Em xin phép được tiếp tục:
Vậy trong 3 yếu tố: khẩu độ, tiêu cự, khoảng cách đến mặt phẳng lấy nét, yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất?
Đây là một câu hỏi hay, vì nếu xét riêng, thì mọi chuyện thật rõ ràng, có điều trên thực tế các yếu tố lại liên quan đến nhau.
Trước hết ta xét riêng đã:
Em đưa ra 1 ví dụ (trong ví dụ có tính toán con số cụ thể, tính thế nào tạm thời em chưa đề cập đến):
- Nếu em dùng ống 50mm, F2.8, trên máy crop 1.6, lấy nét ở chủ thể cách em 5m, DOF trong trường hợp này khoảng 1.1m
- Giữ nguyên những cái khác, chỉ tăng F2.8 lên F2, DOF ~0.76m, giảm khoảng 34cm
- Giờ giữ nguyên những cái khác, tăng tiêu cự lên 70mm, DOF ~0.54m, giảm 56cm
- Lại giữ nguyên những cái khác, mà đến gần chủ thể hơn, còn 4m, DOF ~0.68, giảm 42cm
Nhận xét: Tăng khẩu lên 1 stop các bác giảm DOF không nhiều lắm, so với tăng tiêu cự hay giảm khoảng cách lấy nét.
Để nâng từ F2.8 lên F2 thông thường các bác phải đầu tư khá nhiều "xiền", giá lens khẩu lớn đắt hơn nhiều, khác biệt 1 stop có thể chênh nhau từ vài trăm đến vài...ngàn đô la ^^, khiếp!
Nâng tiêu cự rẻ hơn và giảm khoảng cách lấy nét là rẻ vô địch - free luôn ^^
Đó có vẻ là 1 tin vui cho ai ít "xiền", nhưng rất tiếc cái gì cũng có cái giá của nó.
SAU ĐÂY LÀ PHẦN QUAN TRỌNG:
Các bác để ý sẽ thấy trong 3 yếu tố trên, khẩu độ là độc lập, còn tiêu cự (zoom bằng tay) hay khoảng cách lấy nét (zoom bằng chân) có liên quan đến nhau, có thể gộp lại thành một yếu tố là "độ phóng đại" (zoom tay zoom chân gì cũng là zoom ^^).
Tăng tiêu cự là phóng to hơn, mà đến gần hơn cũng là phóng to hơn, nói túm lại cứ phóng to hơn thì DOF mỏng hơn.
Và đây là cái giá của nó: để đóng khung vật thể, đôi khi ta không thể đến gần hơn hoặc tăng tiêu cự (zoom vào gần hơn), ví như ta đang chụp một cô gái, ta muốn lấy toàn thân, thì để đóng khung như vậy ta buộc phải: đi xa hơn, hoặc: giảm tiêu cự xuống. Nếu ta tăng tiêu cự để giảm DOF thì lại phải đi xa hơn (kèm theo hậu quả tăng DOF) mới đóng khung được như ban đầu, và ngược lại, nếu ta đến gần hơn để giảm DOF thì lại phải giảm tiêu cự để đóng khung như ban đầu (kèm theo hậu quả tăng DOF), cuối cùng là "huề tiền".
Chốt lại thì trong một số trường hợp, vì lý do đóng khung vật thể, 2 yếu tố "tiêu cự" và "khoảng cách lấy nét" sẽ "gần như" không giúp gì được cho các bác trong việc "xóa phông" cả. Em nói gần như vì nó có sự khác nhau của nó, đợi lát em nói rõ hơn.
Giờ có lẽ các bác hiểu hơn vì sao máy FF lại thường dùng để chụp "xóa phông" trong portrait, bởi cùng 1 khoảng cách hay tiêu cự thực, nó "đóng khung" được rộng hơn nhiều, khiến ta không phải đi xa hơn (làm tăng DOF) hoặc giảm tiêu cự (cũng làm tăng DOF).
Kết quả là dùng khẩu độ tuy "xa xỉ" và có vẻ không hiệu quả bằng 2 yếu tố kia, nhưng trong một số trường hợp, thì nó là cách duy nhất, no choice man^^. Vì lẽ đó mà khẩu độ thường được nói đến như là một yếu tố quan trọng nhất (thậm chí duy nhất) để điều khiển DOF.
Lại nói tiếp về "quan hệ tương đương" giữa tiêu cự và khoảng cách lấy nét, theo cách nói ở trên, ta dễ hiểu là "xóa phông" bằng cách đến gần hơn hay tăng tiêu cự thì kết quả như nhau. Nhưng thực tế lại nó vừa như nhau lại vừa không như nhau chút nào. Sau đây là nguyên nhân:
Nếu giữ nguyên tỷ lệ phóng đại, hay nói cách khác, kích thước chủ thể trên film/sensor không đổi, hay nói cách khác nữa, đóng khung chủ thể như nhau, thì DOF trong cả 2 trường hợp đến gần hay tăng tiêu cự đều như nhau. Nhưng tăng tiêu cự (zoom đến từ xa) lại cho kết quả "xóa phông" tốt hơn. Vì góc nhìn ở 2 trường hợp khác nhau, một trường hợp góc nhìn rộng, cho ta cảnh phía sau chủ thể rộng hơn, nhiều chi tiết hơn, trường hợp còn lại (tăng tiêu cự) cho ta góc nhìn hẹp, cảnh phía sau chủ thể bị thu hẹp, ít chi tiết. Kết quả là tuy phía sau chủ thể đều nằm ngoài DOF, mờ đi, nhưng trường hợp sau trông "có vẻ" mờ hơn, "nhạt nhòa" hơn nhiều ^^.
Vậy về sau khi chụp mà các bác có 2 lựa chọn: đến gần hơn hoặc zoom gần hơn để xóa phông, thì lựa chọn thứ 2 sẽ giúp xóa phông đẹp hơn, mặc dù DOF vẫn như nhau.
Phèo, nói một hơi mệt quá, nghỉ tí