Đây là vài tấm ảnh em chụp được khi trời sáng. Lúc ấy Cha dắt đoàn đi ngang qua con đường Via Dolorosa.
Mỗi chặng được đánh dấu như thế này trên tường.
Via Dolorosa by Joseph luong, on Flickr
Chặng thứ III và IV
Via Dolorosa by Joseph luong, on Flickr
Ở chặng III có một nhà nguyện nhỏ với bức tranh nghệ thuật rất độc đáo.
Via Dolorosa by Joseph luong, on Flickr
Via Dolorosa by Joseph luong, on Flickr
Via Dolorosa by Joseph luong, on Flickr
Một đoàn hành hương khác đang đi Đàng Thánh Giá lúc trời sáng. Ảnh chụp smartphone của một người trong đoàn.
Cha Tầm Thường đã viết về Via Dolorosa như sau:
Đường thánh giá bắt đầu từ đền Flagellation, nghĩa là đền thờ Chúa bị đội mạo gai và đánh đòn lên núi Gôngôtha. Con đường trong nội thành Giêrusalem này mang tên Via Delorosa. Via Delorosa là Đường Đau Khổ. Ngày xưa Chúa vác thập giá từ đây lên đồi Gôngôtha. Bấy giờ Gôngôtha là ngoại thành cho dù đi không đầy nửa tiếng. Hôm nay, đường Via Dolorosa tấp nập người qua lại, hai bên là quán xá, cửa hàng. Và dĩ nhiên họ cũng bán muôn vàn thứ thập giá từ gỗ đã đến kim cương.
Tại đền thờ Flagellation, các thầy Dòng Phanxicô đã làm sẵn những cây thập giá gỗ để khách hành hương vác đi Đàng Thánh Giá. Đến Giêrusalem, người ta sẽ bắt gặp từng nhóm người, đông có, ít có, họ đi từ dinh Philatô, nghĩa là từ đền Flagellation này lên Núi Sọ. Đường đi không dài, nhưng rất chật chội. Đường thánh giá ngày xưa bây giờ không là đường đau khổ nữa. Tấp nập chung quanh là quán hàng. Ai vác thánh giá thì vác, ai đi Đàng Thánh Giá thì đi. Phố xá, các thứ quán hàng hai bên ồn ào chen lấn tấp nập. Chào mời đủ mọi thứ âm thanh. Mỗi chặng đàng được đánh dấu bằng một hình thập giá gắn trên tường đá. Có khi cũng có chặng đàng được một khoảng trống, bên trong có nến hoa, bàn thờ với tượng Chúa, làm thành một nhà nguyện nhỏ. Hầu hết đều bé nhỏ. Nhiều chặng đàng bị che kín lối vào ví các sạp hàng.
Người ta không thể đến Giêrusalem này để đi Đàng Thánh Giá bằng suy niệm trong thinh lặng. Đủ mọi thứ máy quay phim chụp hình. Chen nhau mà đi. Đẩy nhau mà tới. Giành giật nhau chỗ đứng. Chính trong bối cảnh này, ta có thể hỏi đường Via Delorosa thật sự là gì.
Người ta nói quá dễ dãi về đường lên Núi Sọ. Họ bảo đấy là đường đau khổ. Ra khỏi Giêrusalem. Trở về cuộc sống của riêng mỗi người. Ta thấy gì trên đường đời ta đi. Đường Via Dolorosa riêng của mỗi người là đường đau khổ hay hạnh phúc? Sự thường, người ta phân định đau khổ và hạnh phúc bằng một danh từ ngắn gọn. Hạnh phúc và đau khổ không thể như hai danh từ diễn tả hai pháo đài độc lập lẻ loi. Trong đời sống, ít có hạnh phúc nào và đau khổ nào riêng lẻ. Tất cả như đều có mầm sống chen lẫn vào nhau. Có thể trong hạnh phúc này đã gieo mầm đau khổ. Có thể từ đau khổ kia đang nuôi mầm hạnh phúc. Ra khỏi Giêrusalem, trở về đường đời ta đi. Ta đi tìm ý nghĩa đường thập giá cho riêng ta.
