4. Vẽ hươu vượn
“Có cả một đạo quân tư vấn về mọi lĩnh vực như thế cũng tốt nhưng họ dựa vào tiêu chuẩn nào để tư vấn? Ai tạo ra tiêu chuẩn và có đồng nhất không? Chủ thầu, nhất là nhà nước có bắt buộc tư vấn phải dùng một tiêu chuẩn nào đó trong việc xây cất hay tự do, muốn vẽ hưu vẽ vượn gì cũng được? Ai có trách nhiệm giám sát nhà thầu phải theo đúng tiêu chuẩn trong lúc thi công?”
Cái này thì bác Văn Khoa yên tâm, VN tuy là đi sau các nước phát triển nhưng trong nước cũng có hầu như đầy đủ các tiêu chuẩn để sử dụng trong thiết kế và thi công xây dựng (về cái “tào lao” của các tiêu chuẩn này em phân tích sau). Các tiêu chuẩn thiếu chưa có thì có thể áp dụng tiêu chuẩn nước ngoài. Tiêu chuẩn (hay tiêu chí) kỹ thuật cho từng dự án được biên soạn trên cơ sở bộ tiêu chuẩn nào được áp dụng. Việc áp dụng bộ tiêu chuẩn nào trong thiết kế và thi công là tùy vào chủ đầu tư. Việc sử dụng tiêu chuẩn phải bảo đảm tính đồng bộ chứ không phải kiểu thích thì đi giày Adidas quần jean Levis áo thun cá sấu nón tai bèo.
VN không cấm áp dụng các tiêu chuẩn nước ngoài, tuy nhiên dù áp dụng TCNN thì vẫn có những tiêu chuẩn trong nước bắt buộc phải áp dụng như số liệu điều kiện tự nhiên (gió mưa động đất …), các quy dịnh về phòng cháy chữa cháy, …
Trong các dự án nhà máy điện em đã tham gia mười mấy năm trước, về kết cấu (structural & civil) theo American Standard (kết cấu bê tông theo ACI, kết cấu thép theo LRFD hoặc ASD, đường theo AASHTO, … Đường ở đây là đường nội bộ trong hàng rào nhà máy). Trong các dự án nhà cao tầng cho các chủ đầu tư nước ngoài tại Sài Gòn dùng British Standard hoặc Eurocode. Bác yên tâm chẳng ai có thể vẽ hươu vẽ vượn gì được trừ mấy anh Kiến trúc sư, nhưng đó là quyền của mấy ảnh về sáng tạo bay bổng. Cột thẳng đứng chán ảnh dùng cột xiên, xiên chán đổi qua vừa xiên vừa xoắn. Còn đám kỹ sư chẳng dám vẽ hươu vượn vì phải trình Design Calculation Report rồi phải làm việc với bên Value Engineering mà chủ đầu tư thuê để xem có bớt xén gì được không, sau đó mới chuyển qua 3rd Party Verification.
Nói thiệt là em rất thích áp dụng các tiêu chuẩn nước ngoài vì nó được xây dựng có hệ thống, bài bản, rõ ràng, an toàn. Ngoài ra thì công ty của em hiện nay là công ty đa quốc gia quản lý theo matrix system nên khi cần liên quan đến kỹ thuật thì rất dễ kiếm được hỗ trợ từ các nước khác. Nguồn Specs vô cùng phong phú để tham khảo, miễn là áp dụng đúng đừng râu nọ cắm cầm bà kia.
Nói về tiêu chuẩn trong nước, thì một thời gian rất dài các tiêu chuẩn VN là bản copy của tiêu chuẩn Liên Xô cũ (em đang nói trong lãnh vực kết cấu, tuy nhiên các lãnh vực khác cũng toàn từ Liên Xô). Sau năm 2000 thì một số tiêu chuẩn đã được biên soạn mới tiếp cận với các tiêu chuẩn BS, Eurocode. Có lần em tìm hiểu sâu một chi tiết chưa rõ trong một tiêu chuẩn mới ban hành, Google các trang nghiên cứu khoa học trong nước thì hóa ra cái đó nó lấy từ tiêu chuẩn mới của Nga. Nghĩa là trường phái thân Nga nó vẫn còn mạnh lắm trong nhóm biên soạn này. Cái này cho thấy là tiêu chuẩn VN gần đây vẫn còn lai tạp.
VN khoảng 10 năm trước đã từng có chủ trương xóa hết các tiêu chuẩn thiết kế hiện có, chọn bộ tiêu chuẩn Eurocode để theo. Năm 2006 đã có một tiêu chuẩn copy của Eurocode ra đời, đó là tiêu chuẩn thiết kế động đất. Một thời gian sau không thấy có gì mới, em tìm hiểu thì nghe phong phanh con trai anh 3X được lên thứ trưởng bộ Xây dựng, mà ảnh thì học ở Mỹ về, nên nhiều khả năng VN sẽ chọn tiêu chuẩn Mỹ (giống như Phillipines) để áp dụng. Sau đó con trai 3X được điều về Kiên Giang, xong phim. Và kết luận là không có gì mới vẫn y nguyên.
Trong lúc thi công nhà thầu chịu sự giám sát của Tư vấn giám sát do chủ dầu tư thuê.