Tào Lao Về Đo Sáng

[dragonfly39]

Muốn hiểu rõ đo sáng, ta hãy quay về thời kỳ đâu "ăn lông ở lổ" của nhiếp ảnh, thời kỳ đó nhiếp ảnh gia hay thợ chụp ảnh gì gì đó phải "ăn nằm - make love" với film

Khi đó bất cứ máy đo sáng bằng cơm (ở châu Á) bằng bánh mì (ở châu Âu) ... nào cũng thuộc nằm lòng nguyên tắc Sun 16
Nay nguyên tắc đó được hãng Kodak in vào trong hộp giấy

Topic quá hay! Hứa hẹn nhiều hấp dẫn. Nội ngày hôm nay đã vào topic này không dưới năm lần để chờ đọc bài mới.

Chỉ vừa nhìn thấy graphic exposure guide mà Kodak in bên trong hộp giấy đựng phim do anh 11002 post lên là tôi thấy "phê" rồi.

[dragonfly39]

Đầu buổi hội thảo tào lao cho không khí vui nhộn, giờ ta tiến hành đi vào thảo luận những điều cơ bản về đo sáng, chụp đúng sáng ....

Nhập môn
Một quy tắc bất di bất dịch trong đo sáng là Quy Tắc Sun 16

Quy tắc này cắt nghĩa như sau:


Kodak film ISO100, tốc 1/125s (máy film lúc đó chỉ có tốc độ 1/125s, chưa có tốc 1/100s), theo quy tắc này ISO = tốc độ (1/ISOs). Đúng sáng có nghĩa là vùng sáng không cháy, vùng tối không bệt, tương phản sáng tối rõ ràng
Chủ thể được mô tả là phụ nữ với các vùng sáng, vùng tối (da trắng - lông đen; mắt tròng trắng - đen, tóc muối - tiêu?)

1. Hàng trên góc trái:
- Chủ thể nhận AS trực tiếp từ mặt trời (thuận sáng),
- BG là biển (hoặc núi tuyết) điều kiện nhận AS phản xạ (tán xạ) mạnh.
- Bóng đổ có viền sắc cạnh
Để chủ thể đúng sáng ta set f/16

2. Hàng trên, chính giữa:
- Chủ thể nhận AS trực tiếp từ mặt trời (thuận sáng),
- BG là cây xanh, đồi núi xanh điều kiện nhận AS phản xạ (tán xạ) yếu.
- Bóng đổ có viền sắc cạnh
Để chủ thể đúng sáng ta set f/11

3. Hàng trên, góc phải:
- Chủ thể nhận AS trực tiếp (thuận sáng), nhưng nguồn sáng là mặt trời bị mây che nhẹ
- BG là cây xanh, đồi núi xanh điều kiện nhận AS phản xạ (tán xạ) yếu.
- Bóng đổ nhạt, mờ cạnh
Để chủ thể đúng sáng ta set f/8

4. Hàng dưới, góc trái:
- Trời mây mù, không thấy mặt trời
- BG là cây xanh, đồi núi xanh điều kiện nhận AS phản xạ (tán xạ) yếu.
- Bóng đổ không có
Để chủ thể đúng sáng ta set f/5.6

5. Hàng dưới, giữa trái:
- Mặt trời chói chang
- Chủ thể ngược sáng (không nhận AS trực tiếp từ mặt trời)
- BG là cây xanh, đồi núi xanh điều kiện nhận AS phản xạ (tán xạ) yếu.
- Bóng đổ không có
Để chủ thể đúng sáng ta set f/5.6
Để chủ thể không bị tối thui, trường hợp này giống như (4)

6. Hàng dưới, giữa phải:
- Trời mây mù nặng, không thấy mặt trời
- BG là cây xanh, đồi núi xanh điều kiện nhận AS phản xạ (tán xạ) yếu.
- Bóng đổ không có
Để chủ thể đúng sáng ta set f/4

