Flash - Ring flash - Beauty Dish - Softbox - Umbrella
Trong lúc tìm tòi tự học về ánh sáng không tự nhiên (ánh sáng do các loại đèn), mình đã phải làm 1 tý tra khảo về các loại khác nhau và rút ra vài kinh nghiệm bản thân. Nhân đây có 1 số bạn hỏi về ring flash, softbox v.v... mình viết vội phần so sánh để các bạn tham khảo.
Ghi chú:
- Bài này mang tính tham khảo nên dựa trên lời phê bình bổ sung mình sẽ điều chỉnh, nội dung sẽ có thay đổi.
- Khi các thông tin bổ ích được thêm vào thì sẽ có credit cuối bài cho người góp ý bổ ích
Trước khi đọc tiếp, chúng ta cần hiểu điều cần biết đầu tiên của nguồn sáng nhân tạo là nó phụ thuộc 3 yếu tố:
- Cường độ nguồn sáng
- Kích thước nguồn sáng
- Khoảng cách nguồn sáng
Theo bước thang ánh sáng từ ánh sáng gắt đến ánh sáng mềm, ta có thể xếp loại:
- Bóng đèn (constant light): Đúng ra trong xếp loại này ta không cần thiết kể đến bóng đèn nhưng để dễ phân biệt với ánh sáng chiếu thẳng với ánh sáng flash dội vào trầ n ay tường nhà. Ánh sáng này là gắt nhất, tạo bóng đậm nhất vì nó rọi ngay từ nguồn sáng đến chủ thể.
- Flash: Khi dùng flash có nhiều cách dùng:
- Chiếu trực tiếp: ánh sáng flash khi chiếu trực tiếp cũng như nguồn sáng bóng đèn nên sẽ rất gắt.
- Dội vào lá chắn: khi ta dội vào tường hay trần nhà thì ánh sáng sẽ khuyếch tán nên mềm hơn. Có 2 cách dội thông thường là dội 45 độ hay dội thẳng lên trần nhà. Đa số hay dội 45 độ trừ phi đứng rất gần chủ thể thì không cần nó rọi tới trước.
- Không có diffuser: Khi ánh sáng không có diffusser thì nó sẽ gắt hơn vì ánh sáng phát ra không vật chắn. Khi không có diffuser thì người ta có thể dùng kết hợp với dội vào lá chắn.
- Có diffuser: Khi có diffuser thì người ta có thể dùng trực tiếp mà không cần dội vào lá chắn vì ánh sáng qua diffuser đã khuếch tán. Nếu ánh sáng qua diffuser khuếch tán vẫn còn gắt quá có thể kết hợp với dội vào lá chắn.
Diffusser có 3 loại thông dụng là Stofen (có nhiều hàng nhái), Lumiquest (có nhiều model khác nhau nhưng 2 loại chính là bong bóng và lá chắn), và GaryFong (có nhiều model khác nhau). Stofen thường được dùng ở 90 độ hay 45 độ. Lumiquest bong bóng thường đánh 90 độ, Lumiquest lá chắn thì đánh 180 độ thẳng lên trần. Gary Fong (trừ whale's tale) thì thường dùng ở 180 độ thẳng lên trần hay 90 độ.
- Ringflash adapter: Xin các bạn đừng lầm ring flash adapter với ring flash mà các hãng giới thiệu. Ringflash cũng là 1 cách để hạn chế bóng đổ nhưng ngoài ra nó còn tạo những tác dụng phụ mà có người thích, có người không thích. Nguyên tắc căn bản là dùng ánh sáng mọi phía để làm cho bóng đổ nhẹ đi.
Ringflash Adapter trên thị trường hiện có 2 loại chính, 1 của Rayflash và 1 của Orbis. Giá thì xấp xỉ nhau, nhưng cấu trúc thì khác nhau tí xíu:
- Các loại ring flash adapter chính (có rất nhiều hàng nhái khá rẻ):
- Rayflash (cho flash rời bé): chế cái ngàm gắn trên flash, mà flash thì phải gắn trên hotshoe, nên áp lực của flash trên hotshoe sẽ mạnh hơn -> có nguy cơ tổn thọ hotshoe. Rayflash có nhiều version và chỉ tương ứng với 1 loại flash nhất định. Có nghĩa mua Rayflash loại dùng cho 580EX II thì không gắn qua 430EX II được.
