Lạm bàn chuyện lấy nét: Lấy nét tự động (AF) hay Lấy nét tay (MF)
Số là em vốn bị cận và loạn thị, phải đeo kính suốt (trừ lúc ngủ...), đeo kính đến nay cũng gần 16 năm (từ năm 1996 đến giờ). Em làm quen với chụp ảnh đến nay gần 4 năm. Trước giờ cũng như phần lớn các thành viên khác, em chỉ dùng lấy nét tự động (viết tắt theo tiếng Anh cho gọn: AF), cho nên hầu hết các ống kính em mua đều là AF. Nhớ lần đầu tiên dùng máy DSLR, thấy trên thân ống (lúc đó là Efs 18-55 II) có cái gạt qua giữa AF-MF, lúc đó chả biết mô tê gì hết gạt qua bên MF thử xem sao, tự dưng thấy hình chụp không nét nữa, nó cứ mờ mờ sao đâu, hoảng quá gọi cầu cứu chổ bán máy, trình bày xong anh bán máy cười cười bảo: “Em cứ gạt nút về chổ AF là ok liền”, lúc đó mới biết tác dụng của việc gạt qua bên MF là LÀM CHO HÌNH NÓ MỜ MỜ ẢO ẢO (đến giờ em vẫn còn buồn cười về sự ngây ngô của mình khi ngày đầu chập chững vào thế giới chụp ảnh).
Sau một thời gian, dần dần cũng biết nhiều thứ, nào là máy entry, nào là máy semi pro, nào là máy pro, nào là ống kính thường, nào là ống kính L, nào là ống zoom, nào là ống prime... Đã có lúc em từng thắc mắc là sao các hãng chế tạo ống kính không dẹp quách cái nút MF đi, thời buổi công nghệ thay đổi chóng mặt thế này có ai dùng MF đâu mà để chi cho nó thừa... Sau, có những khi tối quá chả lấy AF được hoặc chụp phơi sáng thì mới vỡ ra là cái nút MF đâu có thừa các bác nhỉ... (buồn cười tập 2 về sự võ đoán của mình).
Chụp bằng ống AF mãi thấy cũng chán chán (chụp nhiều nhưng hình vẫn xấu ơi là xấu, chỉ dám để trong máy để dùng khi cần, hoặc để dụ con ăn cơm, hay chém gió với đám bạn chụp P&S... ), muốn thử qua ống MF nó như nào. Đi hỏi mấy người bạn, các thành viên có nhiều kinh nghiệm... thì đa số đều nói là nên thử cho nó biết. Tuy nhiên, hơi ngại cái vụ em mắt yếu phải đeo kính, các bác ấy đều nói không sao, chỉnh cái nút trên viewfinder thấy nét là được.
Ừ, thì cứ thử cái đi, ít nhất cũng biết cảm giác của cái ống MF nó như thế nào. Đến đây, các bác sẽ thắc mắc: Tội gì mà phải đi mua ống MF làm gì, muốn dùng MF thì cứ gạt qua MF trên ống AF, khéo vẽ chuyện... Em thì vốn hơi lười, quay MF (trên ống AF) chừng vài tấm lại gạt qua AF ngay.
Sau bao ngày đêm trăn trở với “dự án” MF, em quyết định ... thuê 1 con MF (CZ 85F1.4 ZF) về để mà quay tay với cả quay chân. Cảm giác đầu tiên sau một vài phát chụp thử (chụp phong cảnh): Ô hay, MF dễ thế mà sao bảo khó. Té ra, em chụp phong cảnh mà lấy nét vô cực thì không dễ mới lạ.
Kế đến là tiết mục chân dung ở cafe lề đường (chổ em chuyên chém gió...): Giời ạh, lấy nét khó thế, chụp 10 tấm thì trượt hết 9-10 tấm. Té ra em ngồi gần quá, mà ống 85mm chỉ cho lấy nét trên 1 mét thôi. Lại phải quay chân ra xa tí để lấy nét. Đến đây, giờ lại phải tính toán khoảng cảnh mình với chủ thể tầm nhiêu mét để quay vòng lấy nét đến tầm đó rồi tinh chỉnh, mà em thì hồi còn đi học thì dốt nhất môn hình học không gian, thế là cứ phang bừa là tầm nhiêu mét rồi quay vòng lấy nét đến đó rồi tính sau.
Giải quyết khá ổn vụ khoảng cách thì lại đến tiết mục là hình chụp 10 nhưng chỉ 2-3 tấm là trúng nét, còn lại thì trượt vỏ chuối (trượt nét) hết. Lại phải xoay vặn, rồi tinh chỉnh từng tí ti một. Giờ thì mướt mồ hôi với cái ống kính MF này, em thú thật phải đánh vật với nó hết cả buổi chiều mới quen quen với cách dùng ống MF.
Sau hai ngày đánh vật với ống MF (CZ T* Planar 85mm F1.4) em tạm thời rút ra kết luận:
- Với ống MF thì thân máy 1Dx với 5D cùi bắp nhà em giống nhau ở khoản lấy nét, thân máy 1Dx có hệ thống AF ngon nhất quả đất đi chăng mà khi gắn ống kính MF vào thì cái hệ thống AF đó vô hiệu.
- Với ống MF, khi quay vòng lấy nét thì trong đầu phải thầm nghĩ: Cầu trời, chủ thể đừng dịch chuyển... Chứ nếu không là công cốc.
- Với ống MF, hạn chế chụp trẻ con đang chơi, còn nếu không thì phải đóng khẩu thấp như F8 trở lên thì may ra. Tương tự đối với các bác chụp sự kiện hay chụp tiệc cưới, không nên dính với ống MF làm gì, chụp xong 1 sự kiện gần 500 tấm mà về giao cho khách 10-20 tấm thì nguy cơ về vườn đuổi gà cho vợ là rất rất cao.
- Với ống MF, chúng ta không thể đổ lỗi cho thây máy lấy nét chậm hay ống kính bị lỗi lấy sai nét được.
- Với ống MF, chúng ta sẽ phải đắn đo rất kỹ trước khi quyết định nhấn cò shutter xem đã đủ nét hay chưa.
Tạm thời thế đã, mai em có thời gian sẽ bổ sung hay viết tiếp.