Topic bên kia cứ suốt ngày đấu đá cãi nhau hoài chán quá.
Để em kể về bản thân em như một ví dụ về hệ thống giáo dục đào tạo của VN nhé:
1. Năm cấp 1, từ lớp 1 đến lớp 7 em học Võ Trường Toản, được xem là một trường điểm của thành phố lúc đó (giờ còn hay không thì em không biết). Từ lớp 1 đến lớp 6, em nằm trong đội tuyển của trường (thi Toán và Tiếng Việt), riêng năm lớp 6 em còn nằm trong đội tuyển Anh Văn (do có lợi thế là gia đình có người giỏi ngoại ngữ và được theo học trường sơ Saint Paul từ nhỏ). Đến năm lớp 7, đổi giáo viên mới hàng loạt. Giáo viên môn Anh Văn là một cô giáo trẻ, ngay buổi đầu tiên viết từ "Review" trên bảng đen bị sai, lúc đó em là thằng bé hiếu thắng không hiểu đời, lập tức giơ tay nói cô viết sai. Cô giáo không chịu sai, em lập tức giở cuốn tự điển bỏ túi (là phần thưởng của trường) ra chứng minh cô giáo sai. Đó là sai lầm lớn nhất của em. Kể từ đó, 2-3 tiết tiếp theo cô giáo luôn bắt bẻ em đủ lỗi và cuối cùng, cô nói thẳng "đến giờ của tôi, em tự động xách cặp lên phòng giám thị đi, nếu không thì tôi cũng đuổi em lên phòng giám thị". Trong suốt năm lớp 7, em được học đúng 4 tiết của môn Anh Văn, thời gian còn lại là em ngồi trong phòng giám thị (tự mình ôm sách ngồi học trong đó), thầy giám thị thương tình và biết chuyện không nỡ phạt, nhưng thầy không dám lên tiếng vì nghe đâu cô giáo đó là con cháu của một sếp bên Sở giáo dục (đó là chuyện sau này em mới biết qua lời kể của gia đình khi gia đình em đi kiện nhà trường). Đồng thời, cuối năm cùng với Anh Văn, em lại bị đánh rớt thêm 2 môn nữa là Toán và Văn (do gia đình không chịu cho đi học thêm và biếu xén quà cáp thầy cô). Gia đình biết chuyện, kiện lên Ban Giám Hiệu. Cô Hiệu trưởng rất ngạc nhiên (vì năm nào cô cũng là trưởng đoàn dẫn đám học sinh đi thi học sinh giỏi nên cô biết em). Cô yêu cầu kiểm tra lại, và ngay tại phòng Hiệu trưởng em chứng minh cho cô xem em có thể giải bất kỳ bài toán trong sách giáo khoa lớp 7 nào, Văn và Anh Văn cũng tương tự. Nhưng cuối cùng vẫn không làm gì được, vì như em đã nói, các giáo viên kia thuộc dạng COCC, cô không thể xử lý. Cuối cùng, năm đó em thi lại đạt điểm tối đa của 3 môn kia, và gia đình rút đơn khỏi trường này, cho em về học một trường khác nổi tiếng là trường có học sinh chuyên đánh nhau, trường của dân lao động. Về trường mới em vẫn tiếp tục học như cũ, vẫn tham gia đội tuyển của trường.
2. Năm cấp 3, em lọt vào lớp chuyên, đây là lớp có truyền thống đào tạo Thủ khoa của các trường Đại Học, đã có vài cá nhân kiệt xuất được đào tạo từ lớp này như anh Lê Gia Quốc Thống và một số anh chị thủ khoa khác. Chính vì vậy đầu vào của lớp cực kỳ khắc nghiệt, lịch học cũng dày đặc, các bạn trong lớp cũng rất giỏi, môi trường cạnh tranh cao. Thời điểm em học, mục tiêu của lớp là phải đốn hạ lá cờ đầu Lê Hồng Phong trong các kỳ thi tuyển cấp thành phố, cấp quốc gia....vì vậy gần như 70% thời gian biểu là dành cho các môn Toán, Lý, Hóa, còn lại mới phân bổ cho các môn phụ khác. Lúc này, em đã bắt đầu hình thành tính cách, biết được mình thích gì, giỏi gì...tuy nhiên vẫn phải lao theo lớp chứ không thể được học cái mình thích, cái mình có năng khiếu. Mà dù cho có muốn, thì các môn năng khiếu đó cũng không hề có tiết nào dạy để em theo học. Đến hết hè của năm lớp 10, là lớp em đã hoàn thành toàn bộ kiến thức của cấp 3 (10-11-12), bắt đầu từ đó đến cuối năm 12 là tập trung toàn bộ vào giải bộ đề Toán/Lý/Hóa các kiểu để đi thi đấu, các môn phụ học gần như là cho có, điểm do giáo viên chấm cuối năm gần như là ảo, không phản ánh đúng thực lực của học sinh ở các môn này.
