Chụp ảnh vào ban đêm như thế nào? [Archive]

View Full Version : Chụp ảnh vào ban đêm như thế nào?

bigshowfat

04-12-2011, 10:54 PM

Xin các pro chỉ giúp em vài kỉ thuật chụp ảnh chân dung và phong cảnh về đêm. Em xài con 40D, nhưng lúc em chụp vào ban ngày thì ok nhưng lúc chiều tối thì ảnh hay bị noise chất lượng còn kém xa máy compact nữa! Nói ra thật là đau lòng! Xin chỉ giúp em vài "chiêu" để Noel năm nay chụp giúp cô bạn gái hjhj!! Tks:1eye:

saodo22

05-12-2011, 12:27 PM

chụp ban đêm khó ngay cả với ng` chuyên nghiệp đó bác. Em cũng ko biết nhiều nên chỉ có 1 số ý kiến tham khảo:
- Chụp ban đêm tùy thuộc ống kính nhưng với khẩu lớn là tốt nhất ^_^
- Có chân đế để hình ko bị rung nhòe
- Cài đặt iso cao, màn chập tốc độ chậm thôi để ánh sáng đi vào
-.....
các bác có kn thì bổ sung nhé :D

khadang

05-12-2011, 01:01 PM

Và một điều quan trọng là phải có flash!

nhanyeudoi

05-12-2011, 01:16 PM

Mình cũng có vài ý cho bạn tham khảo nè! Muốn chụp có cảnh xa xa và mẫu đứng gần thì bạn phải thí nghiệm vài tấm như sau:
Để đảm bảo độ sáng BG (back ground ko phải bạn gái)sáng hơn so với bạn gái, thì đo sáng vào BG cho về sáng cân bằng hoăc tối 1 tí, khóa sáng, bạn gái đứng gần thì bạn đánh flash nhưng nhớ tìm cách tản sáng để bạn gái ko bị cháy sáng , tốt hơn nữa là không để mặt bạn gái bạn bị dội sáng (dễ thấy trên gò má, mũi).
Tìm lens f nhỏ khoảng 2.8 trở xuống 1.8 hay 1.4 thì OK xóa phông bokeh mịt mùng luôn! Thay đổi qua lại giữa các chế độ đo sáng cho đến khi ưng ý!
Cố gắng khống chế ISO thấp thôi do đó cần tripod hoặc monopod tiện hơn vì noel chắc là sẽ rất đông người chen lấn!

bigshowfat

06-12-2011, 03:15 PM

Tks các bác đã cho em lời khuyên. Nếu xài flash như bác khadang nói thì hình em chụp hay bị cháy. Ánh sáng ỡ Model thì nhiều nhưng background thì tối. Em cũng không biết là tại thiết bọ hay là trình độ nhiếp ảnh của mình nữa.

madi3d8

06-12-2011, 03:26 PM

Mua D3s hay D3x với lens fix 85 nano thì với ánh sáng đèn đường là ra hình thôi, không cần flash làm gì cả NẾU NHƯ bác chỉ chụp chơi và muốn gọn nhẹ và không quan tâm lắm đến vấn đề CHẤT LƯỢNG ÁNH SÁNG VÀ HÌNH ẢNH

win100

06-12-2011, 03:35 PM

asahinguyen

08-12-2011, 03:10 PM

lucas_max

08-12-2011, 05:54 PM

Đánh bằng flash cóc, background ở cách xa bên kia bờ sông (chắc cũng tầm 1km):

http://farm8.staticflickr.com/7027/6419571055_193782e391.jpg

zkidkid

09-12-2011, 01:41 AM

Các bác đã nói hết rồi. E chỉ nói thêm tí.
- OK nên có khẩu độ càng thấp càng tốt.
- Vào menu chỉnh độ sáng của Flash xuống 2 stop tránh cháy mặt mẫu
- Bạn chọn chế độ M - cân bằng sáng rồi bật Flash lên và bụp.

Em mới vào nên có chút khó hiểu, các bác giải thích giúp e nhé.
E đọc sách và thấy thế này:

+ Khẩu độ chạy dài từ 1.8 - 32, 1.8 là lớn nhất, giúp ánh sáng đi vào nhiều hơn -> buổi tối mình phải để khẩu lớn nhất chứ ?

