onelight
16-12-2010, 06:00 PM
Tuy đã có nhiều tài liệu hướng dẫn trong box Sony và tài liệu tiếng Anh thì download free trên mạng, nhưng hôm nay sẵn có người hỏi hướng dẫn sử dụng cho máy Sony A300 nên mình gom lại 1 topic này cho các bạn dễ theo dõi.
1/ Các chế độ chụp cơ bản: A, S, M (các chế độ scene selection như chân dung, phong cảnh, P... mình không đề cập)
2/ Lựa chọn chế độ focus (AF mode, vùng AF)
3/ Chọn creative style, chọn raw/jpg.
4/ Canh chỉnh độ sáng (Exposure, Flash compensation, Metering)
5/ Chọn cân bằng trắng
6/ Sử dụng chế độ DRO để tăng độ sáng vùng tối khi chụp ngược sáng...
7/ Các chế độ chụp: chụp 1 tấm khi bấm, chụp liên tục, chụp hẹn giờ.
Tạm thời nghĩ ra bao nhiêu đó, tối rảnh mình sẽ update bài viết.
---------------------------------
Trước tiên, dùng máy nào cũng vậy, các bạn cần nắm phần căn bản trước, cái này không riêng cho dòng máy nào mà là kiến thức chung của các máy DSLR ngày nay cũng như máy SLR phim.
Lớp mầm non chụp ảnh - Khẩu độ/ Tốc độ
Xin phép được mở lớp mẫu giáo ở đây. Khi đi học mẫu giáo, các bạn rất hay chơi trò bập bênh- nó liên quan đến kỹ thuật nhiếp ảnh như thế nào? Xin giới thiệu bài viết của Sandman & Bill Huber trên Pbase.com do Soneros lược dịch và biên soạn:
http://tinypic.com/54subc
Đây là cái bập bênh mà chắc ai cũng biết. Bây giờ ta sẽ liên hệ nó với những gì bạn có thể làm với máy ảnh của bạn. Nó giới thiêuk một cái nhìn khái quát về mối tương quan giữa khẩu độ (Apeture) và tốc độ (Shutter Speed)
TỐC ĐỘ (SHUTTER SPEED)
Tốc độ ở đây là tốc độ màn chập. Màn chập mở ra, đóng lại để tiếp nhận ánh sáng đi vào. Rõ ràng là màn chập mở càng lâu, lượng ánh sáng đi vào càng nhiều
http://tinypic.com/54suus
NHư trong tấm hình trên bạn có thể thấy tốc độ tác động thế nào đến tấm ảnh của bạn. Ở tốc độ 1/500 giây, các cánh quạt bị "bắt dính" và ở tốc độ 1/30 giây, bạn không thể thấy rõ vì cánh quạt bị chao mờ.
HÃY NHỚ VỀ CÁI BẬP BÊNH: KHI TỐC ĐỘ MÀN CHẬP CÀNG NHANH - SHUTTER SPEED(1/500, 1/1000, 1/2000, 1/4000...) THÌ TRỊ SỐ KHẨU ĐỘ- APETURE PHẢI GIẢM XUỐNG (F/8, F/5.6, F/4, F/2.8...) VÀ NGƯỢC LẠI ĐỂ BẠN CÓ 1 TẤM HÌNH ĐÚNG SÁNG
MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA KHẨU ĐỘ (APETURE) VÀ TỐC ĐỘ MÀN CHẬP (SHUTTER SPEED)
http://tinypic.com/54sys1
Bây giờ hãy nhìn vào sơ đồ trên, một số trị số về khẩu độ, tốc độ được liệt kê ở 2 cột. Có 1 khái niệm được nêu là Depth of Field (DOF) là trường ảnh hay độ nét sâu.
