Quyền tác giả, quyền sử dụng thuộc về ai?

[dragonboy]

Trước tiên, mời các bác xem tin này, có lẽ nhiều bác cũng đã xem

http://dantri.com.vn/van-hoa/hy-huu-...tra-730201.htm

Em trích dẫn nội dung chính:

Trong một lần đi sáng tác tại chùa Huyền Không (Huế) vào ngày 7/3/2012 gồm có ông Nguyễn Hữu Hài và ông Nguyễn Xuân Hữu Tâm. Khi lên chụp tại tòa tháp cao để lấy cảnh đoàn sư đi khất thực dưới sân chùa (trong 1 lễ hội khất thực diễn ra thường niên vào đầu năm của chùa), ông Tâm đã chụp được toàn bộ cảnh từ 1 góc nhỏ chênh vênh và rất khó đứng từ phía trong tháp. Vì không có chỗ đứng, không chụp được, ông Hài đã đưa máy ảnh của mình nhờ ông Tâm chụp giúp được 5 kiểu ảnh.

Những tấm ảnh này khi đem về nhà, ông Hài "copy" ra để chơi, ông Đỗ Văn Tri (bạn ông Hài) nhìn thấy khen đẹp nên được ông Hài... cho luôn. Ông Hài cho ông Tri toàn quyền sử dụng bức ảnh, kể cả đi dự thi. Thế là ông Tri mang ảnh đi dự thi và đoạt... Huy chương Vàng.

Trong trường hợp éo le như thế, không có giấy tờ, thỏa thuận hay hợp đồng gì về quyền tác giả, quyền sử dụng, các quyền ấy thuộc về ai trong trường hợp này?

[11002]

Phải xem điều lệ cuộc thi ảnh có quy định: Ảnh dự thi do chính tác giả chụp
Nếu có quy định như thế thì đã sai như Ông Trí thừa nhận và như vậy là Hội NSNA Thừa Thiê - Huế sẽ xữ lý.

Xét riêng về bản quyền, em lạm bàn thế này:
- Rõ ràng người bấm máy là người có bản quyền ảnh.
- Nhưng lúc đó Ông Hải nhờ Ông Tâm chụp dùm, Ông Tâm đồng ý chụp dùm và khi chụp xong Ông Tâm giao trả máy + file ảnh mà không có yêu cầu hay điều kiện gì khác thì có thể xem đây là hợp đồng mặc nhiên và bản quyền ảnh cũng mặc nhiên chuyển sang Ông Hải.
- Ông Hải cho file ảnh cho Ông Trí,

Từ đó, ông đã tặng cho ông Tri (là bạn chí cốt) file ảnh gốc này trong máy, và nói với ông Tri thích làm gì tùy ý, kể cả triển lãm.

Nhưng theo trích dẫn không có nói cho luôn bản quyền, nên bản quyền vẫn thuộc về Ông Hải hay mặc nhiên là thuộc về Ông Trí?

[Nikonian2006]

1. Đây là một bài viết phân tích chi tiết của em nên phải dài không thể ngắn hơn. Tuy nhiên, bạn có thể tùy chọn tiêu đề nào quan tâm để đọc (trừ tiêu đề đầu tiên phải đọc để hiểu lý do phân tích bên dưới). Không cần phải đọc hết cả một bài dài. Dưới đây là cách nhìn sự việc của em nhưng em không chắc là có phù hợp với suy nghĩ của thẩm phán ở vn hay không.

Tóm tắt thực tế xảy ra

2. Bạn chủ topic quote thực tế từ một trang web khác. Nếu để vài tháng sau này có bạn trên forum cần đọc lại sẽ không đọc được thực tế tranh chấp. Nếu không, sẽ không hiểu được sự phân tích của mọi người trong chủ đề. Vì vậy, em cần phải tóm tắt lại nội dung tranh chấp.

3. Nội dung câu chuyện có ba người liên quan như sau:

3.1 Anh Hài là người than phiền chính. Đây là người có máy ảnh.

3.2 Anh Tâm là người được anh Hài nhờ chụp ảnh đoạt giải.

3.3 Anh Trí là người đem ảnh đi dự thi và đoạt giải.

4. Nội dung tóm tắt như sau. Anh Hài và anh Tâm đi chơi muốn chụp một tấm ảnh (tấm ảnh này sau đó đoạt giải thưởng lớn). Vì không thuận tiện, anh Hài nhờ anh Tâm chụp giúp bằng máy của anh Hài.