Đối với môn Văn, là một môn không có đáp án cụ thể cho từng đề bài, mà giáo dục VN cũng đưa vào khuôn, ép làm theo mẫu. Đề bài tự do kêu tường thuật lại nội dung một tác phẩm văn học mà bạn thích nhất, em thích tác phẩm "Từ giã thế giới vàng" của Jack London (đó là tựa dịch, còn bản gốc hình như là Burning Daylight) nên viết say sưa rồi nộp bài....kết quả là giáo viên trả bài kêu viết lại tác phẩm khác (các tác phẩm có trong sách giáo khoa). Đề ra kêu kể lại một sự kiện xảy ra trong đời làm bạn nhớ mãi. Em không có chứng kiến thời điểm Bác Hồ mất, em không có ông bà bị mất, cha mẹ em không bị tai nạn..v.v...thì làm sao em có thể kể theo mô tuýp đó được, vì thế em kể về sự việc khiến em nhớ nhiều nhất là lần đấm ngã thằng đầu gấu của trường vì nó cứ bắt nạt em mãi :D. Kết quả cũng bị trả lại bài và yêu cầu làm lại.... Suốt ngày cứ kêu phân tích tác phẩm này nọ, chỉ cần mình phân tích khác đi so với bài mẫu một chút là điểm kém ngay.
Đối với các môn phụ như Sinh, Sử, Địa cũng vậy. Giáo dục VN gần như dạy cho có để đủ môn chứ không thật sự tập trung vào các môn này. Còn các môn năng khiếu văn thể mỹ thì gần như bỏ rơi, giáo dục thể chất thì suốt ngày cứ bật xa tại chỗ, nhảy hố cát... Em rất thích vẽ, giỏi về bơi lội nhưng cuối cùng vẫn không được phát huy năng khiếu của mình vì trường đâu có lớp cho những môn này. Nhà trường cũng không hề dạy kỹ năng mềm và trang bị kiến thức cho học sinh để các em chuẩn bị chọn nghề vào đời cho phù hợp với từng em, từng hoàn cảnh.
Lên Đại Học, cũng tiếp tục chuỗi giảng dạy "Thầy đọc - trò chép", rất hiếm hoặc gần như không có việc thảo luận, tranh luận nhóm.... Mỗi giáo viên có một giáo trình riêng, in ra bán cho sinh viên mua về rồi theo đó mà học, gần như không có việc hướng dẫn các em tự học, tự tìm tài liệu tra cứu thế nào...
Em kể dài dòng ra không phải để khoe khoang thành tích, mà là để các bác hiểu thêm về thực trạng giáo dục của VN thế nào. Bản thân các giáo viên dạy em năm cấp 3 toàn là những nhà giáo giỏi, nhưng vì thành tích của trường mà họ không thể làm khác được... Em kể ra để các bác đừng tưởng là vào trường chuyên, lớp chuyên thì là cái gì đó ghê gớm lắm, đặc biệt lắm...cuối cùng chỉ là những con gà để chọi lấy điểm mà thôi.
Chính vì vậy em mới có mong ước cho con cái mình sau này tránh khỏi cái hệ thống giáo dục này, được học cái chúng thích, phát triển cái chúng giỏi, được trang bị các kiến thức xã hội, các kỹ năng cần thiết cho cuộc sống sau này. Chưa biết sau khi học xong chúng sẽ thành công thế nào, làm công nhân cũng được, làm ông này bà nọ cũng tốt, nhưng ít nhất, chúng đừng phải chịu đựng những gì mà em đã từng.
P/S: Post này giống như là bài viết để em xả hết những thứ em ấm ức trong lòng bấy lâu nay. Nói ra thật nhẹ nhõm. Cảm ơn các bác đã chịu đựng.