ĐÚNG SÁNG
Một tấm ảnh chụp đúng sáng là tiêu chí đầu tiên để đánh giá kỹ thuật chụp. Tất nhiên có những nghệ sỹ, người chụp vẫn chụp dư, thiếu sáng để có thêm hiệu quả nhưng đó là câu chuyện xảy ra ở "trường Trung học, Đại học" còn chúng ta đang ngồi ở lớp Mẫu giáo. Vậy thì cứ chụp đúng sáng đi đã.
http://tinypic.com/54t207
Bắt đầu chơi bập bênh nhé các bạn! Trong mỗi khoảnh khắc bấm máy, một lượng ánh sáng CHÍNH XÁC được yêu cầu để có một tấm ảnh đúng sáng. TRong ví dụ này, một trị số khẩu độ lớn (khẩu độ khép nhỏ) đòi hỏi tốc độ phải lâu, cho phép lượng ánh sáng ĐỦ đi vào để cho 1 tấm ảnh đúng sáng (hay nói chính xác hơn là phơi-sáng-đúng Proper Exposure). Ví dụ trên đây rất thích hợp cho những ảnh chụp Macro vì đòi hỏi nét sâu. Lưu ý là không chỉ cách trên (trị số khẩu lớn) là duy nhất để cho đúng sáng. Trị số khẩu độ nhỏ (khẩu độ mở to) + trị số tốc độ lớn (tốc độ nhanh) cũng cho tấm ảnh đúng sáng như thường như ví dụ tiếp theo dưới đây
ĐÚNG SÁNG (tiếp)
http://tinypic.com/54t7iw
Trường hợp này cũng cùng chụp một khuôn hình như trước nhưng ta có thể chỉnh tốc độ rất cao (để bắt dính chuyển động, thích hợp trong khi chụp thể thao, hành động..), tốc độ này cho phép một lượng ánh sáng nhỏ đi vào máy ảnh. Thế nên, khẩu độ phải mở to (trị số khẩu độ nhỏ như là F/2.8, F/2, F/1.8..) để giúp ta "lấy" đủ ánh sáng để có tấm ảnh vẫn đúng sáng. Mối tương quan giữa khẩu độ- tốc độ giống hệt như 2 đầu của cái bập bênh vậy.
ƯU TIÊN KHẨU ĐỘ (APETURE PRIORITY)
Trên máy ảnh của bạn, trừ những máy compacy quá giản đơn thì thường có các chế độ như A, S (Nikon), Av, Tv (Canon)... Mục này nói về chế độ A hay Av- ưu tiên khẩu độ
http://tinypic.com/54ta1h
Ở chế độ này, bạn chỉnh thông số cho các trị số khẩu độ, máy ảnh tự động gán thông số tốc độ phù hợp để có bức ảnh đúng sáng.
ƯU TIÊN TỐC ĐỘ (SHUTTER PRIORITY)
Trên máy ảnh của bạn, ký hiệu là S hayTv
http://tinypic.com/54taih
Ngược lại với chế độ trên nhưng cùng nguyên lý bập bênh, bạn chỉnh thông số tốc độ, máy ảnh tự gán thông số khẩu độ thích hợp.
BÙ TRỪ ĐỘ PHƠI SÁNG(EXPOSURE VALUE COMPENSATION)
http://tinypic.com/54tb0i
Đa phần các máy ảnh đời mới hiện nay đều có nút bù trừ độ phơi sáng (+-EV) giúp bạn có tấm ảnh phơi sáng theo ý thích của mình. Muốn ảnh tối hơn thì các bạn trừ, sáng hơn thì cộng vào. Đó chỉ là nguyên lý, còn lúc nào trừ, lúc nào cộng, cộng bao nhiêu, trừ bao nhiêu thì như đã nói, học lên lớp trên sẽ rõ.
DOF
DOF- Depth of field : Trường ảnh hay là độ nét sâu được quyết định bởi việc hiệu chỉnh (hay kiểm soát) khẩu độ. Với trị số khẩu độ càng nhỏ (khẩu độ mở càng lớn) thì trường ảnh càng cạn, trị số khẩu độ càng lớn (khẩu mở càng nhỏ) thì trường ảnh càng sâu. Như ở ví dụ trong tấm hình trên đây, trị số khẩu độ rất lớn (khẩu độ mở hẹp, chỉ cho một lượng nhỏ ánh sáng đi vào máy ảnh) cho ta trường ảnh sâu
Nhìn chung khi chụp ảnh chân dung, bạn đều muốn trường ảnh (DOF) cạn (trị số khẩu độ nhỏ), bạn muốn chủ thể nét trong khi hậu cảnh chao mờ. Khi chụp ảnh phong cảnh bạn lại muốn trường ảnh sâu (trị số khẩu độ lớn). Những khi bạn muốn kiểm soát trường ảnh, chế độ chụp "ưu tiên khẩu độ"- Apeture priority chính là sự lựa chọn đầu tiên. ISO- Độ nhạy sáng
http://mishami.image.pbase.com/u32/otfchallenge/upload/20708954.19726006.cameras10a.jpg
Độ nhạy sáng của phim và của máy ảnh số
Với máy chụp phim, nên nhớ rằng quyết định sử dụng phim nào là quan trọng. Phim được xếp theo trị số ISO (độ nhạy sáng). Khi ISO 100 thích hợp chụp ngoại cảnh có ánh sáng tốt thì ISO400 thì tốt cho chụp trong nhà và một số mục đích khác khi chụp ngoài trời, và ISO800 và ISO1600 lại thích hợp trong điều kiện ánh sáng yếu (low-light).
