Ngô nhân Dụng
Một nhà bình luận ở Tehran, Ali Bigdeli, đã phê phán ông tổng thống Mỹ: “Trump không phải một con sư tử. Chỉ là một con thỏ.”
Iran chủ mưu vụ tấn công vào mấy nhà máy lọc dầu của Ả Rập Saudi để thử coi nước Mỹ sẽ phản ứng thế nào.
Nước Mỹ có thể làm một châm ngôn nổi tiếng của Tổng Thống Teddy Roosevelt: “Miệng nói nhẹ nhàng nhưng tay cầm một cây gậy thật lớn” (Speak softly and carry a big stick). Tổng Thống Donald Trump hiện đang theo cách khác: Nói rất mạnh nhưng không muốn chiến tranh.
Nhưng ông Trump sẽ phải đổi. Nếu không, các nước Ả Rập theo Hồi Giáo Sun Ni với những mỏ dầu lửa mênh mang sẽ nghĩ rằng thời kỳ dựa vào sự bảo vệ của Mỹ đang chấm dứt; từ nay mạnh ai nấy lo.
Hứa hẹn được Mỹ bảo vệ đã bắt đầu từ năm 1945 khi Tổng Thống Franklin D. Roosevelt gặp Abdelaziz ibn Saud, vị vua sáng lập quốc gia mang tên Saudi sau khi bắt các bộ lạc tranh hùng phải quy phục. Các đời tổng thống Mỹ sau đó tiếp tục liên minh với Saudi và các ông hoàng Ả Rập khác vì nước Mỹ cần dầu lửa từ Trung Đông.
Cuộc chiến tranh Iraq khiến người Mỹ đổi thái độ vì quá tốn kém mà kết quả không thấy lợi lộc gì. Tổng Thống Trump đã báo trước ông muốn rút quân Mỹ ra khỏi Syria, Afghanistan, và chấm dứt cuộc phiêu lưu ở Iraq mà ông vẫn tự hào ông chống ngay từ năm 2003.
Ai cũng biết ông Trump vẫn than phiền về chi phí cho việc đồn trú quân Mỹ ở Đức, Nhật và Nam Hàn.
Bây giờ nước Mỹ không cần dầu, khí từ Trung Đông nữa. Nhờ các tiến bộ kỹ thuật khai thác dầu mới Mỹ đang biến thành một nước xuất cảng khí đốt thay vì phải nhập cảng năng lượng. Dân chúng sẽ không chấp nhận binh sĩ của nước Mỹ đổ máu vì cần bảo vệ các nhà máy lọc dầu của các ông hoàng Saudi Arabia! Mỹ không ký một hiệp ước an ninh nào với Saudi. Với ngân sách quốc phòng $68 tỷ, Saudi là một khách hàng mua vũ khí của Mỹ nhiều nhất. Nhưng chính quyền Saudi hủ lậu, tham nhũng với chính sách phi dân chủ nhất trong vùng.
Saudi Arabia đang giam giữ Loujain al-Hathloul, một phụ nữ được tặng giải Nobel Hòa Bình. Cô al-Hathloul đã từ chối khi được đề nghị trả tự do với điều kiện không được nói gì về việc cô bị tra tấn và hãm hiếp trong tù. Nhất là ai cũng biết Mohammed bin Salman, ông Thái Tử Chấp Chánh nước này đã chủ mưu vụ giết nhà báo Jamal Khashoggi trong lãnh sự quán Saudi tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Người ta còn được nghe cuốn băng thâu âm trong đó các đao phủ của ông thái tử khoe rất thông thạo công việc mổ xẻ xác người – nhưng thú nhận chưa thực hành với xác người còn nóng.
Nhưng dù chế độ Saudi xấu thế nào chăng nữa thì nước Mỹ cũng không thể nào làm ngơ sau khi Iran chủ mưu vụ tấn công các nhà máy lọc dầu xứ này. Vì hành động này hiển nhiên nhằm thách thức chính quyền Mỹ.
Bản thỏa hiệp năm 2015 buộc Iran bị kiểm soát năng lượng nguyên tử là một thắng thế của phe ôn hòa của xứ này, đặt nhu cầu phát triển kinh tế cao hơn việc bành trướng thế lực. Từ khi ông Trump rút ra khỏi thỏa ước đó, phe cứng rắn ở Iran đã mạnh hơn.
Nếu bây giờ Tổng Thống Trump không làm gì cả, thì phe “diều hâu” này sẽ mạnh hơn, sẽ tự tin và kiêu ngạo hơn, họ có thể sẽ tiến tới những hành động phiêu lưu hơn nữa.
Một nhà bình luận ở Tehran, Ali Bigdeli, đã phê phán ông tổng thống Mỹ: “Trump không phải một con sư tử. Chỉ là một con thỏ.”
Ông Trump phải trả đũa Iran để cho thấy nước Mỹ không phải một con thỏ! Hơn nữa, để chứng tỏ, cho Iran và các nước trong vùng thấy nước Mỹ chưa thể và chưa muốn rút chân ra khỏi vùng Trung Đông!
Một vùng Trung Đông vắng bóng nước Mỹ sẽ trở thành nơi tranh hùng của các thế lực địa phương. Các cường quốc như Nga, Trung Quốc, sẽ có cơ hội thao túng. Đặc biệt là cuộc tranh chấp giữa hai giáo phái Shi A và Sun Ni đã kéo dài từ hơn ngàn năm trước có thể bùng lên, và kinh tế thế giới sẽ suy sụp. Những vùng nhiều dầu lửa nhất trong vùng này, tình cờ, cũng là nơi tập trung nhiều tín đồ phái Shi A nhất; kể cả những mỏ dầu tập trung ở phía Đông xứ Saudi cũng là nơi tín đồ Shi A chiếm đa số.
