Thắc mắc về vấn đề bản quyền của ảnh

[spammer]

Chào cả nhà
Em là newbie và có vài thắc mắc :
1. Em có đọc về 1 vụ cô gái vườn bưởi trong ảnh kiện nhiếp ảnh gia...Tức là ảnh khi post lên, up đi đâu đó thì phải xin phép người trong ảnh? Nhưng mà nhiều khi chụp vô tình ngoài đời thường thì làm sao biết ng ta là ai mà quay lại xin phép, mà ảnh chụp cũng nhiều, xin từng cái chắc hết hơi ( ảnh cũng chả "Nghệ thuật" đến mức tốn công thế). Mà em thấy có 1 số ảnh đc giải lớn cũng là khoảnh khắc tự nhiện đời thường đấy chứ.
2. Nếu rủ nhau chụp ảnh chung, 2 người(hoặc 3,4 người) có ảnh gần như giống hệt nhau; hoặc ko phải đi cùng nhau nhưng chọn góc ảnh gần giống nhau. Nhỡ xảy ra tranh chấp thì làm sao giải quyết được nhỉ?

Vậy theo đúng luật thì các trường hợp trên như thế nào nhỉ:emlaugh:

[Nikonian2006]

1. Ở câu hỏi đầu tiên thì mình đã có một bài trả lời chi tiết hiện đang nằm trong Box Thảo Luận liên quan đến vấn đề bạn hỏi khi chụp ảnh đời thường. Bạn vui lòng xem lại ở topic đó do mình mở ra cách đây một vài tháng. Mình rất ít khi nào mở topic mới cho nên không khó khăn cho bạn tìm kiếm nếu bạn dò tìm các bài viết của mình viết.

2. Nhân tiện, và cũng để cho các bạn khác vào đọc câu trả lời của mình ở trong đây, mình chỉ muốn lưu ý các bạn khi các bạn chụp ảnh có con người ở trong đó, một số hãng thông tấn hoặc công ty nhiếp ảnh lớn yêu cầu bạn phải có model release kèm theo ảnh nếu bạn muốn bán ảnh thông qua họ. Yêu cầu đó không phải chỉ liên quan đến vấn đề copyright (mà bạn sử dụng từ bản quyền của ảnh).

3. Khi bạn có tranh chấp pháp lý với một người được chụp trong tấm ảnh của bạn, vấn đề đó sẽ liên quan đến copyright khi nào bạn và người được chụp đã có thỏa thuận bằng miệng hay bằng văn bản ai là chủ sở hữu của bức ảnh. Vào lúc đó, quyền copyright sẽ không còn giá trị mặc định default là người sáng tạo ra nó là người chủ sở hữu sản phẩm. Những tranh chấp này đa số là (i) bạn dùng hình ảnh của họ để tạo ra lợi nhuận mà không xin phép hoặc (ii) bạn sử dụng hình ảnh của họ vi phạm vào luật hiện hành về quyền riêng tư cá nhân thuộc Privacy hoặc (iii) breach of confidence (xem giải thích ngay bên dưới) hoặc (iii) bạn lợi dụng sự nổi tiếng của người được chụp để tạo ra lợi ích thương mại qua việc bao gồm họ trong ảnh.

4. Breach of confidence là một khái niệm phổ biến trong hệ thống luật pháp các nước tư bản lớn mà theo mình nghĩ vẫn chưa được thực thi đúng mực ở Việt Nam. Mình lấy ví dụ minh họa sinh động như một celebrity nữ ngủ với bạn trai và hai người quay phim làm kỷ niệm với nhau. Vào lúc đó, hai bên thỏa thuận bằng miệng (không có giấy tờ với nhau) là video chỉ cho cá nhân hai bên. Celebrity tin tưởng người kia quay phim và đưa cho anh ta giữ. Sau đó anh ta dùng phim công bố ra public ví dụ như tạo ra lợi ích thương mại nào đó hoặc vì trả thù cá nhân. Celebrity sẽ đem người kia ra tòa kiện vi phạm breach of confidence yêu cầu xóa bỏ toàn bộ và bồi thường thiệt hại tính ra bằng tiền cho nạn nhân (tiếng Anh là equitable compensation). Ở Việt Nam, theo mình biết qua thông tin báo chí, trong trường hợp này luật Việt Nam sẽ hình sự hóa nó lên và ghép tội người cung cấp thông tin bằng tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy và tùy theo mức độ nặng nhẹ sẽ dẫn đến tù tội. Quan điểm của các nước khác, mà cho rằng đây là vấn đề tranh chấp dân sự, là đây là vấn đề của hai bên cá nhân với nhau. Tiền thuế của nhân dân trả cho ngành cảnh sát law enforcement không phải dùng để làm việc này (và họ sẽ không còn thời gian làm tốt ở việc bảo vệ an ninh trật tự xã hội). Qua đó, bạn sử dụng hiệu quả hơn tiền thuế của nhân dân đối với vấn đề an ninh trật tự. Vì vậy, hai bên nếu muốn tự bỏ tiền túi ra tranh chấp với nhau ở tòa án dân sự nếu người nào thua thì sẽ nhận thêm phán quyết của tòa án trả phần lớn chi phi kiện tụng cho người thắng (cost order).

4. Mình nhớ là trong lời giải thích mà mình đã ghi trước đây, khi bạn chụp ảnh đời thường mà bao gồm con người, bạn phải sử dụng yếu tố người khách quan reasonable person để nhìn vào tấm ảnh và nhận xét là người được sử dụng trong ảnh dùng để làm gì để cho mục đích thương mại hay là thông tin sự kiện. Sau đó, nếu là ảnh thương mại, phải xem yếu tố con người trong ảnh là bé nhỏ hay to lớn nghĩa là nếu không có con người đó trong ảnh thì tấm ảnh hoặc thay bằng con người bình dân khác thì tấm ảnh còn giá trị thương mại của nó hay không.

5. Mình đã đọc câu hỏi số hai của bạn hai lần nhưng thật sự không nhìn ra được vấn đề pháp lý bạn hỏi trong câu đó. Nếu muốn, bạn vui lòng giải thích ra cho mình hiểu.