Vấn đề nan giải của ISO cao ở phim cũng như kỹ thuật số chính là việc gia tăng các hạt, nhiễu của ảnh. Thế nên, trong điều kiện có thể, hãy chụp với ISO nhỏ nhất cho phép. Vậy khi nào chúng ta chỉnh ISO cao (hoặc dùng phim ISO cao)? Đó là những trường hợp ánh sáng quá yếu hoặc trong trường hợp bạn muốn khép chặt khẩu độ để tạo thêm độ sâu cho trường ảnh (DOF)
Sưu tầm từ vnphoto.net
-----------------------
Khi đã đọc xong phần trên, hy vọng các bạn đã hiểu sơ sơ (nếu được 100% thì càng tốt :D) về các từ ngữ chuyên môn, các thông số ảnh này nọ (tốc, khẩu, ISO, DOF...)
Hiểu rồi thì cầm máy lên chuẩn bị test thôi (nhớ sạc pin, gắn thẻ nhớ trước khi bấm).
1/ Các chế độ chụp cơ bản: A, S, M (các chế độ scene selection như chân dung, phong cảnh, P... mình không đề cập)
- Chế độ A: ưu tiên khẩu độ: Khi nào thì dùng chế độ này?
Bây giờ thì thử cầm máy, xoay cái bánh xe qua A nhé. Nếu dùng lens kit 18-55 f3.5-5.6 thì khi lens ở tiêu cự 18, cái lens nó cho phép mình mở khẩu tối đa là 3.5, khi ở 55 thì nó chỉ mở được tối đa là 5.6. Nếu muốn mở khẩu to hơn thì xin mời các bác tìm lens khẩu to hơn như Minolta 50 f1.7, Sony 50 1.8, hay muốn zoom mà không bị thay đổi khẩu thì tìm em Minolta 70-210 f4 mệnh danh beercan huyền thoại, hehe. Căn bản của chế độ này như trên đã nói, là mình tự chỉnh khẩu thoải mái (dĩ nhiên còn tùy lens), cái máy nó sẽ căn cứ vào chế độ đo sáng (metering mode) mà đo cho đúng sáng bức ảnh.
Vậy khi nào cần dùng A? Ta dùng A khi muốn điều khiển DOF, nôm na là muốn xóa phông mờ hay rõ. Ví dụ khi chụp chân dung hoặc cần DOF mỏng, phông xóa mù mịt thì chọn A và xoay bánh xe chỉnh thông số gần nút chụp sao cho số f nhỏ nhất , khẩu mở lớn nhất có thể, sau này sẽ gọi tắt là mở khẩu lớn.
Xem hình sau sẽ rõ:
http://images.cambridgeincolour.com/tutorials/tut_DOF_image1-f80.jpg
F8
http://images.cambridgeincolour.com/tutorials/tut_DOF_image1-f56.jpg
f5.6
http://images.cambridgeincolour.com/tutorials/tut_DOF_image1-f28.jpg
f2.8
Áp dụng:
- Chụp chân dung: mở khẩu lớn f1.2-f4 (tùy lens cho phép) để đối tượng nổi bật trên nền phông xóa mù mịt.
- Chụp lưu niệm: cái này cần lưu ý, nhiều lúc đi du lịch lại cần chụp người và hậu cảnh rõ nét để lâu lâu đem ra khoe ảnh là tui đã có đi tới đó chơi :devil: thì cần khép khẩu f6,7,8 trở lên.
