Lang Thang Vài Nơi Trong Các Tiểu Bang Washington, Idaho, và Montana

[Văn Khoa]

Nơi thứ nhì trong thủ đô Helena em ghé qua là tòa nhà Quốc Hội. Cũng giống như bất cứ tòa nhà quốc hội tiểu bang nào trên đất Mỹ, tất cả đều uy nghi, tráng lệ vì đại diện cho tiểu bang. Tòa nhà QH nào cũng có mái vòm.

L1070129 by Dat's Photos, on Flickr

L1070084 by Dat's Photos, on Flickr

Nhưng bên trong không có gì đặc sắc ngoài cái chuông kỷ niệm 100 năm (1889-1989) ngày Montana trở thành tiểu bang thứ 41 của Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ. Chuông này từng được treo trong Nhà Thờ St. Ignatius gần đó.

L1070115 by Dat's Photos, on Flickr

[Văn Khoa]

Trước khi từ giã, hôm nay em chở các bác đi thăm một nơi rất đặc biệt không xa thủ đô Helena. Đó là thành phố Butte, thành phố của hầm mỏ. Butte nằm trên một ngọn đồi thấp và trong thời gian từ cuối thế kỷ thứ 19 và đầu thế kỷ thứ 20, ngọn đồi này được mệnh danh là ngọn đồi giầu có nhất thế giới vì Butte được trời phú cho vị trí nằm ngay trên các quặng vàng, bạc, kẽm, đồng, chì, và nhiều kim loại khác.

Tuy tiểu bang Montana còn vài mỏ còn đang được khai thác, nhưng tất cả các mỏ ở Butte đã đóng cửa từ vài thập niên trước với nhiều lý do như cạn gần hết nguồn, khai thác không lời, tai nạn hầm mỏ, thị trường kim loại bị bão hòa và giá rẻ, không cạnh tranh lại với các quốc gia có lao động rẻ.

Nhìn những bức ảnh trắng đen của Butte ngày xưa, người ta có thể đếm được cả mấy chục mỏ và các ống khói của nhà máy luyện kim. Các mỏ đều có một kiến trúc, đó là dàn thép cao cùng với một cuộn dây cáp để đưa thợ mỏ lên xuống và đem quặng lên. Tiếng Mỹ của kiến trúc này là headframe. Hiện nay thành phố Butte chỉ giữ 12 headframes để làm kỷ niệm và chứng tích của một quá khứ huy hoàng.

Và một trong 12 headframes này nằm trong bảo tàng hầm mỏ mang tên World Museum of Mining. Nơi đây từng là mỏ đồng mang tên Orphan Girl Yard. Tất cả máy móc, đường rầy còn nguyên đấy.

IMG_1663 (2) by Dat's Photos, on Flickr

Và đây là hình ảnh của một headframe đen đủi cùng với cuộn cáp với kích thước tùy theo độ sâu của mỏ. Nơi đây còn có những máy móc cổ xưa mà nhiều cái em không biết có nhiệm vụ gì.

L1070004 by Dat's Photos, on Flickr

L1060995 by Dat's Photos, on Flickr

Cuộn dây cáp, hộp số, và mô tơ điện.

L1070003 by Dat's Photos, on Flickr

L1070001 by Dat's Photos, on Flickr

L1060968 by Dat's Photos, on Flickr

Máy này thì em đoán là máy ép không khí (air compressor.)

L1070008 by Dat's Photos, on Flickr

L1060978 by Dat's Photos, on Flickr

Đường xe lửa chở quặng.

L1060977 by Dat's Photos, on Flickr

[Văn Khoa]

Mũi khoan đá chạy bằng hơi ép dùng cho “hard rock mining.”

L1060981 by Dat's Photos, on Flickr

Các lỗ khoan được nhét chất nổ và dây đốt. Kiếm mấy sợi dài dài một chút nhe mấy cha!

L1060982 by Dat's Photos, on Flickr

L1060983 by Dat's Photos, on Flickr

Sau khi nổ.

L1060989 by Dat's Photos, on Flickr

[Văn Khoa]

Trả thêm 15 đô la thì được đi tua dưới hầm mỏ. Họ phát cho mỗi người nón an toàn có gắn một bóng đèn, y hệt như một thợ mỏ. Tất cả đi bộ xuống hầm sâu khoảng 30 mét. Ngày xưa họ làm ca 12 tiếng, một ngày có hai ca, điều kiện và môi trường làm việc rất cực khổ so với bây giờ. Các máy móc, đường rầy còn y nguyên, nhưng các thợ mỏ ngày xưa chắc chỉ là “hồn ở đâu bây giờ”.

L1060958 by Dat's Photos, on Flickr

L1060954 by Dat's Photos, on Flickr

L1060928 by Dat's Photos, on Flickr

“Thang máy”, chỉ vừa cho bốn người.

L1060916 by Dat's Photos, on Flickr

L1060914 by Dat's Photos, on Flickr

Máy móc thì đố ai biết có nhiệm vụ gì nhưng nhỏ vì các ngõ ngách trong mỏ đều hẹp và thấp. Trong hầm đen như mực và ánh sáng duy nhất đến từ các ngọn đèn pin của thợ.

L1060904 by Dat's Photos, on Flickr

L1060903 by Dat's Photos, on Flickr

Xe chở cột, đà gỗ vì đào đến đâu chống gỗ đến đấy.

L1060897 by Dat's Photos, on Flickr

L1060889 by Dat's Photos, on Flickr

Họ ăn uống ngay tại chỗ làm việc và nếu muốn dùng “phòng vệ sinh” thì đây, chỉ có xe vệ sinh chứ không có phòng. Đứng lên, mở nắp rồi làm gì thì làm. Ảnh em chụp trong VBT.

L1060990 by Dat's Photos, on Flickr

[Văn Khoa]

Trong khuôn viên của World Mining Museum, họ dùng những vật liệu nguyên thủy của một thành phố thợ mỏ ngày xưa để dựng lên một phó bản với đủ các cửa hàng dịch vụ cần thiết cho đời sống. Các hình nộm là do các học sinh trung học cung cấp. Trong phố Butte có một khu mining town được bảo tồn với nhiều tòa nhà rất xưa được vào trong danh sách di sản văn hóa quốc gia. Nhưng vì lạnh và không có thì giờ nên em bỏ qua.

L1060858 by Dat's Photos, on Flickr

L1070024 by Dat's Photos, on Flickr

L1070027 by Dat's Photos, on Flickr

L1070021 by Dat's Photos, on Flickr

L1070013 by Dat's Photos, on Flickr

Đến đây là kết thúc chuyến đi. Em hẹn các bác ở Perú, một chuyến đi cũng hai tuần, cũng ghé nhiều nơi với nhiều cảnh lạ, đẹp.