Xin các pro chỉ giúp em vài kỉ thuật chụp ảnh chân dung và phong cảnh về đêm. Em xài con 40D, nhưng lúc em chụp vào ban ngày thì ok nhưng lúc chiều tối thì ảnh hay bị noise chất lượng còn kém xa máy compact nữa! Nói ra thật là đau lòng! Xin chỉ giúp em vài "chiêu" để Noel năm nay chụp giúp cô bạn gái hjhj!! Tks

E mới vào nghề nên ko biết, và cũng chưa chụp thực tế lần nào. E chỉ mới đọc sách để tìm hiểu chút.
Theo ý em thì do ISO bác để quá cao. thử hạ ISO xuống và:

+ Mở Khẩu lớn nhất có thể ( 5.6, 4, 2.8, 1.8)
+ Giảm tốc (30, 15, 8, 4, 2, 1 ...). ( có thể dùng tripod nếu tốc từ 15 trở xuống).

zkidkid

09-12-2011, 01:45 AM

khadang

09-12-2011, 02:16 AM

Chụp ban đêm thật ra ko bình thường đâu bạn, mình nghĩ phải khá cứng tay mới nên chụp ban đêm dùng flash rời. Set máy ở M theo như bạn kia nói thì mình nghĩ với mục đích control shutter speed cố định ko vượt quá X-sync (bác nghĩ có thể dùng Tv nhưng lúc này khẩu độ thay đổi liên tục => set flash mệt nghỉ).^^.

thaivongocthanh

09-12-2011, 03:12 AM

hôm ni rảnh, post quá chừng.. ko biết có bác nào report mình spam ko ta :emlaugh:

zkidkid
Cho e góp ý tí:

Tại sao lại chụp chế độ M trong điều kiện ban đêm bình thường thế này ?
Em thấy mọi người thường để M,nhưng với những gì e đọc thì e thấy:
M thường được dùng cho chụp phơi sáng tự do ở chế độ BULL. Hoặc chụp Panorama để set cứng các giá trị Tốc / Khẩu / ISO ( ASA).
Ngoài ra các bác sử dụng M để làm gì ? Cho e xin 1 ví dụ chi tiết ?

chữ "thường" quan trọng lắm bác... "thường" ko có nghĩa là "chỉ một và duy nhất một" hay "ko thế thì ko chụp được".. phơi sáng tự do e để Tv cũng được vậy... đâu phải cứ M mới được, có nghĩa là "thường" thì chọn chế độ nào thì tùy vào (1) hoàn cảnh chụp + (2) ý thích của người chụp. vì vậy, "thường" có nghĩa là được số đông thừa nhận và thường chọn như thế, vẫn có thể chọn chế độ khác để ra cùng kết quả, tuy nhiên, "thường" cũng có thể là sẽ "dễ dàng và thuận tiện nhất".. bác hiểu chưa ạ?

Còn lại thì chính bác nói bác "chưa thực tế" thì e nghĩ rằng bác PHẢI ĐI THỰC TẾ đi ạ.. ngồi nói lý thuyết suông hay nhìn thí dụ thì quả thật rất khó hình dung cho bác (vì bác ko biết thực tế nó thế nào)... bác nhìn ví dụ nhưng bác ko biết ánh sáng thực tế nơi chụp thế nào thì bác tụng lý thuyết rã họng cũng ko thể nhớ nổi...

Chụp đêm thì phụ thuộc rất nhiều vào ánh sáng tại vị trí đứng chụp (và ý đồ chụp), tự chụp và tự rút kinh nghiệm cho bản thân, cái này thì đọc nhiều vào cũng thế (lại phải nhớ - nặng đầu lắm).. để đầu tự do tìm khoảng khắc đẹp tốt hơn là cứ lúc nào cũng "tốc thế này thì f thế này, tốc thế kia thì f thế kia" giống thuộc lòng thì mệt lắm :23:

