Hiện giờ, có rất nhiều người bạn nghề nghiệp của tôi đang tranh cãi và phát ngôn rất nhiều chuyện danh xưng về người chụp ảnh tại Việt Nam, những câu nổi bật thì đại loại như " người chụp hình đẹp thì gọi là chụp hình pro, còn chụp xấu thì gọi là nghiệp dư", " Photographer là thằng chụp ảnh, Professional Photographer là thằng thợ ảnh và Amateur Photographer là thằng chơi ảnh. Đặc biệt, Camera man là mấy thằng chơi máy, loại này rất dễ nhận biết, ngoài hiện tượng suốt ngày soi ống đổi máy, khi chụp xong thì zoom vào 100 lần rồi xuýt xoá: "Ôi nét thế, nét quá, nét vcl, màu ngon cực, chất ảnh thật tê dái ..." mà éo hiểu nét thế hay nét nữa cũng chả giải quyết vấn đề chó gì ", " thằng đi chụp ảnh kiếm tiền là thằng thợ ảnh"... vân vân và vân vân. Nhưng những điều đó có đúng không và đúng đến mức độ nào?
Thật ra trong tiếng Anh người ta chỉ có một từ để chỉ người chụp ảnh là Photographer, qua tiếng Việt thì mọi việc phức tạp hẳn ra: nhiếp ảnh gia, nghệ sĩ nhiếp ảnh, thợ ảnh, thằng chụp hình... blah blah. Làm cho những người chụp hình ở VN riết rồi cũng hoang mang ko biết mình là cái giống gì cho nó đúng. Thật ra nguyên nhân là do ngôn ngữ và văn hóa chúng ta hay thêm những cảm nhận cá nhân vào danh xưng nghề nghiệp, cố tình hạ thấp hay lăng xê cái nghề nghiệp đó đi. Đại loại như má tui từng phát biểu để ngăn ko cho thằng con theo cái nghề này:
- "Con có thấy người ta gọi thang chụp hình chứ có ai gọi là ông chụp hình ko?"
Thật ra có đúng đâu, mình làm nghề gì ko cần biết mà tự nhiên có đứa nào ko quen ko biết đến kêu "thằng này, thằng kia" là bụp à )
Mọi việc rất đơn giản nếu chúng ta bắt đầu từ từ tiếng Anh của nó Photographer, dịch sát nghĩa là Người Chụp ảnh, rất trung tính. Sau đó thì chia làm hai loại:
- Người chụp ảnh chuyên nghiệp ( professional photographer ) : là những người coi chụp ảnh là nghề nghiệp chính của mình để kiếm sống còn lại mấy chuyện phụ như cá độ hay bán vé số kiếm thêm thì ko tính.
- Người chụp ảnh nghiệp dư (amateur photographer ): là những người có nghề nghiệp chính là một nghề khác nhưng vẫn xem chụp ảnh là một nghề phụ, hay thậm chí là chụp ảnh cho vui nhà vui cửa.
Hai loại này chả mắc mớ gì đến trình độ cả, thằng nghiệp dư chụp đẹp hơn thằng chuyên nghiệp cả trăm lần là chuyện bình thường. Do dan ta hay xài từ lóng tiếng Anh, ai làm gì hay, giỏi thì hay nói là " sao mặt nhìn ngu ngu mà pro vậy?" riết rồi cái từ pro nó đồng nghĩa với từ good (hay, giỏi ) chứ nó ko giữ được cái nghĩa gốc ban đầu nữa.
Còn về mặt xưng hô, tôi rất ghét bị gọi là "thợ chụp hình" thậm chí là còn ghét hơn bị gọi là "thằng chụp hình", vì cái từ thợ thường là chỉ những người hay làm đi làm lại một công việc giống nhau từ ngày này qua ngày khác, mà không có tính sáng tạo. Mà thật sự làm gì mà ko sáng tạo, nó sẽ rất là buồn chán. Ít ra "thằng chụp hình" nghe nó còn tự do, tự tại hơn. Còn mấy từ như "nhiếp ảnh gia", "nghệ sĩ nhiếp ảnh" thì quá là nặng nề, quan chức. Mỗi lần nghe là một lần thấy mệt.
Nếu bạn là một người chơi nhiếp ảnh và đặc biệt là thích ngâm cứu về thiết bị, thì bạn vẫn là người chụp ảnh nghiệp dư, chứ nghiên cứu máy mà ko chụp chắc chỉ có mấy đứa khùng. Bạn có thể giống như anh bạn của tôi, suốt ngày ngồi vuốt ve máy ảnh, chụp ảnh nào ra là ngồi xăm xoi trầm trồ, khen nét, khen màu. Lâu lâu đổi máy, đổi ống kính chơi. Cũng khá vui, giống như cái thú chơi đồ, chơi tranh thôi. Đừng vì người khác mà bỏ đi cái thú vui tự nhiên của mình.
Còn các thể loại chỉ mua máy ảnh để lòe hay dụ gái thì các bạn đó hiện không có tên gọi. Vì cái đó nghe đại loại như: bác sỹ sàm sỡ bệnh nhân, người mẫu bán dâm hay bảo mẫu hành hạ trẻ em... tất cả đều là loại bỏ đi và làm xấu đi hình ảnh một ngành nghề chân chính.