- Orbis(cho flash rời bé): tương tự như Rayflash nhưng to hơn một chút, ngàm thiết kế gắn được với đa số các đèn thông dụng (universal) trừ head thằng Vivitar 285HV quá to, nhét dzô hông dzừa (em đã thử). Loại này flash phải không gắn trên hotshoe nên loại bỏ được nhược điểm của Rayflash. Chỉ có điều, khi dùng cần có dây để dùng flash rời khỏi thân hay wireless remote và phải cầm tay, vì cái bracket để gắn vào body vẫn đang trong giai đoạn thiết kế.
Khi sử dụng phải cầm tay
- Bowens cho đèn studio (strobe): loại này dành riêng cho đèn strobe lớn như ảnh minh họa.
- Ánh sáng sẽ mất từ 2/3 khẩu đến 2 khẩu (lưu ý là do là adapter, ring flash thật không hề bị mất khẩu). Tùy loại ringflash mình mua mà độ mất nhiều hay ít. Lý do ánh sáng mất từ 2/3 - 2 khẩu là do các ringflash này không có bộ phận điện bên trong mà chỉ đơn giản là bộ phận dẫn ánh sáng, vì thế cho nên ánh sáng bị mất cường độ khi qua các đường dẫn.
- Tạo hình tròn trong mắt mẫu mà đa số rất thích khi chụp chân dung cận.
Hoặc khi có bề mặt phản chiếu như mắt kính..vv..
- Tạo quần bóng nhẹ xung quanh chủ thể. Cái này có người sẽ không thích nhưng trong 1 số trường hợp sẽ rất ngộ.
- Beauty dish: Beauty dish cũng là 1 cách khuếch tán ánh sáng cho bóng nhẹ. Tuy nhiên phần cạnh(edge) tiếp giao giữa sáng(light) tối(shadow) sẽ đột ngột/mạnh hơn so với softbox/umbrella làm cho ảnh nổi khối hơn. Tuy nhiên với tỷ lệ của 3 yếu tố kể trên thì nếu chúng ta đem softbox xa đủ thì cạnh tiếp giáp cũng sẽ mạnh như beauty dish.
Với beauty dish bạn cũng có thể chế thêm:
Ảnh minh họa với beauty dish:
Ảnh minh họa không có beauty dish:
- Bọc vớ: phương pháp bọc vớ quanh nguồn sáng để tạo thêm khuyếch tán. Cách này nhiều người nói đến nhưng thực tế rất ít hữu hiệu do bọc gần nguồn sáng quá.
- Bọc màng: phương pháp này bọc hết lòng chảo của beauty dish với 1 lớp vải mỏng như softbox. Cách nào thật ra là biến beauty dish thành ra 1 loại softbox.
- Umbrella: Dù có ưu điểm là nhẹ nhàng hơn so với softbox nên chuẩn bị dễ dàng. Ánh sáng tỏa rộng vừa là ưu điểm mà cũng là nhược điểm. Ưu điểm là nó toả rộng, nhược điểm là mất đi ánh sáng phung phí. Umbrella cũng có 2 cách thông dụng để dùng là:
- Dội ngược(bounce): Khi dội ngược thì ánh sáng trải rộng, do dù mở ra nên ánh sáng sẽ rộng và mất nhiều xung quanh. Dội ngược có các phương pháp sau:
- Dù trắng: cách này rất phí vì ánh sáng dội vào dù trắng thì 1 phần ánh sáng dội lại, một phần xuyên dù nên lãng phí ánh sáng từ nguồn. Vì thế dù trắng hầu như không ai dùng dội ngược, họ dùng để phát xuyên như phần sau có thảo luận. Có bạn sẽ thắc mắc vậy tại sao lại kể ra, thật ra có 1 công dụng rất phí là khi mà bạn không còn lui đèn, không còn giảm cường độ sáng được nữa mà ánh sáng vẫn còn cao thì bạn có thể dùng cách này để cố tình làm ánh sáng mất đi khi dội vào dù trắng.