Còn bác nào muốn chính xác thì thế này: (theo kinh nghiệm bản thân e trên máy Kiss X4, ko tripod, handle và đèn đường vàng + trắng tá lả).
(1): khu vực ánh sáng đủ để nhìn rõ (hay tương đối rõ) mặt người đối diện dưới 2m: chụp người: đo sáng điểm vào mắt, tốc tối thiểu 1/50, khẩu f5.6, iso 600, ko flash. (hình sáng quá thì giảm iso).
(2): khu vực ánh sáng ko đủ nhìn tương đối rõ mặt người đối diện trên 2m: chụp người: đo sáng điểm vào mắt, tốc tối thiểu 1/30 (tùy vào khả năng cầm máy), khẩu lớn hơn 5.6, iso 800, flash vẫn ko đánh. (hình sáng thì giảm iso, hình tối thì mở khẩu và tăng iso tới max 1200)
(3): khu vực tối hơn hay giảm tốc tới 1/10 và khẩu max và iso tới 1200 hình vẫn tối (chậm hơn cầm máy + mẫu ngồi hay đứng ko nổi hay noise chạm mức ko chấp nhận được) thì dùng flash. (mà e ko tin tốc tối thiểu để handle, khẩu max và iso tới 1200 khu vực có đèn đường mà vẫn tối).

Trên là chỉ để bác chụp lưu niệm buổi tối chơi vui thôi.. còn muốn tốt hơn (như hình bác lucas_max ví dụ) là thuộc về cái khác: chân dung buổi tối, bắt buộc có flash rời và biết cách điều khiển công suất + vị trí đèn.. cái này viết ra thì vô vàn, tự các bác chụp và rút kinh nghiệm.

(ngoài ra thì vẫn còn rất nhiều, nhưng PHẢI chụp để rút kinh nghiệm)
Thế thôi ạ... còn WB thì e chụp tờ giấy trắng tại chỗ chụp rồi Custom WB.

Trên chỉ là kinh nghiêm của riêng e, đúng với e, có thể là sai với các bác khác.
Ví dụ chỗ này thì flash làm chi: (hình chụp xả pin)
http://farm8.staticflickr.com/7159/6478389091_d3b00f8074.jpg (http://www.flickr.com/photos/thanhthaivongoc/6478389091/)
nhưng chỗ này thì ko flash là bó cẳng
http://farm8.staticflickr.com/7172/6478389489_cdcd88c97c.jpg (http://www.flickr.com/photos/thanhthaivongoc/6478389489/)

asahinguyen

09-12-2011, 07:41 AM

Cho e góp ý tí:

Tại sao lại chụp chế độ M trong điều kiện ban đêm bình thường thế này ?
Em thấy mọi người thường để M,nhưng với những gì e đọc thì e thấy:
M thường được dùng cho chụp phơi sáng tự do ở chế độ BULL. Hoặc chụp Panorama để set cứng các giá trị Tốc / Khẩu / ISO ( ASA).
Ngoài ra các bác sử dụng M để làm gì ? Cho e xin 1 ví dụ chi tiết ?

Thanks all.

Mục đích chính khi chụp M là để tự mình kiểm soát độ sáng của hình ảnh. Nếu dùng chế độ khác như Av,Tv.... thì bạn phải hiểu về mode đo sáng kết hợp với bù sáng.

zkidkid

09-12-2011, 12:34 PM

Còn lại thì chính bác nói bác "chưa thực tế" thì e nghĩ rằng bác PHẢI ĐI THỰC TẾ đi ạ.. ngồi nói lý thuyết suông hay nhìn thí dụ thì quả thật rất khó hình dung cho bác (vì bác ko biết thực tế nó thế nào)... bác nhìn ví dụ nhưng bác ko biết ánh sáng thực tế nơi chụp thế nào thì bác tụng lý thuyết rã họng cũng ko thể nhớ nổi...

E hiện đang kẹt project cuối năm nên phải OT triền miên ( chỉ online 4rum trưa hoặc khuya thôi), chưa có chụp được, vẫn biết lý thuyết chỉ là lý thuyết suông, nhưng e thấy nó bổ ích cho mình bác ạ, tạm e dành time 1-2h/day để đọc và thử nghiệm.

Chắc e sẽ đi thực tế chút rồi nhờ các bác giúp thêm. E thích chụp phong cảnh và panorama.

Mục đích chính khi chụp M là để tự mình kiểm soát độ sáng của hình ảnh. Nếu dùng chế độ khác như Av,Tv.... thì bạn phải hiểu về mode đo sáng kết hợp với bù sáng.

