Mount Rushmore, South Dakota

[datrach]

http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/IMG_8515s.jpg
Mount Rushmore nổi tiếng thuộc tiểu bang South Dakota

South Dakota
Địa lý nước Mỹ có thể tạm chia thành ba miền lớn, vùng núi trẻ Thạch Sơn (Rocky mountains) ở phía tây, vùng núi già Appalachian ở phía đông và một vùng đồng bằng sông Mississippi ở giữa. Vùng đồng bằng Mississippi được chia làm nhiều vùng khác nhau, trong đó vùng tiếp giáp dãy Thạch Sơn được gọi là vùng đồng bằng lớn (Grand Plain), chạy dài từ bắc nước Mỹ (tiểu bang Montana, North Dakota (ND)) xuống nam nước Mỹ (tiểu bang Texas). Do tiếp giáp với dãy Thạch Sơn nên Grand Plain có rất nhiều cấu trúc địa lý đặc biệt mà không nơi nào ở nước Mỹ có thể có được. Đặc biệt là vùng Black Hills và vùng Badland là những địa danh có những ngọn núi cổ nhất thế giới, được hình thành hàng tỷ năm về trước, cùng với thời gian, dưới tác dụng ăn mòn của gió và nước, các ngọn núi này còn in dấu ấn rõ ràng của sức mạnh thiên nhiên.

[datrach]

http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/South%20Dakota/IMG_8427s.jpg
Những cấu trúc địa lý như thế này rất phổ biến ở vùng phía tây SD, ảnh chụp từ xa lộ I 90

Tiểu bang South Dakota (SD) có đến 2/3 diện tích thuộc vùng đồng bằng này, nằm ngay dưới North Dakota và chứa phần lớn diện tích Black Hills và toàn bộ vùng Badland. Đây là tiểu bang có diện tích bảo tồn dành cho người da đỏ lớn nhất nước Mỹ (tiếp đến là ND và Nebraska). Với đặc điểm địa lý như vậy, SD có một trường đại học thuộc hàng nổi tiếng nhất nước Mỹ về địa lý, địa chất. Du lịch là một trong những nguồn thu chủ yếu của bang bên cạnh nông nghiệp, chăn nuôi và khai khoáng. Du lịch vủa SD nổi tiếng nhất với một địa danh được biết với cái tên Mount Rushmore, trên đó tạc khuôn mặt bốn vị tổng thống nổi tiếng nhất Mỹ là Washington, Jefferson, Rooservelt, và Lincoln. Nó nổi tiếng đến nỗi, SD còn có nick name là tiểu bang Mount Rushmore.

[datrach]

http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/IMG_8488s.jpg
http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/IMG_8484s.jpg
http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/IMG_8490s.jpg
Black Hills, South Dakota - dấu ấn thời gian: dưới sự ăn mòn của nước, gió, các lớp trầm tích bị bào mòn và để lộ lớp graphite mà chúng ta thấy ngày nay.

[datrach]

Black Hills
Vùng Black Hills nằm chủ yếu trong tiểu bang SD và một phần phía đông của tiểu bang Wyoming. Đây là dạng granite cổ nhất trên thế giới. Cấu tạo núi đá của vùng Black Hills, trong đó có mount Rushmore, gồm granite và pegmatite. Đó là kết quả của những vụ phun trào núi lửa cách đây 1,7 tỷ năm tạo nên lớp trầm tích nằm dưới đáy của những đại dương cổ. Qua hàng triệu năm, lớp trầm tích bị ép lại và biến thành đá và chìm sâu dưới lòng đất. Cách đây khoảng 60 triệu năm (thời kỳ bò sát tuyệt chủng), khi các mảng thạch quyển di chuyển rồi va chạm với nhau hình thành dãy núi trẻ Thạch Sơn ở bờ tây Hoa Kỳ, thì những cấu trúc núi được hình thành 1,7 tỷ năm trước đó được nâng lên. Cùng với thời gian, dưới sự ăn mòn của nước, gió, các lớp trầm tích bị bào mòn và để lộ lớp graphite mà chúng ta thấy ngày nay.

Mount Rushmore
Mount Rushmore là một đỉnh núi đá graphite nằm trong vùng Black Hills (Hắc Sơn). Sở dĩ vùng này có tên là Hắc Sơn là do các ngọn núi ở đây được bao phủ bởi một loại cây thông nhỏ gọi là cây thường xanh (evergreen). Nhìn từ xa, những ngọn núi có màu sẫm nổi bật lên khỏi vùng đồng bằng lớn. Ngọn núi chúng ta đang nói đến được đặt tên một luật sư sống ở New York tên là Charles E. Rushmore. Vào những năm cuối thế kỷ 19, vùng Black Hills nổi tiếng vì ở đây có rất nhiều vàng và đã thu hút nhiều người đến đây tìm cơ hội làm giàu. Những người tìm vàng và khoáng sản không quan tâm đến quyền sở hữu của vùng đất mà lúc này toàn bộ vùng Black Hills thuộc về một số bộ lạc da đỏ tên là Sioux (hiện nay SD có ba thành phố lớn có tên Sioux là Sioux, Sioux Falls và North Sioux). Chính vì thế tranh chấp giữa người tìm vàng và người da đỏ xảy ra. Năm 1884, luật sư Rushmore đến Black Hills vì công việc. Ông rất thích một ngọn núi graphite và thường xuyên đến đó thăm viếng, chính vì thế những người ở đây gọi nó là đỉnh Rushmore. Phải đến 45 năm sau cái tên đó mới chính thức được Hội địa lý liên bang thừa nhận. Khi dự án Rushmore tiến hành, luật sư Rushmore ủng hộ khá nhiều tiền vào dự án đó.