-Chụp phong cảnh: cần khép khẩu cỡ f7-f16 để ảnh nét sâu (thường phải lấy nét ở vô cực), chỗ nào cũng nét (cái này còn tùy lens nữa :emlaugh:)
còn tiếp...
1/ Các chế độ chụp cơ bản: A, S, M (các chế độ scene selection như chân dung, phong cảnh, P... mình không đề cập)
2/ Lựa chọn chế độ focus (AF mode, vùng AF)
3/ Chọn creative style, chọn raw/jpg.
4/ Canh chỉnh độ sáng (Exposure, Flash compensation, Metering)
5/ Chọn cân bằng trắng
6/ Sử dụng chế độ DRO để tăng độ sáng vùng tối khi chụp ngược sáng...
7/ Các chế độ chụp: chụp 1 tấm khi bấm, chụp liên tục, chụp hẹn giờ.
Tạm thời nghĩ ra bao nhiêu đó, tối rảnh mình sẽ update bài viết.
---------------------------------
Trước tiên, dùng máy nào cũng vậy, các bạn cần nắm phần căn bản trước, cái này không riêng cho dòng máy nào mà là kiến thức chung của các máy DSLR ngày nay cũng như máy SLR phim.
Lớp mầm non chụp ảnh - Khẩu độ/ Tốc độ
Xin phép được mở lớp mẫu giáo ở đây. Khi đi học mẫu giáo, các bạn rất hay chơi trò bập bênh- nó liên quan đến kỹ thuật nhiếp ảnh như thế nào? Xin giới thiệu bài viết của Sandman & Bill Huber trên Pbase.com do Soneros lược dịch và biên soạn:
http://tinypic.com/54subc
Đây là cái bập bênh mà chắc ai cũng biết. Bây giờ ta sẽ liên hệ nó với những gì bạn có thể làm với máy ảnh của bạn. Nó giới thiêuk một cái nhìn khái quát về mối tương quan giữa khẩu độ (Apeture) và tốc độ (Shutter Speed)
TỐC ĐỘ (SHUTTER SPEED)
Tốc độ ở đây là tốc độ màn chập. Màn chập mở ra, đóng lại để tiếp nhận ánh sáng đi vào. Rõ ràng là màn chập mở càng lâu, lượng ánh sáng đi vào càng nhiều
http://tinypic.com/54suus
NHư trong tấm hình trên bạn có thể thấy tốc độ tác động thế nào đến tấm ảnh của bạn. Ở tốc độ 1/500 giây, các cánh quạt bị "bắt dính" và ở tốc độ 1/30 giây, bạn không thể thấy rõ vì cánh quạt bị chao mờ.
HÃY NHỚ VỀ CÁI BẬP BÊNH: KHI TỐC ĐỘ MÀN CHẬP CÀNG NHANH - SHUTTER SPEED(1/500, 1/1000, 1/2000, 1/4000...) THÌ TRỊ SỐ KHẨU ĐỘ- APETURE PHẢI GIẢM XUỐNG (F/8, F/5.6, F/4, F/2.8...) VÀ NGƯỢC LẠI ĐỂ BẠN CÓ 1 TẤM HÌNH ĐÚNG SÁNG
MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA KHẨU ĐỘ (APETURE) VÀ TỐC ĐỘ MÀN CHẬP (SHUTTER SPEED)
http://tinypic.com/54sys1
Bây giờ hãy nhìn vào sơ đồ trên, một số trị số về khẩu độ, tốc độ được liệt kê ở 2 cột. Có 1 khái niệm được nêu là Depth of Field (DOF) là trường ảnh hay độ nét sâu.
ĐÚNG SÁNG
Một tấm ảnh chụp đúng sáng là tiêu chí đầu tiên để đánh giá kỹ thuật chụp. Tất nhiên có những nghệ sỹ, người chụp vẫn chụp dư, thiếu sáng để có thêm hiệu quả nhưng đó là câu chuyện xảy ra ở "trường Trung học, Đại học" còn chúng ta đang ngồi ở lớp Mẫu giáo. Vậy thì cứ chụp đúng sáng đi đã.
