Đi Chơi Miền Patagonia Của Chile

[Văn Khoa]

Gần Monumento Tripulantes Goleta Ancud có một tượng đồng với cánh tay trái chỉ về hướng Nam. Khi đọc tấm biển ghi chú thích về tượng thì biết đó là Thuyền Trưởng Luis Pardo Villalón của Hải Quân Chile, người đã chỉ huy chiếc tàu Yelcho đi cứu 22 trong 28 thủy thủ đoàn bị kẹt trên Đảo Elephant. Họ thuộc về nhóm thám hiểm Trans-Antarctic Expedition (1914-16) được dẫn đầu bởi Sir Ernest Shackleton trên chiếc Endurance.

Chuyến đi thám hiểm Trans-Antarctic Expedition của Shackleton có chủ đích là cặp bến ở Vịnh Vahsel Bay trong Biển Weddell ở phía Bắc đảo Antartica, sau đó họ đi xuyên Antartica, qua Nam Cực để đến Biển Ross ở phía Nam. Nếu thành công, Shackleton và nhóm thám hiểm sẽ là những người đầu tiên lập kỷ lục này. Nhưng khi vào Biển Weddell, tàu Endurance bị kẹt cứng giữa những tảng băng khổng lồ. Vì không thể nào vào Vịnh Vahsel và sau mọi cố gắng đập những lớp băng đá, họ phó mặc cho các tảng băng và hy vọng thời tiết ấm hơn để băng tan. Nhưng càng ngày các tảng băng trôi đưa cả con tàu đi xa khỏi vịnh và chẳng may, sức ép của các tảng băng làm vỡ chiếc Endurance. Shackleton ra lệnh hạ ba chiếc thuyền cứu hộ (mà Shackleton đặt tên James Caird, Dudley Docker và Stancomb Wills), chuyển lương thực xuống và bỏ tàu. Cả 28 người khổ nhọc kéo ba chiếc thuyền con và lương thực đến mép tảng băng để chèo đến đảo Elephant không người. Từ đó, Shackleton cùng 5 người giỏi nhất tiếp tục chèo chiếc thuyền James Caird để đến Đảo South Georgia, nơi mà chiếc Endurance đã ghé qua 18 tháng trước khi bắt đầu cuộc hải hành. Sau nhiều gian khổ, sáu người bị gió tạt vào Đảo South Georgia, nhưng xa nơi có người ở. Shackleton lựa hai người khỏe nhất để tiếp tục đi tìm cứu hộ. Sau 36 giờ không nghỉ, họ băng hai ngọn núi và ba băng hà để đến Stromness Station, một bến cho những tàu đi săn cá voi của người Na Uy.

Từ đó, với sự giúp đỡ của các Norwegian whalers, họ đi cứu ba người kia và tất cả 6 người được đưa đến Punta Arenas. Shackleton không ngừng tìm cách cứu 22 người còn lại trên Đảo Elephant. Bốn tháng sau với ba lần thất bại, ngày 30 tháng 8, 1916, Hải Quân Chile gửi chiếc Yelcho đến Đảo Elephant và trên thuyền, Shackleton tháp tùng Thuyền Trưởng Luis Pardo Villalón.

L1110833 by Dat's Photos, on Flickr

Bản đồ tóm tắt cuộc thám hiểm đầy gian khổ.

Endurance’s fate by Dat's Photos, on Flickr

Chiếc Endurance bị kẹt giữa các tảng băng.

Endurance got stuck by Dat's Photos, on Flickr

Endurance bị hư hại.

Damaged Endurance by Dat's Photos, on Flickr

Chiếc James Caird đưa 6 người đi từ Đảo Elephant đến Đảo South Georgia.

James Caird by Dat's Photos, on Flickr

Chiếc Yelcho đến Đảo Elephant vào ngày 30 Tháng 8, 1916.

Rescue by the Yelcho by Dat's Photos, on Flickr

Bản sao của chiếc James Caird trong Museo Nao Victoria.