5. Về nhà, anh Trí khen ảnh đẹp và anh Hài tặng luôn toàn bộ ảnh cho anh Trí.

6. Điểm quan trọng nhất (trong nhiều điểm mấu chốt) của tranh chấp là anh Hài đồng ý cho anh Trí toàn quyền sử dụng.

Quan hệ giữa anh Hài và anh Tâm

7. Theo thực tế cung cấp trên báo, anh Hài đưa cả máy ảnh cho anh Trí và nhờ chụp bức ảnh đoạt giải.

8. Quan hệ pháp lý giữa hai người này trong sự kiện nhờ vả này là quan hệ hợp đồng dịch vụ bằng miệng trong đó người nhở (anh Hài) và người được nhờ thỏa thuận bằng miệng với nhau là không tốn tiền công. Anh Hài đưa tất cả dụng cụ cần phải có cho anh Tâm chụp. Lúc đó, anh Hài thuê kỹ năng chụp ảnh của anh Tâm nhưng chỉ là việc thuê này không phải trả tiền.

9. Vì lý do nêu ở điểm 8, anh Tâm người được nhờ chụp ảnh không phải là có quyền chủ sở hữu của bức ảnh (creator). Anh là người được thuê chụp mà không trả tiền công. Bạn hãy xem đây giống như Getty yêu cầu nhân viên đi chụp ảnh thể thao về cho họ. Quyền chủ sở hữu sẽ thuộc về Getty không phải employee. Employee chỉ có quyền đòi trả lương nếu như hai bên thỏa thuận trả lương cho nhau.

Về quan hệ giữa anh Hài và anh Trí

10. Theo thực tế xảy ra, anh Hài tặng toàn bộ ảnh cho anh Trí và nói bằng miệng cho anh Trí biết anh Hài đồng ý cho anh Trí toàn quyền sử dụng bức ảnh.

11. Giả sử điều này là thật sự xảy ra thì, cho dù có nói như vậy đi nữa, quyền tạo ra bức ảnh creator vẫn thuộc về anh Hài. Anh Trí vào lúc đó sẽ có quyền chủ sở hữu của bức ảnh ownership. Cả hai quyền này đều không loại trừ nhau.

12. Điểm 11 nêu trên rất phổ biến trong việc mua bán ảnh. Bạn chụp xong, bạn bán toàn quyền sử dụng cho CNN chẳng hạn. CNN có toàn quyền dùng ảnh theo thỏa thuận mua bán nhưng CNN lúc nào cũng phải ghi credit người chụp (creator) là người bán. Họ không bao giờ được phép ghi người chụp là CNN.

13. Trong tất cả cuộc thi ảnh, yêu cầu ảnh nộp là phải người chụp creator chứ không phải người có quyền chủ sở hữu (toàn quyền sử dụng bức ảnh) vào lúc đó. Về mặt này anh Trí đã lừa dối BGK (tự nhận mình là người chụp) và đã sai.

14. Tuy nhiên, nếu giả sử như anh Trí lấy bức ảnh này đi bán cho Getty được 10,000 USD chẳng hạn, hợp đồng mua bán với Getty này là hoàn toàn hợp lệ miễn là trong hợp đồng đó anh Trí cho biết người chụp ảnh thật sự (anh Hài) và khẳng định anh Trí là người có quyền ownership vào lúc đó do anh Hài tặng bằng miệng. Với quyền này, anh Trí có thể mang đi bán cho bất cứ ai anh ấy muốn vì anh ấy đã được người chủ tấm hình trao quyền sử dụng 100%.

15. Chỉ là vì anh mang đi sử dụng ở nơi phải do người chụp thực hiện anh Trí mới sai.

Thắc mắc

16. Nếu mọi người thấy em nói có điểm nào chưa đúng, hoặc chưa thích hợp trong hoàn cảnh ở vn, thì vui lòng post lên để trao đổi tiếp.