Thanks bác, nghe bác nói e có lò mò thử, thấy có biểu tượng -2 | | | | | | | | +2, e nghĩ chắc bù sáng là ở chỗ này ? E chưa test được để có time e thử.
Còn về mode đo sáng thì e có đọc qua nhưng cũng chưa test lần nào, chắc sẽ thử để hiểu hơn trước khi đi thực tế.

Chúc các bác buổi trưa vui vẻ. e code tiếp đây. :)

bigshowfat

09-12-2011, 08:50 PM

hôm ni rảnh, post quá chừng.. ko biết có bác nào report mình spam ko ta :emlaugh:

chữ "thường" quan trọng lắm bác... "thường" ko có nghĩa là "chỉ một và duy nhất một" hay "ko thế thì ko chụp được".. phơi sáng tự do e để Tv cũng được vậy... đâu phải cứ M mới được, có nghĩa là "thường" thì chọn chế độ nào thì tùy vào (1) hoàn cảnh chụp + (2) ý thích của người chụp. vì vậy, "thường" có nghĩa là được số đông thừa nhận và thường chọn như thế, vẫn có thể chọn chế độ khác để ra cùng kết quả, tuy nhiên, "thường" cũng có thể là sẽ "dễ dàng và thuận tiện nhất".. bác hiểu chưa ạ?

Còn lại thì chính bác nói bác "chưa thực tế" thì e nghĩ rằng bác PHẢI ĐI THỰC TẾ đi ạ.. ngồi nói lý thuyết suông hay nhìn thí dụ thì quả thật rất khó hình dung cho bác (vì bác ko biết thực tế nó thế nào)... bác nhìn ví dụ nhưng bác ko biết ánh sáng thực tế nơi chụp thế nào thì bác tụng lý thuyết rã họng cũng ko thể nhớ nổi...

Chụp đêm thì phụ thuộc rất nhiều vào ánh sáng tại vị trí đứng chụp (và ý đồ chụp), tự chụp và tự rút kinh nghiệm cho bản thân, cái này thì đọc nhiều vào cũng thế (lại phải nhớ - nặng đầu lắm).. để đầu tự do tìm khoảng khắc đẹp tốt hơn là cứ lúc nào cũng "tốc thế này thì f thế này, tốc thế kia thì f thế kia" giống thuộc lòng thì mệt lắm :23:

Còn bác nào muốn chính xác thì thế này: (theo kinh nghiệm bản thân e trên máy Kiss X4, ko tripod, handle và đèn đường vàng + trắng tá lả).
(1): khu vực ánh sáng đủ để nhìn rõ (hay tương đối rõ) mặt người đối diện dưới 2m: chụp người: đo sáng điểm vào mắt, tốc tối thiểu 1/50, khẩu f5.6, iso 600, ko flash. (hình sáng quá thì giảm iso).
(2): khu vực ánh sáng ko đủ nhìn tương đối rõ mặt người đối diện trên 2m: chụp người: đo sáng điểm vào mắt, tốc tối thiểu 1/30 (tùy vào khả năng cầm máy), khẩu lớn hơn 5.6, iso 800, flash vẫn ko đánh. (hình sáng thì giảm iso, hình tối thì mở khẩu và tăng iso tới max 1200)
(3): khu vực tối hơn hay giảm tốc tới 1/10 và khẩu max và iso tới 1200 hình vẫn tối (chậm hơn cầm máy + mẫu ngồi hay đứng ko nổi hay noise chạm mức ko chấp nhận được) thì dùng flash. (mà e ko tin tốc tối thiểu để handle, khẩu max và iso tới 1200 khu vực có đèn đường mà vẫn tối).

Trên là chỉ để bác chụp lưu niệm buổi tối chơi vui thôi.. còn muốn tốt hơn (như hình bác lucas_max ví dụ) là thuộc về cái khác: chân dung buổi tối, bắt buộc có flash rời và biết cách điều khiển công suất + vị trí đèn.. cái này viết ra thì vô vàn, tự các bác chụp và rút kinh nghiệm.

(ngoài ra thì vẫn còn rất nhiều, nhưng PHẢI chụp để rút kinh nghiệm)
Thế thôi ạ... còn WB thì e chụp tờ giấy trắng tại chỗ chụp rồi Custom WB.