L1110782 by Dat's Photos, on Flickr

[Văn Khoa]

Punta Arenas là một thành phố trung bình về dân số và diện tích. Đi bộ ở trung tâm thành phố mất khoảng một tiếng là trở lại chỗ cũ, nhưng rất sạch và hoàn toàn vắng mặt các người vô gia cư hoặc ăn xin ngoài đường. Ngoài một kiến trúc tân thời cao khoảng 10 tầng làm khách sạn và sòng bài, tất cả các tòa nhà còn lại là những kiến trúc cổ theo kiểu Tây Phương trên trăm năm. Đi dạo trên phố không khác gì như đang ở đâu đó bên Tây Ban Nha. Dân chúng ở đây đều có gốc là người Âu Châu nên em không thấy người thổ dân, hoặc lai như ở Mexico hoặc Peru.

Tòa nhà cao nhất làm khách sạn và nơi thử đỏ đen.
L1110955 by Dat's Photos, on Flickr

Punta Arenas Cathedral.
L1110929 by Dat's Photos, on Flickr

L1110933 by Dat's Photos, on Flickr

Nhà thờ Santuario Maria Auxiliadora
L1110915 by Dat's Photos, on Flickr

Và các tòa nhà cổ kính khác làm ngân hàng, văn phòng, hoặc các cửa hàng.
L1110918 by Dat's Photos, on Flickr

L1110948 by Dat's Photos, on Flickr

L1110954 by Dat's Photos, on Flickr

L1110951 by Dat's Photos, on Flickr

L1110924 by Dat's Photos, on Flickr

[Văn Khoa]

Nhìn đâu trong phố cũng thấy sạch sẽ và gọn gẽ, chứng tỏ dân Chile có ý thức và văn hóa cao. Bức ảnh sau là một trong những con đường chính ở trung tâm thành phố Punta Arenas. Bên trái là chi nhánh ngân hàng quốc gia trong tòa nhà cổ có từ 1855, bên phải là Công Viên Plaza de Armas và xa xa là Nhà Thờ Đức Bà Punta Arenas.

L1110953 by Dat's Photos, on Flickr

Công viên đóng cửa để sửa chữa nhưng em cũng chụp được tượng của Magellan ngay giữa công viên.

L1110923 by Dat's Photos, on Flickr

[Văn Khoa]

Vì là một thành phố trung bình, nơi ghé chân của các du khách quá cảnh đến theo mùa nên TP Punta Arenas không có nhiều địa điểm lôi cuốn nhưng một trong những nơi đến thăm là các viện bảo tàng. Dĩ nhiên các VBT này cũng theo khuôn khổ của thành phố, nghĩa là … chẳng có gì thật đặc sắc; có VBT chỉ cần một hai tiếng là xem hết, và có VBT cần nửa ngày.

VBT đơn giản nhất là Museo Regional De Magallanes tọa lạc ngay gần trung tâm thành phố. VBT này ngày xưa là tư thất của Mauricio Braun và Josefina Menendez, được xây vào năm 1903. VBT trưng những bàn ghế và đồ đạc cổ, tiêu biểu cho một cuộc sống phú quý ngày xưa của các nhà giàu. Em không không giữ tấm ảnh nào ngoài hai tấm chụp bên ngoài.

Ảnh chụp phía sau của dinh thự với kiến trúc theo kiểu tây phương. Đặc điểm là họ giữ lại gốc của một đại cổ thụ để khắc một tác phẩm nghệ thuật. Chiếc thuyền là một thân cây được đục rỗng và đầu thuyền là một khuôn mặt khác.

L1110959 by Dat's Photos, on Flickr

L1110995 by Dat's Photos, on Flickr

[lightmatters]

Nhìn đẹp pha giữa cổ điển và hiện đại, Chile em nghe nói rất phát triển ở Nam Mỹ à bác?

[Văn Khoa]

Nhìn đẹp pha giữa cổ điển và hiện đại, Chile em nghe nói rất phát triển ở Nam Mỹ à bác?