http://tinypic.com/54t207
Bắt đầu chơi bập bênh nhé các bạn! Trong mỗi khoảnh khắc bấm máy, một lượng ánh sáng CHÍNH XÁC được yêu cầu để có một tấm ảnh đúng sáng. TRong ví dụ này, một trị số khẩu độ lớn (khẩu độ khép nhỏ) đòi hỏi tốc độ phải lâu, cho phép lượng ánh sáng ĐỦ đi vào để cho 1 tấm ảnh đúng sáng (hay nói chính xác hơn là phơi-sáng-đúng Proper Exposure). Ví dụ trên đây rất thích hợp cho những ảnh chụp Macro vì đòi hỏi nét sâu. Lưu ý là không chỉ cách trên (trị số khẩu lớn) là duy nhất để cho đúng sáng. Trị số khẩu độ nhỏ (khẩu độ mở to) + trị số tốc độ lớn (tốc độ nhanh) cũng cho tấm ảnh đúng sáng như thường như ví dụ tiếp theo dưới đây
ĐÚNG SÁNG (tiếp)
http://tinypic.com/54t7iw
Trường hợp này cũng cùng chụp một khuôn hình như trước nhưng ta có thể chỉnh tốc độ rất cao (để bắt dính chuyển động, thích hợp trong khi chụp thể thao, hành động..), tốc độ này cho phép một lượng ánh sáng nhỏ đi vào máy ảnh. Thế nên, khẩu độ phải mở to (trị số khẩu độ nhỏ như là F/2.8, F/2, F/1.8..) để giúp ta "lấy" đủ ánh sáng để có tấm ảnh vẫn đúng sáng. Mối tương quan giữa khẩu độ- tốc độ giống hệt như 2 đầu của cái bập bênh vậy.
ƯU TIÊN KHẨU ĐỘ (APETURE PRIORITY)
Trên máy ảnh của bạn, trừ những máy compacy quá giản đơn thì thường có các chế độ như A, S (Nikon), Av, Tv (Canon)... Mục này nói về chế độ A hay Av- ưu tiên khẩu độ
http://tinypic.com/54ta1h
Ở chế độ này, bạn chỉnh thông số cho các trị số khẩu độ, máy ảnh tự động gán thông số tốc độ phù hợp để có bức ảnh đúng sáng.
ƯU TIÊN TỐC ĐỘ (SHUTTER PRIORITY)
Trên máy ảnh của bạn, ký hiệu là S hayTv
http://tinypic.com/54taih
Ngược lại với chế độ trên nhưng cùng nguyên lý bập bênh, bạn chỉnh thông số tốc độ, máy ảnh tự gán thông số khẩu độ thích hợp.
BÙ TRỪ ĐỘ PHƠI SÁNG(EXPOSURE VALUE COMPENSATION)
http://tinypic.com/54tb0i
Đa phần các máy ảnh đời mới hiện nay đều có nút bù trừ độ phơi sáng (+-EV) giúp bạn có tấm ảnh phơi sáng theo ý thích của mình. Muốn ảnh tối hơn thì các bạn trừ, sáng hơn thì cộng vào. Đó chỉ là nguyên lý, còn lúc nào trừ, lúc nào cộng, cộng bao nhiêu, trừ bao nhiêu thì như đã nói, học lên lớp trên sẽ rõ.
DOF
DOF- Depth of field : Trường ảnh hay là độ nét sâu được quyết định bởi việc hiệu chỉnh (hay kiểm soát) khẩu độ. Với trị số khẩu độ càng nhỏ (khẩu độ mở càng lớn) thì trường ảnh càng cạn, trị số khẩu độ càng lớn (khẩu mở càng nhỏ) thì trường ảnh càng sâu. Như ở ví dụ trong tấm hình trên đây, trị số khẩu độ rất lớn (khẩu độ mở hẹp, chỉ cho một lượng nhỏ ánh sáng đi vào máy ảnh) cho ta trường ảnh sâu
Nhìn chung khi chụp ảnh chân dung, bạn đều muốn trường ảnh (DOF) cạn (trị số khẩu độ nhỏ), bạn muốn chủ thể nét trong khi hậu cảnh chao mờ. Khi chụp ảnh phong cảnh bạn lại muốn trường ảnh sâu (trị số khẩu độ lớn). Những khi bạn muốn kiểm soát trường ảnh, chế độ chụp "ưu tiên khẩu độ"- Apeture priority chính là sự lựa chọn đầu tiên. ISO- Độ nhạy sáng
http://mishami.image.pbase.com/u32/otfchallenge/upload/20708954.19726006.cameras10a.jpg
Độ nhạy sáng của phim và của máy ảnh số
Với máy chụp phim, nên nhớ rằng quyết định sử dụng phim nào là quan trọng. Phim được xếp theo trị số ISO (độ nhạy sáng). Khi ISO 100 thích hợp chụp ngoại cảnh có ánh sáng tốt thì ISO400 thì tốt cho chụp trong nhà và một số mục đích khác khi chụp ngoài trời, và ISO800 và ISO1600 lại thích hợp trong điều kiện ánh sáng yếu (low-light).