Trên chỉ là kinh nghiêm của riêng e, đúng với e, có thể là sai với các bác khác.
Ví dụ chỗ này thì flash làm chi: (hình chụp xả pin)
http://farm8.staticflickr.com/7159/6478389091_d3b00f8074.jpg (http://www.flickr.com/photos/thanhthaivongoc/6478389091/)
nhưng chỗ này thì ko flash là bó cẳng
http://farm8.staticflickr.com/7172/6478389489_cdcd88c97c.jpg (http://www.flickr.com/photos/thanhthaivongoc/6478389489/)
Mình có nên mang theo Tripod ko bác, hay chỉ xách máy bắn thôi. ^^ Tks bác

thaivongocthanh

09-12-2011, 11:02 PM

e xách tripod + flash + đồ nghề linh tinh theo khi đi chụp ảnh là chính (chân dung hay phơi đêm hay chụp đường phố buổi tối), còn đi chơi là chính (lễ hội hay đi lòng vòng) thì xách máy thôi cho nó nhẹ.... mắc gì phải kéo lê kéo lết cả cái balo tùm lum thứ trong đó trong khi mình chỉ đi dạo hay đi chơi bác :)

bigshowfat

10-12-2011, 03:18 PM

Em thấy chụp ban đêm thì tốt độ không được cao, nên dễ rung tay lắm. Tks bác

hatim

14-12-2011, 03:31 PM

hình trên đẹp quá! Thik cái bground quá! hihihi....

hatim

14-12-2011, 04:23 PM

Awakening

16-12-2011, 10:37 AM

nếu không có lens khẩu lớn thì chỉ có cách là dùng flash , cái 40D ko nên để ISO cao hơn 800, noise lắm ạ

macabon84

16-12-2011, 11:58 AM

Chủ thớt cứ chụp nhiều lên! Quan trọng nhất là bác phải hiểu đc thiết bị mình đang có và vận dụng nó. Không phải lúc nào mở khẩu tối đa là tốt đâu. Vài góp ý cho bác bên dưới đây:
- Nếu có flash, thì setup flash ở chế độ TTL, chừng nào cứng hơn thì để ở M (có thể test trc 1 lần, rồi + hay - sáng cho phù hợp), còn trên body thì để chế độ ưu tiên tốc, khẩu độ tự chỉnh, chụp từ từ quen rồi bác sẽ chuyển qua M luôn! mỗi lần chụp xong nhớ xem lại ảnh đủ sáng hay chưa vậy mới lên tay, đừng bấm liên tục nhé.
- D40 thì ISO thông thường để ở 400-600 đừng để cao quá ảnh noise dữ lắm!

Trên là ý kiến của em để chiều về nhà post ảnh mới chụp hom noel lên cho bác tham khảo! chúc bác có nhiều ảnh đẹp!

bigshowfat

17-12-2011, 12:56 AM

CHân thành cảm ơn sự chỉ bảo của các bác. Em sẽ cố gắng

lp2104

18-12-2011, 02:07 AM

hôm ni rảnh, post quá chừng.. ko biết có bác nào report mình spam ko ta :emlaugh:

chữ "thường" quan trọng lắm bác... "thường" ko có nghĩa là "chỉ một và duy nhất một" hay "ko thế thì ko chụp được".. phơi sáng tự do e để Tv cũng được vậy... đâu phải cứ M mới được, có nghĩa là "thường" thì chọn chế độ nào thì tùy vào (1) hoàn cảnh chụp + (2) ý thích của người chụp. vì vậy, "thường" có nghĩa là được số đông thừa nhận và thường chọn như thế, vẫn có thể chọn chế độ khác để ra cùng kết quả, tuy nhiên, "thường" cũng có thể là sẽ "dễ dàng và thuận tiện nhất".. bác hiểu chưa ạ?

Còn lại thì chính bác nói bác "chưa thực tế" thì e nghĩ rằng bác PHẢI ĐI THỰC TẾ đi ạ.. ngồi nói lý thuyết suông hay nhìn thí dụ thì quả thật rất khó hình dung cho bác (vì bác ko biết thực tế nó thế nào)... bác nhìn ví dụ nhưng bác ko biết ánh sáng thực tế nơi chụp thế nào thì bác tụng lý thuyết rã họng cũng ko thể nhớ nổi...

