẹp là đương nhiên vì nó vẫn mang tính chất của OK Normal.

Các bác có thể xem thêm ở đây: http://www.vnphoto.net/forums/showthread.php?t=765

[apo]

em xin chia sẽ một tí xíu kinh nghiệm của em:
- ống 50mm 1.8: em hay dùng để chụp chân dung, hoặc trong các điều kiện thiếu sáng.
- tiêu cự 18 (ống 18-55): dùng để chụp phong cảnh là đa số, ở tiêu cự 50-55 trong điều kiện đủ sáng có thể thay thế ống 50 f/1.8 - đây có thể gọi là ống walk around của em.
- tiêu cự 105 đến 135 (ống 28-135): với em, đây là tiêu cự đẹp nhất để chụp chân dung, phông xóa rất đẹp, DOF đủ dày để bao quát chủ thể cần chụp.
- ống tele (em dùng 70-300): dùng để chụp các vật thể xa như anh T đã viết, hoặc có thể dùng chụp chân dung trong các điều kiện đủ sáng và cần xóa phông mạnh hơn.