- Dù trắng và bọc đen: Loại dù này như ảnh minh họa, bên trong màu trắng, bên ngoài đen. Có nhiều hãng làm dù trắng và cho thêm miếng vải đen bọc ngoài, khi mua 1 dù được cả 2 loại. Lớp đen này cản ánh sáng xuyên qua nên đỡ mất ánh sáng hơn so với dội ngược với dù trắng như phần trên.
- Dù bạc và Dù vàng: Loại dù này như ảnh minh họa, bên trong màu bạc hay vàng bóng kính, bên ngoài đen. Có nhiều hãng làm dù trắng và cho thêm miếng vải đen bọc ngoài và 1 miếng bên trong màu bạc hay vàng, khi mua 1 dù được cả mấy loại. Lớp đen này cản ánh sáng xuyên qua nên đỡ mất ánh sáng hơn so với dội ngược với dù trắng. Phần lót bạc tăng cường độ phản sáng nên ánh sáng sẽ gắt hơn 1 tý, phần lót vàng cũng như bạc nhưng sẽ tạo tone màu ấm hơn. Phần lót vàng người da trắng hay dùng để da có màu đỡ trắng bệt nhìn mạnh khoẻ, người Á Châu với màu da tối hơn và ngã vàng có lẽ không nên dùng. Lý thuyết là vậy nhưng khi dùng các bạn chú ý các màu ánh sáng(color cast) chung quanh để chọn đúng màu phản chiếu.
- Phát xuyên qua (shoot through): nói chung là giống như sofbox nhưng mất nhiều nguồn sáng do không có lá chắn gói lại. Khi phát xuyên qua thì chỉ dùng dù với lớp vải trắng.
- Softbox: Tạo ánh sáng mềm và ít mất nguồn sáng vì có thành softbox gói ánh sáng lại. Softbox có lợi thế là tuy mất công setup nhưng có thể để rất gần chủ thể ánh sáng sẽ mềm hơn và phẳng hơn. Một điểm nữa là suốt mặt phẳng của softbox thì ánh sáng đều nhau, điều này khác xa beauty dish là ánh sáng không nhất thiết đều ở bề mặt.
Softbox có 3 loại thông dụng:
- Vuông: thông dụng nhất tạo vùng sáng vuông khi chụp chân dung cận
- Bát giác: ít thông dụng hơn vì mắc hơn, đa số khó xếp hơn và có nhiều người cho là ánh sáng bát giác trong mắt không tự nhiên bằng vuông.
- Dài: Loại này rất hiếm vì đa số mọi người mua vuông rồi dùng lá chắn để tạo ánh sáng dài tiết kiệm hơn.
Credit:
- xbn83: góp ý diffuser Lumiquest cũng thông dụng
- huybank: hỏi tại sao ringflash mất ánh sáng 2/3 - 2 khẩu
- Anh Toại 11002: góp ảnh minh họa dù, góp ý đào sâu về các loại màu dù và lớp lót, và công dụng; ảnh minh họa cho beauty dish
- mik_mg76: góp ảnh minh họa cho ring flash hiệu Ray Flash
- snoopyreen: góp ảnh và phần đào sâu về ring flash adapter
- pro-k: góp thêm về sự khác nhau giữa softbox và beauty dish
- bow: giải thích thêm về hiệu ứng của dù và góp ý là mấy cái ring flash adapter là không đủ hiệu quả. (cho anh nợ bow mai dậy anh chèn vô, giờ anh buồn ngủ rồi)
Được sửa bởi TheAmateur lúc 10:30 PM ngày 15-02-2011
"Live Simply, Love Generously, Care Deeply, Speak Kindly"
VNPhoto sponsor Member
Reply With Quote
Được gửi bởi mik_ng76