Đúng rồi bác, trừ Bắc Mỹ và một số đảo du lịch giàu có (hoặc rửa tiền) trong vùng biển Caribbean, Chile là một quốc gia phát triển nhất ở Mỹ Châu. Với GDP trên mỗi đầu người là $23,300, Chile đứng hạng 81 trong 229 quốc gia trên thế giới. Dân số của Chile là 18.5 triệu người, có thể vì ít người nên họ mới khấm khá.

https://www.cia.gov/the-world-factbo...ry-comparison/

[Văn Khoa]

Viện Bảo Tàng kế tiếp mà em đi thăm là Museo Regional Salesiano Maggiorino Borgatello. Khi Cha José Fagnano thuộc Giòng Salesian đặt chân đến Punta Arenas vào năm 1893, Cha có ý định lập VBT để gìn giữ văn hóa và sinh thái của vùng Patagonia. Từ đó, VBT được thiết lập và mang tên của vị giám đốc đầu tiên, đó là Cha Maggiorino Borgatello. Nếu bác nào đủ già thì sẽ biết đến các trường đạo Don Bosco ngày xưa ở VN trước 1975. Thánh John Bosco (Don Bosco) cũng thuộc Giòng Salesian.

Đây là cửa trước của VBT trông từ bên kia đường.
L1110913 by Dat's Photos, on Flickr

Các con thú rừng đặc trưng của miền Patagonia.
L1110857 by Dat's Photos, on Flickr

L1110858 by Dat's Photos, on Flickr

Con Guanaco. Các nhà hàng ở Punta Arenas có món thịt con này nhưng em không gọi.
L1110862 by Dat's Photos, on Flickr

[Văn Khoa]

Nếu không có các nhà truyền đạo Công Giáo đến vùng Patagonia để ghi chép những nhận xét về đời sống hằng ngày của thổ dân thì có lẽ sẽ không có những hoạt cảnh được dựng lại trong Museo Regional Salesiano Maggiorino Borgatello.

L1110874 by Dat's Photos, on Flickr

L1110877 by Dat's Photos, on Flickr

L1110880 by Dat's Photos, on Flickr

L1110882 by Dat's Photos, on Flickr

[Văn Khoa]

Các loại thực phẩm của người xưa.

L1110888 by Dat's Photos, on Flickr

Sản phẩm thủ công nghệ của người Selk'nam, một nhóm thổ dân của vùng Patagonia.

L1110889 by Dat's Photos, on Flickr

Sau khi săn thú để ăn thịt, họ không bỏ một thứ gì. Gân phơi khô để làm chỉ may da thú làm áo hoặc khâu giầy.

L1110884 by Dat's Photos, on Flickr

Và túi mật phơi khô để đựng phẩm màu.

L1110885 by Dat's Photos, on Flickr

[Văn Khoa]

Museo Regional Salesiano Maggiorino Borgatello nhỏ nhưng có đủ các cổ vật trưng bày về đời sống, văn hóa, thiên nhiên, và nhất là mối liên hệ giữa người bản sứ và các nhà truyền đạo người Tây Ban Nha. Cũng giống như ở miền Tây nước Mỹ khi còn thuộc về Mễ Tây Cơ, các giáo sĩ TBN lập nên những missions để làm trung tâm giảng đạo và giúp các thổ dân bằng cách cải thiện đời sống của họ. Dù có xung đột nhưng nói chung, sự cố gắng của các giáo sĩ trong các missions đã đem lại nhiều điều tốt đẹp.

Tủ kính trưng các tác phẩm thêu bằng tay của dân bản sứ trong các missions. Tấm ảnh trong tủ kính cho thấy một Soeur Salesianne đang dạy một phụ nữ thổ dân sử dụng máy may Singer.

L1110881 by Dat's Photos, on Flickr

Các tranh cổ trong các nhà thờ địa phương vào giữa thế kỷ thứ 19.

L1110891 by Dat's Photos, on Flickr

Quyển Kinh (missal) rất cổ bằng tiếng Latin.

L1110894 by Dat's Photos, on Flickr

L1110892 by Dat's Photos, on Flickr