[atuan]

Anh Nikonian2006,
Em thắc mắc một chút ở điểm 9, vì không hiểu nếu khách hàng thuê anh chụp, trả tiền theo một hợp đồng sử dụng ảnh vào một "mục đích" gì đó thì:
- Khách hàng đó có ownership để đi thi, bán, cho, tặng người khác ngoài nội dung "mục đích" ghi hợp đồng hay không?
- Anh có quyền creator để đem đi thi, bán, cho, tặng người khác ảnh chụp đó hay không?
Em không hiểu Luật chung của quốc tế sẽ như thế nào trong trường hợp này. Cảm ơn anh!

[jump]

Anh Nikonian2006 cho hỏi thêm:
Trong trường hợp này Anh Trí sử dụng ảnh không phải do mình chụp để dự thi thì kết quả có phải là hủy bỏ giải thưởng của ảnh này hay không? Anh Hài cũng sẽ không được nhận giải vì bản thân không tham gia cuộc thi?
Khi đó người đoạt giải nhì của cuộc thi có quyền yêu cầu trao giải nhất cho mình hay không (vì người đoạt giải nhất vi phạm nội quy)?

Cám ơn anh.

[natasa9x]

Cháu nghĩ ảnh dựthi phạm quy đương nhiên bị loại
Do là cuộc thi nghệ thuật .nên ko có chuyện đôn lên thành giải nhất , vì có nhiều cuộc thi nghệ thuật ko co giai 1 ,lại có những khi có tới 2 giải 1 hoặc 2 giải nhìv.v
Nhưng có khi mấy ông btc này hứng lên lam gì ko ai biết cả hihi

[Nikonian2006]

1. Em trả lời hai câu hỏi của atuan và jump theo thứ tự bên dưới và không quote lại để tránh làm dài post. Mong mọi người đọc lại hai câu hỏi ở trên.

Về câu hỏi của anh atuan

2. Trong trường hợp có hai người, một người thuê người khác chụp và một người thợ ảnh có hợp đồng miệng (hoặc văn bản cho những vụ lớn) với nhau, quyền và nghĩa vụ của từng bên như thế nào anh phải xem như sau:

- nếu có hợp đồng thì phải xem hợp đồng quy định thế nào về quyền của hai bên. Em ví dụ như model release cũng làm một hợp đồng. Cái này em cần phải đọc hợp đồng rồi mới nói chuyện được.

- nếu như có hợp đồng miệng (đa số trường hợp trong cuộc sống) thì khi ra tòa người nào khởi kiện phải đi trước chứng minh với bằng chứng là hợp đồng miệng đó ra sao. Nếu như hợp đồng miệng thật đơn giản (mà trong cuộc sống hay thấy) thì phải xem ở vùng tài phán đó đâu là việc bình thường standard practice mọi người hay làm và đâu là standard practice của photographer khi làm việc với tất cả những khách hàng khác (người được chụp) trong cùng hoàn cảnh. Từ đó mới quyết định quyền của hai bên.

- trong bất cứ trường hợp nào, quyền tạo ra tác phẩm creator để có credit của tác phẩm là người chụp phải là photographer. Quyền sử dụng ảnh (bao nhiêu phần trăm và sử dụng như thế nào ra sao trong hoàn cảnh nào) là phải xem hợp đồng và thỏa thuận giữa hai bên.

- trong trường hợp phả dùng standard practice (chuẩn mực cuộc sống hàng ngày trong hoàn cảnh tranh chấp) giả sử là không có bất cứ giới hạn ràng buộc nào (miệng hoặc văn bản) từ photographer và giả sử là model (được chụp) đã trả tiền đầy đủ thuê photographer chụp cho bản thân, model hoàn toàn có quyền bán, cho, tặng bức hình mà photographer đưa cho model. Đó là quyền sử dụng 100%. Tuy nhiên, phải cho biết người chụp là ai (credit) cái này không đổi được cho dù đổi ownership.

3. Vì những điểm em nói ở trên, quyền của model hay của photographer (bán, tặng, cho, chuyển quyền sở hữu) phải xem trong hoàn cảnh cụ thể của tranh chấp hai bên đã thỏa thuận (miệng hoặc văn bản) với nhau thế nào mới giải quyết được. Không có trả lời chung.