7. Hàng dưới, góc phải:
- Trời mây nắng tốt.
- Chủ thể nằm trong bóng râm của nhà
- BG là cây xanh, đồi núi xanh điều kiện nhận AS phản xạ (tán xạ) yếu.
Để chủ thể đúng sáng ta set f/4






Sau khi ta và anh em đồng môn Tào Lao Đo Sáng Hội luyên qua bi kíp này, ta xuống núi mà thấy ai chụp f/19, chủ thể trong bóng tán lá cây (f5.6 - f11) mà cháy sáng tè le, ta biết ngay là có "nổ bom" và ta nhờ có bí kíp Sun 16 có thể vượt qua vùng nổ một cách an toàn, không bị tẩu hoả nhập ma

Cảm ơn nhiều. Tiết kiệm được khoản không nhỏ về mục "mua áo giáp chống miểng"

[11002]

Metering Mode.

Không cần các bạn phải nhất thiết hiểu hết, nếu ta quen xài metering mode nào, ta tìm hiểu sâu vào metering mode đó, bỏ qua hoặc chỉ xem qua cho biết các mode khác.

Em xài Canon, nên em trình bày về Metering mode của Canon trước



1. Evaluative metering
Đây là chế độ đo tiêu chuẩn của máy ảnh phù hợp cho hầu hết các đối tượng ngay cả trong điều kiện ngược sáng.
Sau khi focus chính xác chủ thể (phát hiện vị trí của đối tượng trong kính ngắm), hệ thống đo sáng sẽ xác định độ sáng chủ thể, AS của back ground, điều kiện AS phía trước và phía sau và phương máy ảnh (chụp ngang hay chụp dọc), máy thiết lập độ phơi sáng thích hợp.

Lưu ý: Canon camera được các kỹ sư thiết kế Mode này đầu tiên để tăng tính tiện dụng cho người chụp vả đảm bảo ảnh chụp ra bởi hệ thống đo sáng của Canon luôn ít bị sai sáng nhất - cho dầu đó là dân amateur hay professional.
Với Mode này ta sẽ thấy Canon camera tính toán bù trừ cho toàn khung hình có ưu tiên đo sáng nghiêng nặng về các điểm focus

2. Partial Metering
Phát huy hiệu quả cùa Partial metering mode khi BG sáng hơn rất nhiều so với chủ thể.
Hệ thống đo sáng sẽ đo trong phạm vi 8.5% vị trí trung tâm khung hình.

3. Spot Metering
Được dùng để đo sáng 1 phần của chủ thể, hệ thống đo sáng sẽ đo diện tích 2.4% khung hình tại vị trí trung tâm (với máy không phải dòng 1D, Ds) và hệ thống đo sáng sẽ đo diện tích 2.4% tại 9 hoặc 11 vị trí điểm focus (chỉ có ở dòng 1D, 1Ds, 1Dx



4. Centerweighted Averaged Metering
Hệ thống đo sáng tập trung vào vùng giữa khung ảnh và sau đó tính trung bình cộng cho cả khung hình.
Canon rất "khôn" khi không công bố chính thức vùng giữa khung ảnh là bao nhiêu phần trăm và đặt nặng khi tính trung bình cộng là như thế nào

Metering mode này khá giống với các máy đo sáng rời thuở sơ khai

5. AF Point-Linked Spot Metering

Canon rất "khôn" khi cắt nghĩa sự lựa chọn đo sáng spot chỉ có tối đa 11 điểm theo điểm focus bằng câu sau:
Để việc lựa chọn điểm focus nhanh hơn, các AF-point được giới hạn từ 9 đến 11 điểm. Các AF-point này sẽ được lựa chọn thủ công và có liên kết với 9 hoặc 11 điểm đo sáng, và chúng sẽ nháy sáng cho đo sáng điểm với diện tích 2.4% khung hình.