Vấn đề nan giải của ISO cao ở phim cũng như kỹ thuật số chính là việc gia tăng các hạt, nhiễu của ảnh. Thế nên, trong điều kiện có thể, hãy chụp với ISO nhỏ nhất cho phép. Vậy khi nào chúng ta chỉnh ISO cao (hoặc dùng phim ISO cao)? Đó là những trường hợp ánh sáng quá yếu hoặc trong trường hợp bạn muốn khép chặt khẩu độ để tạo thêm độ sâu cho trường ảnh (DOF)
Sưu tầm từ vnphoto.net
-----------------------
Khi đã đọc xong phần trên, hy vọng các bạn đã hiểu sơ sơ (nếu được 100% thì càng tốt :D) về các từ ngữ chuyên môn, các thông số ảnh này nọ (tốc, khẩu, ISO, DOF...)
Hiểu rồi thì cầm máy lên chuẩn bị test thôi (nhớ sạc pin, gắn thẻ nhớ trước khi bấm).
1/ Các chế độ chụp cơ bản: A, S, M (các chế độ scene selection như chân dung, phong cảnh, P... mình không đề cập)
- Chế độ A: ưu tiên khẩu độ: Khi nào thì dùng chế độ này?
Bây giờ thì thử cầm máy, xoay cái bánh xe qua A nhé. Nếu dùng lens kit 18-55 f3.5-5.6 thì khi lens ở tiêu cự 18, cái lens nó cho phép mình mở khẩu tối đa là 3.5, khi ở 55 thì nó chỉ mở được tối đa là 5.6. Nếu muốn mở khẩu to hơn thì xin mời các bác tìm lens khẩu to hơn như Minolta 50 f1.7, Sony 50 1.8, hay muốn zoom mà không bị thay đổi khẩu thì tìm em Minolta 70-210 f4 mệnh danh beercan huyền thoại, hehe. Căn bản của chế độ này như trên đã nói, là mình tự chỉnh khẩu thoải mái (dĩ nhiên còn tùy lens), cái máy nó sẽ căn cứ vào chế độ đo sáng (metering mode) mà đo cho đúng sáng bức ảnh.
Vậy khi nào cần dùng A? Ta dùng A khi muốn điều khiển DOF, nôm na là muốn xóa phông mờ hay rõ. Ví dụ khi chụp chân dung hoặc cần DOF mỏng, phông xóa mù mịt thì chọn A và xoay bánh xe chỉnh thông số gần nút chụp sao cho số f nhỏ nhất , khẩu mở lớn nhất có thể, sau này sẽ gọi tắt là mở khẩu lớn.
Xem hình sau sẽ rõ:
http://images.cambridgeincolour.com/tutorials/tut_DOF_image1-f80.jpg
F8
http://images.cambridgeincolour.com/tutorials/tut_DOF_image1-f56.jpg
f5.6
http://images.cambridgeincolour.com/tutorials/tut_DOF_image1-f28.jpg
f2.8
Áp dụng:
- Chụp chân dung: mở khẩu lớn f1.2-f4 (tùy lens cho phép) để đối tượng nổi bật trên nền phông xóa mù mịt.
- Chụp lưu niệm: cái này cần lưu ý, nhiều lúc đi du lịch lại cần chụp người và hậu cảnh rõ nét để lâu lâu đem ra khoe ảnh là tui đã có đi tới đó chơi :devil: thì cần khép khẩu f6,7,8 trở lên.
-Chụp phong cảnh: cần khép khẩu cỡ f7-f16 để ảnh nét sâu (thường phải lấy nét ở vô cực), chỗ nào cũng nét (cái này còn tùy lens nữa :emlaugh:)
còn tiếp...