Về câu hỏi của em jump

1. Với những điều em hỏi xử lý thế nào trong cuộc thi với bức ảnh, không có luật pháp nào (kể cả copyright law) quy định về việc này. Đây chỉ là thỏa thuận dân sự riêng biệt giữa BGK một bên và những thành viên tham gia dự thi (bên kia).

2. Vì vậy, em sẽ cần phải đọc quy định của BGK trong cuộc thi xem trong tình huống này họ sẽ xử lý thế nào (anh ví dụ như sẽ thay anh Hài vào là người chụp, sẽ hủy giải nhất, hoặc sẽ đôn giải nhì lên hoặc sẽ không có giải nhất). Theo tờ báo, dường như BGK này không có kinh nghiệm cho nên nội quy thi của họ hình như không có điều khoản giải quyết này trước khi có kết quả thi.

3. Từ đó, nếu là vậy, BGK họ cũng có thể họp với nhau và nhất trí thông qua cách giải quyết mới sao cho phù hợp với cả hai bên. Đây hoàn toàn là việc thương thảo và thỏa hiệp với nhau. Luật copyright không can thiệp vào.

----

Nếu hai anh/bạn còn có gì thắc mắc nữa về vấn đề này thì cho em biết.

[daihocsi]

Dù sao thì mình cũng cảm thấy rất vui vì tác quyền ngày càng được coi trọng. Những người liên quan đặc biệt là người đoạt giải đã có ứng xử văn minh & fair-play

[dragonboy]

Anh Nikonian2006 cho em hỏi thêm: Em vẫn còn rối vế quyền tác giả, quyền sở hữu và quyền sử dụng trong trường hợp cụ thể nêu trong bài báo.
Em đang hiểu là:
- Quyền tác giả: ông Tâm, người chọn góc, bấm máy.
- Quyền sở hữu: ông Hài, người nhờ ông Tâm bấm máy.
- Quyền sử dụng: ông Hài, là người sở hữu, và ông Trí, là người được ông Hài cho ảnh.

Em hiểu như vậy có đúng không?

[hungnv4]

Về việc này em thấy người mang bức ảnh được cho để đem dự thi thì ẩu thật, sai rất rỏ ràng, giá như lúc mang dự thi mà có thoả thuận giữa 3 bên thì chắc không có chuyện gì sảy ra và Huế cũng có giải vinh dự. nhưng với vấn đề này thì em có hơi lăn tăn chút về việc nhờ bấm máy.
VD: em và bạn cùng đi sáng tác, cùng chọn 1 địa điểm và xác định được góc chụp đó đẹp, nhưng vị trí chỉ có 1 người đứng được hoặc trong một số trường hơp một người ko thể đứng vào đó ví dụ khe hẹp... mà quá mập :D, hay thay đổi thì khoảng khắc đi qua... thì máy mình đưa đã bao gồm set khẩu tốc iso tất tần tật và người còn lại chỉ việc Bấm cái cạch là xong.
vấn đề ở đây là Sáng tác là quá trình hay chỉ là kết quả ghi nhận ( bấm cạch là xong ) Vì Để chụp bức ảnh thì phải chọn được Điểm đứng, xác định góc máy, thời điểm chụp... setup máy....và cuối cùng chỉ bóp cò
Nếu xác định người bấ máy là tác giả thì cũng oan nhỉ?
Có chuyện có thật thế này: Em và Bạn em đi chụp, Bạn em là mẫu đi em chụp, khi chụp xong thì xuất hiện bối cảnh rất đẹp theo con mắt của em, vậy là em dựng hiện trường ngay và xác định với cảnh này phải đứng trên cao up xuống mới đạt hệu quả, mà ngay đó chỉ có một cái cây thẳng đuột như cây dừa không thể leo được mà leo thì ko biết bám vào đâu để chụp. vậy nên em Đo sáng, lấy khoảng cách nét xong và set hết thông số máy và cho mẫu đứng lên vai và dựa vào cây để chụp giúp, Em nói mẫu bấm liên tục và em thì liên tục nhắc hiện trường làm việc theo ý đồ của em, kết thúc khoảng 200 tấm trong đó khoảng 7 tấm dùng được. Vậy Lúc này nếu xui em mang dự thi thì có được ko?
Mong các bác giải đáp để em còn thay đổi chử ký ảnh trên FB ko thì mẫu kiện thì toi em