Note: Mode này chỉ có trên các dòng chuyên nghiệp của Canon 1D và 1Ds

Lưu ý: Với dòng 1D, 1Ds, ta phải:
- Chỉnh về Spot metering mode trước tiên, rồi sau đó mới di chuyển AF-point.
- Khi set 11 AF-point, the registered AF-point sẽ tự động chuyển thành Center AF-point


Các bác có thể test để hiểu rõ hệ thống đo sáng của máy mình.
Em mời các bác làm test sau, lưu ý nguồn sáng phải ổn định trong quá trình test:
- Lấy một tờ giấy đồng màu, đồng sắc độ - màu càng sáng càng tốt, dùng làm BG Vi dụ màu trắng hoàn toàn
- Cắt một vòng tròn nhỏ khoảng 5% khung hình - khác màu, khác độ sáng với BG một cách rõ rệt, ta đặt trung khung hình BG để dùng làm vùng đo sáng (Metering Ground - MG). Vi dụ màu xám trung tính
- Set camera nhìn thấy toàn khung hình BG, Set ISO + tốc độ cố định (tuỳ chọn, nhưng phải sao cho khẩu độ nhận được ở khoảng giữa (f/8 chẳng hạn), cố định focus vào MG trung tâm
a. Đặt MG vào vị trí trung tâm, sẽ trùng vị trí đo sáng trung tâm của khung hình, Ghi thông số đo sáng
b. Dời MG ra vi trí xa trung tâm nhưng vẫn trong khuôn hình, điểm đo sáng on camera vẫn ở trung tâm, Ghi thông số đo sáng.
Lúc này ta thấy ngay là khung hình vẫn như trường hợp (a) với BG trắng và MG xám 5% khung hình, nhưng thông số đo sáng có thay đổi.
c. Dời điểm focus (đo sáng) ra vùng biên, dời MG vào đúng vị trí focus, Ghi thông số đo sáng.

(chúng ta có thể thay thế bằng cách mở PS, set 1 layer BG màu trắng 255/255/255, nhấn phím M vẽ 1 vòng tròn 5% khung hình, nhấn Ctrl + J để tạo layer mới với tên MG, đổ màu xám trung tính vào vòng tròn MG, nhấn phím V để di chuyển MG khắp khung hình và test)

Qua 3 kết quả thông số đo sáng (a) (b) (c) ta sẽ thấy và hiểu hệ thống đo sáng của ta làm việc ra sao liền.

[Đặng Tiến Dũng]

Đầu buổi hội thảo tào lao cho không khí vui nhộn, giờ ta tiến hành đi vào thảo luận những điều cơ bản về đo sáng, chụp đúng sáng ....

Nhập môn
Một quy tắc bất di bất dịch trong đo sáng là Quy Tắc Sun 16

Quy tắc này cắt nghĩa như sau:


Kodak film ISO100, tốc 1/125s (máy film lúc đó chỉ có tốc độ 1/125s, chưa có tốc 1/100s), theo quy tắc này ISO = tốc độ (1/ISOs). Đúng sáng có nghĩa là vùng sáng không cháy, vùng tối không bệt, tương phản sáng tối rõ ràng
Chủ thể được mô tả là phụ nữ với các vùng sáng, vùng tối (da trắng - lông đen; mắt tròng trắng - đen, tóc muối - tiêu?)

1. Hàng trên góc trái:
- Chủ thể nhận AS trực tiếp từ mặt trời (thuận sáng),
- BG là biển (hoặc núi tuyết) điều kiện nhận AS phản xạ (tán xạ) mạnh.
- Bóng đổ có viền sắc cạnh
Để chủ thể đúng sáng ta set f/16

Bạn 11002 thân,

Cho mình "nhiều chuyện" một chút nhen, he he.

Mình lấy điểm 1 làm thí dụ.

Quy tắc Sun 16 này cho kết quả chủ thể đúng sáng như điểm 1: Tốc độ là 1/125 s, khẩu độ là 16 và ISO là 100.

Câu hỏi đặt ra là: Nếu người chụp muốn phía sau chủ thể mờ (tức BG của chủ thể), thì với khẩu độ 16, làm sao làm BG mờ.