*** ***
Con chồn nghển đầu cố nhìn qua hàng rào. Mùi hương của mật nho chín trong vườn làm nó chảy rãi. Qua cái lõ nhỏ của chân tường, nó chúi đầu chui vào. Mùi mật của vườn nho làm nó càng tham, sân, si. Lầm lũi, ngày ngày nó đếm ướm mình vào lỗ chui ở chân tường. Không chui nổi. Nó nhịn ăn cho đến một ngày gầy đủ để lách qua, chui vào vườn nho. Một ngày hân hoan. Nó tưởng như thiên đàng bất tận. Mùa nho sai chín. Nó say sưa ăn uống cho thỏa mãn dục vọng, cho đã những ngày thèm khát chờ mong.
Bất chợt ngày kia có tiếng động rất lạ. Mùa gặt đến. Các tá điền bắt đầu theo chủ đi hái nho. Cái bất tận của thiên đàng không còn nữa. Mỗi ngày tá điền càng đến gần khu vườn nho nó đang náu thân. Ánh trăng không còn an bình. Đêm về nó nơm nớp lo lâu. Liệu ngày mai nhóm tá điền đến khu an toàn nó náu thân chưa? Bây giờ hương thơm của mùi mật trở thành chán ngấy. Mỗi ngày đám tá điền ồn ào gậy gộc đến gần chỗ nó ẩn náu. Nó trở về góc tường ngày xưa. Tìm về lỗ chân tường ngày xưa chui vào. Than ôi, cái béo phì không đẩy được thân xác ra nữa. Ai sẽ cứu nó? Cái bừng tỉnh của nó, bây giờ làm sao thoát thân?
Có những thèm muốn đưa đời đến dang dở. Có ước mơ ôm vào là rơi xuống những tham, sân, si khổ lụy. Chỉ còn con đường hạnh phúc là tìm cách chui qua lỗ chân tường. Trở về kinh nghiệm ngày xưa. Ngày đó nó nhịn ăn cho ốm người để chui vào. Bây giờ nó lại nhịn ăn để chui ra.
Nó nhất quyết nhịn ăn.
Gầy ốm dần, tiêu đi chiếc bụng chềng bềnh, một hoàng hôn nọ, nó lách được mình qua lỗ hổng chân tường, biến ra ngoài. Hú hồn, nó chặ thẳng cẳng, thoát chết.
Một đêm trăng vắng yên lặng, nó ngồi nhìn ánh trăng mênh mông. Trong bóng đêm vằng vặc, con chồn nhìn lại đời nó, nó nói với đời:
- Tất cả chỉ có thế. Cái khổ lụy như mồi chài bắt bóng.
Thoát chết chui được ra ngoài. Bấy giờ nó mới thấy cái hương mật của mùa nho không là hạnh phúc. Ngồi một mình trên tảng đá cao. Đêm trăng êm đềm đổ xuống cánh đồng. Nó nhìn bóng nó in trên nền cỏ thinh vắng, hướng về vườn nho. Vườn nho vẫn nhẹ nhàng tỏa hương thơm mặn mà. Nó nói với đời:
- Tất cả chỉ có thế. Băn khoăn khốn khổ vì hương thơm và rồi khốn khổ để thoát khỏi mùi hương.