[datrach]

http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/South%20Dakota/CRW_7513s.jpg
Vì những ngọn núi phủ đầy những cây thường xanh nhìn từ xa có một màu sẫm nổi bật trên vùng đồng bằng lớn nên người ta gọi vùng này là Hắc Sơn

Ý tưởng tạc một bức tượng vĩ đại trên một ngọn núi ở Black Hills đã được một một thư ký Hội sử học tiểu bang SD tên là Doan Robinson đưa ra vào đầu những năm 1920 với dự định khai thác tiềm năng du lịch của tiểu bang này. Ông nghĩ đến nhà điêu khắc Gutzon Borglrum vì ông đã thực hiện một tác phẩm trên núi trước đó ở Atlanta, tiểu bang Georgia. Borglrum hưởng ứng ngay lập tức và vai năm sau, vào năm 1927 công trình được khởi hành.

[datrach]

http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/IMG_8513s.jpg
Tượng Gutzon Borglrum, tác giả của công trình nổi tiếng Mount Rushmore, được trưng bày tại khu di tích Mount Rushmore do con trai ông là Lincoln Borglrum thực hiện.

Borglrum sinh ra trong một gia đình nghệ sỹ đến từ Đan Mạch, trước khi bắt đầu Mount Rushmore, tên tuổi của ông đã được thừa nhận ở châu Âu và Mỹ. Ông muốn ghi công những vị tổng thống nổi tiếng nhất nước Mỹ, có đóng góp đáng kể cho nền dân chủ của nước Mỹ. Do đó ông quyết định tạc khuôn mặt của bốn vị: Washington, Jefferson, Rooservelt, Lincoln. Washington được coi là cha đẻ của nước Mỹ, Jefferson là người viết tuyên ngôn độc lập, mở rộng nước Mỹ gấp hai lần bằng cách mua vùng đất Louisiana của Pháp, Rooservelt có công xây dựng và khai thác kênh đào Panama và có nhiều cải cách phát triển kinh tế, Lincoln là người kết thúc cuộc nội chiến Mỹ và là người giải phóng chế độ nô lệ. Lincoln là vị tổng thống mà Borglrum ngưỡng mộ nhất, ông thể hiện Lincoln ở hẳn một phía của công trình, một người con trai ông còn được đặt tên theo vị tổng thống này.

[datrach]

http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/IMG_8507s.jpg
http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/IMG_8515as.jpg
http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/img_8517s.jpg
Từ trái sang phải là các tổng thống Hoa Kỳ: Washington, Jefferson, Rooservelt, Lincoln.

Dự án Mount Rushmore chính thức được khởi công vào ngày 04/10/1927 và kết thúc vào ngày 31/10/1941. Phải mất hơn 14 năm để hoàn thành công trình. Nhưng thời gian thực sự làm việc chỉ khoảng 6 năm. Thời gian còn lại công trình bị gián đoạn do những khó khăn về tài chính và sự phản đối của rất nhiều người. Số tiền để hoàn thành là gần một tỷ đô la, trong đó phần lớn là do chính phủ tài trợ, số tiền đó vẫn nhỏ so với những gì mà Mount Rushmore làm được để ghi công nền dân chủ của Hoa Kỳ. Ngày nay, hàng năm Mount Rushmore thu hút 2,5 triệu lượt khách đến thăm quan (gần bằng số du khách nước ngoài đến thăm Việt Nam năm 2004).

[datrach]

http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/IMG_8472s.jpg
http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/IMG_8476s.jpg
http://photobucket.com/albums/v738/zatrach/Mount%20Rushmore/IMG_8474s.jpg
Mount Rushmore nhìn từ phía tây, Washington: cha đẻ nước Mỹ hiện đại.

[nicky7803]

Bài viết của Bác hay quá. Có kèm ảnh minh họa nữa. Thích thật. Hiểu thêm một chút về địa lý, lịch sử, văn hóa nước Mỹ. Tiếp đi bác :)

[apham]

Tuyệt vời bác Dạ Trạch ạ, vừa xem ảnh, vừa đọc sử và biết qua về thông tin của vùng đất mà bác đi qua

[phongdigicam]

Post sai chỗ nên ảnh được chuyển vào nơi phù hợp