Đưa lên điều này mình chỉ muốn những bạn thành viên mới vừa bước vào môn giải trí chụp ảnh này bớt "lùng bùng" ở quy tắc Sun 16 này (mình hiểu là làm sao để có câu trả lời cho câu hỏi trên, nhưng lại thuộc một chủ đề khác, đó là chủ đề độ sâu trường ảnh - DOF).

* một điểm nhỏ: Khi bạn mình ghi: "BG là biển (hoặc núi tuyết) điều kiện nhận AS phản xạ (tán xạ) mạnh", có phải bạn mình đề cập đến BG của người chụp chứ không phải chủ thể.

[11002]

Bạn 11002 thân,

Cho mình "nhiều chuyện" một chút nhen, he he.

Mình lấy điểm 1 làm thí dụ.

Quy tắc Sun 16 này cho kết quả chủ thể đúng sáng như điểm 1: Tốc độ là 1/125 s, khẩu độ là 16 và ISO là 100.

Câu hỏi đặt ra là: Nếu người chụp muốn phía sau chủ thể mờ (tức BG của chủ thể), thì với khẩu độ 16, làm sao làm BG mờ.

Đưa lên điều này mình chỉ muốn những bạn thành viên mới vừa bước vào môn giải trí chụp ảnh này bớt "lùng bùng" ở quy tắc Sun 16 này (mình hiểu là làm sao để có câu trả lời cho câu hỏi trên, nhưng lại thuộc một chủ đề khác, đó là chủ đề độ sâu trường ảnh - DOF).

* một điểm nhỏ: Khi bạn mình ghi: "BG là biển (hoặc núi tuyết) điều kiện nhận AS phản xạ (tán xạ) mạnh", có phải bạn mình đề cập đến BG của người chụp chứ không phải chủ thể.

- Cám ơn anh đã nhắc, để tôi chỉnh lại là: nguồn sáng tán xạ là biển, núi tuyết ....
- Cặp thông số ISO, khẩu tốc nó nằm tuốt bên "Nhiếp Ảnh Cơ Bản" quăng vào đây sẽ rối mất, anh ạ.
Nếu muốn xoá phông thi ta hạ khẩu xuống 3-4 nấc (f4-5.6) và tăng tốc lên tương đương 3-4 nấc (1/1000s - 1/2000s)

[Đặng Tiến Dũng]

:11::11::11::11::11::11:

[tungys]

Vậy mà làm em cứ nghĩ mãi!

[dungkimham]

Cho phép em hỏi 1 câu nhân tiện nói chuyện xoá phông.
Gần đây trên diễn đàn có nhiều ý kiến xung quanh vấn đề: Chụp nét rồi càng muốn nét hơn do bác Deka77 là chủ thớt, có đề cập đến kỹ thuật flash (flashtech) với cách xoá phông ở khẩu độ 11 (với ISO rất cao tầm trên 1000).
Quả thực là làm em băn khoăn, không lẽ có người cố ý làm loạn kiến thức của nhiếp ảnh về DOF, hay là có kiến thức mới cập nhật cho "Nhiếp ảnh cơ bản" về DOF?

[11002]

Cho phép em hỏi 1 câu nhân tiện nói chuyện xoá phông.
Gần đây trên diễn đàn có nhiều ý kiến xung quanh vấn đề: Chụp nét rồi càng muốn nét hơn do bác Deka77 là chủ thớt, có đề cập đến kỹ thuật flash (flashtech) với cách xoá phông ở khẩu độ 11 (với ISO rất cao tầm trên 1000).
Quả thực là làm em băn khoăn, không lẽ có người cố ý làm loạn kiến thức của nhiếp ảnh về DOF, hay là có kiến thức mới cập nhật cho "Nhiếp ảnh cơ bản" về DOF?

Lạc đề rồi bác ạ.
Bên này em chỉ Tào Lao về Đo Sáng thôi

[dungkimham]

Hi hi, tại bác vừa đề cập xoá phông, nên em mới mạn phép "tào lao" nỗi băn khoăn của em, sorry bác, em đang chăm chú học đo sáng đây ah.