Đối với vấn đề này, thật ra em cũng bị rối đã rất lâu rồi. Trước đây, em chỉ chụp JPEG mà cương quyết không bao giờ chụp RAW nhưng một năm trở lại đây thì mọi chuyện trở thành ngược lại em cương quyết chọn RAW và bỏ rơi luôn JPEG. Tất cả đều được quyết định do cảm nhận chủ quan và khó thể hiện thành lời. Đến hôm nay thì em chính thức ngộ đạo, hiểu được tương đối sự khác nhau giữa hai em nó để có thể hiểu được mình đang làm gì. Hy vọng bài viết này cũng sẽ giúp ích cho các bác nào đang bị rối giống em ngày trước
Chúng ta tạm thời xét 2 đấu sĩ RAW và JPEG theo 2 tiêu chí như sau:
1. Chất lượng file ảnh
a. Không nén vs Nén
RAW là file thu được trưc tiếp từ sensor, không qua bất kỳ công đoạn xử lý nào trên body máy nên nó là file có chất lượng nhất. Do là dữ liệu thô, cho nên thường thì file RAW khi chưa xử lý sẽ thấy màu có xu hướng bị desaturation, nhìn không bắt mắt và rực rỡ như JPEG (rõ ràng nhất là JPEG chụp với dãy màu sRGB).
File JPEG chính là file được nén lại từ file RAW ban đầu theo các thông số mà người sử dụng set trên máy như dãy màu, khử noise, color shift…
b. 12-14bit vs 8 bit
Các file RAW thường là được thu lại từ 12 đến 14 bit (4096 đến 16384 cấp độ) màu so với 8 bit (256 cấp độ) màu của JPEG. Do điều này cho nên khi chỉnh sửa file RAW, chúng ta thấy dễ dàng hơn rất nhiều so với JPEG. Chắc chắn, các bác đã từng thấy hiện tượng các quầng hình tròn giống như gợn sóng xuất hiện trong hình của mình khi chỉnh sửa, đó là khi 8bit màu không thể hiện được độ chuyển màu hoặc constrast sẽ gây ra hiện tượng này.
c. Cân bằng trắng (White Balance)
Khi điều chỉnh lại cân bằng trắng, file RAW được chỉnh sửa rất dễ do thông tin được lưu lại đầy đủ còn đối với file JPEG, thông tin Cân bằng trắng lúc chụp coi như được áp chết vào file cho nên việc điều chỉnh lại trở nên rất khó khăn và phức tạp.
d. Độ chi tiết
Khi sử dụng file RAW, chúng ta có thể sử dụng các chương trình tiên tiến và mạnh mẽ nhất như Photoshop, Noiseware cho việc sharpen hay khử noise. Ngoài ra còn vô số các chương trình cũng như plugin cao cấp khác để tùy chọn. Điều này có vẻ có lý hơn là sử dụng các thuật toán của các hang sản xuất, áp đặt sẵn cho file JPEG. Có điều, một số model đã làm rất tốt, làm cho proCat bất ngờ về thuật toán khử noise như là Canon 6D và Sony A99.
e. Dải màu sử dụng
Đối với file JPEG, người dùng chỉ có 2 lựa chọn là sRGB hoặc Adobe RGB còn đối với file RAW, bạn có thể chọn hơn 3 dải màu khác nhau sau khi xử lý xong như sRGB, Adobe RGB, ProPhoto RGB cho từng mục đích sử dụng cụ thể.
f. Kết luận
RAW coi như đè bẹp JPEG trong chỉ tiêu này. Nếu bạn muốn có một bức hình với chất lượng cao nhất thì RAW là sự lựa chọn hoàn hảo, còn nếu bạn chỉ cần hình để post facebook, gọn nhẹ, dễ chia sẽ, dễ lưu trữ, xin mời dùng JPEG.
2. Hiệu năng sử dụng
a. Khả năng chỉnh sửa ảnh
RAW dễ chỉnh sửa hơn JPEG do những điều đã nói ở phần 1, đặc biệt là một số trường hợp như hình bị cháy sáng, tối thui hay WB vàng khè, xanh lè. Có điều trong một số trường hợp, proCat thích dùng file JPEG hơn. Đơn cử như trường hợp trời tối không xài flash được, proCat phải kéo ISO lên đến 12800 nếu như chụp file RAW thì ôi thôi, em xin đầu hàng. Để JPEG, kéo tính năng High ISO Noise Reduction lên Normal thì hình đẹp hơn, độ noise được kiểm soát tốt và vẫn có thể sử dụng được. Đặc biệt, trong một lần sử dụng 6D, file JPEG mà proCat thu được còn chi tiết tốt hơn cả file RAW trong cùng điều kiện, cùng thông số chụp.
b. Khả năng lưu trữ và tốc độ xử lý
Đối với các bác đang xử dụng những thiết bị đời cũ, không đủ mạnh như PC hồi đó của em, memory card cùi bắp, 5DII trở về trước thì việc chụp file RAW sẽ gây ra những ức chế nhất định. Do dữ liệu file RAW chứa rất lớn cho nên dung lượng của nó tương đối nặng, khi chụp nó sẽ gây choáng buffer bộ nhớ của máy làm cho máy chậm thấy rõ. Chưa kể, nếu không có một workflow xử lý hình hợp lý cũng như không có PC hay laptop đủ mạnh, thì coi như 1 bản hòa tấu mang tên Chậm và Sốt Ruột đang đón chờ các bác.
Có điều giá những phụ kiện mà proCat kể trên đang giảm giá từng ngày và chúng ta không quá khó khăn để tiếp cận chúng nữa.
c. Khả năng kế thừa
Hiện giờ mỗi hãng sản xuất đều đặt định dạng riêng cho file RAW của mình nào là CRW, ARW, NEF… lỡ như khoảng 5,6 năm nữa các file này không còn được hỗ trợ bởi những phần mềm xử lý khi đó, bạn sẽ gặp rắc rối. Rất may mắn là có cách khắc phục được điều này bằng cách sử dụng Lightroom convert hết những file RAW của bạn thành định dạng chung là DNG.
d. Khả năng tận dụng công nghệ
Theo như những gì mà proCat nhận thấy, hầu hết những công nghệ mới mà các hãng sản xuất nhồi nhét vào body máy đều dành cho JPEG. Đơn cử như Canon các tính năng như Lens Correction, khử noise, Highlight Priority, Light Optimizer… đều dành cho JPEG. Nếu sử dụng RAW, các tính năng này gần như bỏ xó, chúng ta phải tự làm lại bằng Lightroom hoặc là Photoshop.
e. Kết luận
Tốt hay xấu sẽ phù thuộc vào mục đích và hoàn cảnh của các bác.