Tiêu cự Ống Kính và hiệu ứng
Vừa qua nhận thấy có nhiều bạn hỏi về các lọai ống kính máy ảnh, nên Tôi mạo muội viết bài này. Đây chỉ là những kinh nghiệm bản thân, không phải là kiến thức, nên có thể đúng – sai, có thể mới – cũ… Nếu bạn nào thấy thiếu xin vui lòng bổ sung để mọi người cùng hiểu thêm.
Xin bắt đầu bằng đôi dòng về tiêu cự ống kính (OK) dùng cho film 35mm:
1. Ống Kính Trung Bình: 42mm - 45mm - 50mm – 55mm.
Khác với mọi cách sắp xếp khác, tôi xin bắt đầu bằng ống kính trung bình, đó là lọai có tiêu cự 42mm - 45mm – 50mm – 55mm. Tại sao?
Khi chế tạo ra những chiếc máy ảnh, người chế tạo đã mô phỏng theo cái nhìn thông thường của mắt người và chế tạo ra OK có tiêu cự tương ứng. OK 50mm cho ta góc nhìn 46 độ (góc nhìn theo đường chéo film 35mm), đây chính là góc nhìn của mắt người thông thường, ảnh cho ra khi chụp OK này rất giống ảnh chúng ta nhìn thấy bằng mắt.
Đây chính là OK chuẩn của tất cả các hãng SX OK trên thế giới và hầu như là OK hòan hảo nhất, có thể có được độ mở lớn nhất.
Tiêu cự này cho hiệu ứng trung bình, do có thể chế tạo được với khẩu mở lớn nhất, nên DOF rất tốt như mắt nhìn mơ màng nhìn đúng vào chủ thể, các thứ khác đều xóa mờ.
Được dùng hầu hết trong mọi trường hợp và hay dùng chụp phong cảnh, chân dung nguyên người họặc bán thân.
2. Ống Kính Góc Rộng: 24mm - 28mm - 35mm. Cho góc nhìn rộng hơn 50 độ .
Công nghệ chế tạo ngày một tiến bộ, để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người chụp hình, các nhà sản xuất đã chế tạo ra các lọai OK có góc nhìn rộng hơn, điều này tương tự như góc nhìn của cái liếc mắt nhìn ngang (của một anh thanh niên khi chạy lên ngang hàng với một cô gái đẹp, hay cái liếc mắt bén như dao cau của một cô gái).
OK này cho hiệu ứng góc nhìn rộng hơn, hiệu ứng gần xa rõ hơn, hiệu ứng lớn khi ở gần, nhỏ khi xa, lớn khi ở cạnh biên khung hình, nhỏ khi giữa tâm ảnh, DOF rất sâu.
Thường được dùng:
- Trong ảnh phong cảnh mộ tả một cái nhìn quét của mắt người trước thiên nhiên.
- Ngày nay dùng nhiều trong cảnh sinh họat gia đình… khi mà không gian chật hẹp không cho phép lùi xa hơn để lấy rộng hơn.
- Để đặc tả nhân vật (bố cục vào rìa ảnh) hoặc chụp chân dung – lợi dụng hiệu ứng gần xa để làm méo một khuôn mặt (chú hề) hay đặc tả nắm đấm của một võ sĩ (đặt nắm tay gần OK nhất, sẽ to lớn dữ dội, so với các chi tiết khác ở xa nên nhỏ hơn). Đây là việc vận dụng hiệu ứng của OK để mô tả chủ thể rõ nhất.
- OK này được khai thác tối đa khi chụp đời thường kết hợp với hiệu ứng góc rộng.
3. Ống Kính góc hẹp: Thường được gọi là tele: 70mm - 85mm – 105mm. Cho góc nhìn hẹp hơn 35 độ .
Nhằm xóa bỏ hiệu ứng gần xa khi chụp chân dung người, đầu tiên nhà SX đã chế tạo ra các OK có tiêu cự này, Rõ ràng là khi sử dụng OK tiêu cự trung bình, khi chụp chân dung vẫn bị hiện tượng mũi to mắt nhỏ khi chụp cận mặt. Việc ra đời của các tiêu cự này giúp cho hình chân dung của mọi người trở nên đẹp hơn.
OK này cho hiệu ứng kéo gần chủ thể lại máy ảnh hơn, giảm đáng kể hiệu ứng gần xa, cho DOF mỏng hơn.
Thường được dùng:
- Tuyệt vời khi chụp chân dung cổ điển.
- Chụp ảnh phong cảnh xa.
- Chụp các chủ thể ở xa.
4. Khi công nghệ ngày càng tiến bộ các nhà SX chế tạo ra các lọai OK rất rộng và cực rộng để tạo thêm hiệu ứng cong của khuôn hình, các lọai OK này gồm có các tiêu cự (chỉ ghi đại diện): 21mm - 20mm – 18mm - 15mm – 14mm – 12mm – 10mm – 8mm – 7.5mm – 6mm.
Góc nhìn lớn hơn 63 độ. Các lọai OK này dùng để chụp tạo hiệu ứng rộng hay hiệu ứng cong là chủ yếu hơn là lấy một góc nhìn rộng.
5. Để chụp rõ hơn những vật ở xa và rất xa các OK có tiêu cự dài ra đời. Hiệu ứng chính là kéo chủ thể lại gần, cho DOF mỏng hơn. Các lại OK này có tiêu cự: 135mm – 180mm – 200mm – 300mm – 400mm - 500mm – 600mm – 1000mm – 1200mm – 2000mm. Các lọai OK này dùng rất nhiều trong:
- Chụp chân dung khuôn mặt.
- Chụp vật thể ở xa mà giới hạn không cho người cầm máy tiến gần chủ thể hơn như: thể thao, chụp lén các nhân vật, chụp động vật hoang dã…
Ngày nay, các nhà nhiếp ảnh tận dụng hiệu ứng của các loại OK để sáng tác những tác phẩm theo ý tưởng của riêng mình.
Do vậy, gần như không có khái niệm cố định: OK này chỉ dung chụp thể lọai này.
Vi dụ:
- Ảnh Phong Cảnh nhưng được chụp bằng lens có tiêu cự khoảng 800mm/FF
- Ảnh Chân Dung, nhưng chụp bằng tiêu cự khoảng 26mm/FF