Chụp đêm thì phụ thuộc rất nhiều vào ánh sáng tại vị trí đứng chụp (và ý đồ chụp), tự chụp và tự rút kinh nghiệm cho bản thân, cái này thì đọc nhiều vào cũng thế (lại phải nhớ - nặng đầu lắm).. để đầu tự do tìm khoảng khắc đẹp tốt hơn là cứ lúc nào cũng "tốc thế này thì f thế này, tốc thế kia thì f thế kia" giống thuộc lòng thì mệt lắm :23:

Còn bác nào muốn chính xác thì thế này: (theo kinh nghiệm bản thân e trên máy Kiss X4, ko tripod, handle và đèn đường vàng + trắng tá lả).
(1): khu vực ánh sáng đủ để nhìn rõ (hay tương đối rõ) mặt người đối diện dưới 2m: chụp người: đo sáng điểm vào mắt, tốc tối thiểu 1/50, khẩu f5.6, iso 600, ko flash. (hình sáng quá thì giảm iso).
(2): khu vực ánh sáng ko đủ nhìn tương đối rõ mặt người đối diện trên 2m: chụp người: đo sáng điểm vào mắt, tốc tối thiểu 1/30 (tùy vào khả năng cầm máy), khẩu lớn hơn 5.6, iso 800, flash vẫn ko đánh. (hình sáng thì giảm iso, hình tối thì mở khẩu và tăng iso tới max 1200)
(3): khu vực tối hơn hay giảm tốc tới 1/10 và khẩu max và iso tới 1200 hình vẫn tối (chậm hơn cầm máy + mẫu ngồi hay đứng ko nổi hay noise chạm mức ko chấp nhận được) thì dùng flash. (mà e ko tin tốc tối thiểu để handle, khẩu max và iso tới 1200 khu vực có đèn đường mà vẫn tối).

Trên là chỉ để bác chụp lưu niệm buổi tối chơi vui thôi.. còn muốn tốt hơn (như hình bác lucas_max ví dụ) là thuộc về cái khác: chân dung buổi tối, bắt buộc có flash rời và biết cách điều khiển công suất + vị trí đèn.. cái này viết ra thì vô vàn, tự các bác chụp và rút kinh nghiệm.

(ngoài ra thì vẫn còn rất nhiều, nhưng PHẢI chụp để rút kinh nghiệm)
Thế thôi ạ... còn WB thì e chụp tờ giấy trắng tại chỗ chụp rồi Custom WB.

Trên chỉ là kinh nghiêm của riêng e, đúng với e, có thể là sai với các bác khác.
Ví dụ chỗ này thì flash làm chi: (hình chụp xả pin)
http://farm8.staticflickr.com/7159/6478389091_d3b00f8074.jpg (http://www.flickr.com/photos/thanhthaivongoc/6478389091/)
nhưng chỗ này thì ko flash là bó cẳng
http://farm8.staticflickr.com/7172/6478389489_cdcd88c97c.jpg (http://www.flickr.com/photos/thanhthaivongoc/6478389489/)

bác nói chuẩn rồi đó ạh. Nhưng bác có hơi nặng lời tí^^, nhưng không sao, sự thật mất lòng mà phải không bác zkidkid, theo em thì mọi người đều có lý riêng nhưng cái thực tế cũng bắt nguồn từ lý thuyết để bác luận ra cái thực tế thôi mà. em nghĩ có lẽ bác cũng nên coi qua một số lý thuyết để kinh nghiệm bác ngày càng được phong phú hơn. chụp đêm là do ý đồ của người chụp và ánh sáng tại thời điểm đó, em hiểu theo bác thaivongocthanh nên thấy thiệt là đúng quá:).
chúc các bác vui!

camzhin

13-01-2012, 09:49 PM

Chụp đêm hay chụp low-light bị các vấn đề sau:
1. Nhòe: do rung tay khi tốc chụp chậm, giải quyết bằng cách đẩy ISO, mở khẩu để tăng tốc chụp; hoặc dùng tripod
2. Noise: noise ngoài yếu tố do ISO thì thực tế cứ ánh sáng yếu là ảnh sẽ bị noi nhiều hơn, không cứ ISO cao thì mới noise.
Khắc phục là để ISO càng thấp càng tốt; cần đẩy ISO thì ảnh noise nhiều hay ít lại phụ thuộc body.

BMWx

16-01-2012, 12:13 AM

Hay quá các bác. Em cũng đang cần ngâm cứu. Cảm ơn bác nhiều