Những ngày ăn uống thỏa thuê trong vườn nho, nó tưởng là bất tận. Nó thấm thía về những ước mơ. Tại sao ngày nào mùi mật là thèm muốn mà hôm nay là chán bứa. Tại sao ngày nào hương thơm là khoái lạc mà hôm nay là ghê tởm. Nó ngồi trên ghềnh đá nhìn về khu vườn mà kinh hoàng. Nó hiểu thấm thía, mùi hương không thay đổi. Mùi mật không biến thể. Tùy cõi lòng mà nó thấy là thèm muốn hay chán bứa. Tùy tâm đạo mà miếng ăn là sự sống hay cõi chết. Nó nói với bóng nó mà như nói với đời:
- Hạnh phúc không phải là thỏa mãn nhu cầu. No thỏa của tâm trí khác với no thỏa của thân xác. No thỏa của thân xác là một ồn ào réo gọi. No thỏa của tâm linh là một êm đềm chọn lựa. Sung mãn của tâm hồn là một chọn lựa riêng tư. Sung mãn của thân xác là một xô đẩy của đám đông.
Hôm nay, người ta khó nhìn thấy cái riêng tư của tâm hồn, vì ồn ào của đám đông quá rực rỡ. Những ngày trong vườn nho, tôi chỉ ăn và no say. Tôi mất ánh trăng. Tôi chụm mình trong mật, tôi mất lối mòn thong thả ngoài cánh rừng. Cuộc đời không oan trái, oan trái là lòng mình. Ai trong mình cũng có một năng lực khổng lồ. Tôi nhịn đói để chui mình vào được. Tôi cũng có thể nhịn đói để thoát thân. Năng lực, khả năng đó là ép thân xác mình. Cùng một năng lực ép xác nhưng một lần là đưa đời vào cõi chết, một lần đi tìm tự do.
Bởi thế, không ngoan và khờ dại không hệ tại cạm bẫy của đời mà là tự mình nhìn đời thế nào. Đừng trách cứ cuộc đời.
Nó hiểu thế nào là đường hẹp. Nó lững thững bước theo lối mòn trở về rừng. Nó hiểu con đường hạnh phúc của nó là những con đường mòn.
*** ***
Ta cần một tâm hồn tỉnh thức. Không thể nói cách thiếu suy nghĩ rằng theo Chúa thì phải chấp nhận đau khổ. Ta cần một tâm hồn để hiểu con đường hẹp theo Chúa là đường hạnh phúc. Ước mong được đau như người lực sĩ chịu tập luyện, chứ đau không là hình phạt.
Làm sao có thể hiểu Chúa tuyệt vời trong tiến trình đi tìm hạnh phúc. Và phải hiểu rằng để hạnh phúc ta phải beiest yêu bầu trời tự do của lương tâm. Đau để lách vào vườn nho mồi chài bắt bóng của con chồn, khác với nỗi đau sám hối tìm đường thoát ra.
Lạy Chúa,
Con cần một trái tim dũng cảm để thoát khổ bằng nỗi đau.
Thì con cũng cần một tâm hồn để biết lựa chọn vì không phải cứ đau là thoát khổ. Con cần phân biệt giá trị những nỗi đau. Cái đau nhịn ăn để chui vào vườn nho khác cái đau nhịn ăn để thoát ra.
Và khi con hiểu cuộc đời nhiều khi chỉ thoát được khổ bằng nỗi đau, thì con sẽ thấy con đường hẹp không phải là đường khổ đau nữa mà là hạnh phúc.
Chúa luôn luôn tuyệt vời vì Chúa hiểu thế nào là đau, thế nào là khổ. Chúa đã khổ, đã đau. Còn con, con lẫn lộn đau với khổ, lẫn lộn hạnh phúc với khoái lạc.
*** ***
Lạy Chúa,
Để bớt lẫn lộn, con cần xét lại cách con cử hành Bí Tich, tha thiết hay sợ mất thì giờ. Con cần xét lại cách con hiểu Lời Chúa chỉ là lề luật trói buộc mình hay là bảng chỉ đường khôn ngoan. Con cần nhìn cách con đi Đàng Thánh Giá là lối sống tôn giáo của mình như con chồn, im lặng dước ánh trăng nhìn bóng mình mà nói: Đừng trách cứ cuộc đời.
Cả hai, chặng đàng thập giá vất vả và chặng đàng thánh giá vinh quang làm nên một đường đời.
_________ trích Kẻ Đi Tìm